Kızıyor ama kopamıyor

ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu arasındaki ilişki, İsrail'in Katar’daki HAMAS müzakerecilerine düzenlediği saldırı sonrası ciddi bir kırılma noktasına ulaştı.

Amerikan Wall Street Journal (WSJ)’ın haberine göre Trump’a yakın kaynaklar, bu saldırının Trump'ın yürütmek istediği müzakere temelli ateşkes çabalarına zarar verdi.

Netanyahu'nun askeri çözüm odaklı tutumunun, Trump’ı ciddi anlamda öfkelendirdiği belirtiliyor.

HABERSİZLİK TEPKİ YARATTI Özellikle İsrail’in saldırıyı Trump ve ekibine önceden haber vermeden yapması, ABD Başkanı’nın tepkisini artırdı.

Trump'ın, yardımcılarına, Netanyahu için küfürlü şekilde kendisini kandırdığını söylediği ifade ediliyor.

Bu sözler ikili arasındaki duygusal kopuşun açık bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Trump, operasyonun ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio da dahil olmak üzere bazı üst düzey isimlerle bu durumu değerlendirdi.

Tartışmalar sırasında Trump'ın, Netanyahu’ya karşı herhangi bir resmi tepki verip vermeyeceği gündeme geldi.

Ancak Trump, kamuoyu önünde ilişkileri zedeleyecek bir açıklamadan kaçınarak süreci daha çok perde arkasından yönetmeyi tercih etti.

İKİRCİKLİ TAVIR Trump’ın Netanyahu’ya yönelik eleştirileri yeni değil. 2020 başkanlık seçimleri sonrasında Netanyahu'nun Joe Biden’ı tebrik etmesi, Trump’ı büyük hayal kırıklığına uğratmış, o dönem de “Salla onu!” sözleriyle İsrail liderini hedef almıştı.

Buna rağmen Trump, hem Beyaz Saray’daki görev süresinde hem de sonrasında İsrail’e verdiği destekten taviz vermedi.

Bu ikircikli duruş, Trump’ın iç siyasette Cumhuriyetçi tabana mesaj verirken dış politikada stratejik dengeleri koruma çabasını yansıtıyor.

Trump’ın Netanyahu’ya kişisel olarak kırgın olsa da, İsrail’le olan güçlü bağları seçim stratejisinin önemli bir parçası olarak gördüğü değerlendiriliyor.

BAŞARISIZLIK HAYAL KIRIKLIĞI YARATTI Trump ve Netanyahu arasındaki ilişki yıllar içinde derin bağlarla örülmüş olsa da, son gelişmeler bu ittifakta ciddi sarsıntılar yaratmış durumda.

İsrail’in ABD’yi bilgilendirmeden düzenlediği saldırı, diplomatik ilişkiyi zedeledi.

Üstelik Trump, bu operasyonun başarısızlığı nedeniyle de hayal kırıklığı yaşadı.

İsrail’in hedefi HAMAS’ın en üst düzey isimlerini öldürmekti fakat bunu başaramadı.

Netanyahu döneminde İsrail'in ABD Büyükelçisi olan Michael Oren, Katar saldırısının en büyük sorununun başarısızlık olduğunu söyledi.

Oren, "Doha'daki operasyonumuz başarılı olsaydı, Trump bunu kınamayacak, aksine bununla övünecekti." dedi ve ekledi: "O kazananları sever." Trump’a göre bu tür başarısız adımlar, hem kendisinin hem de ABD’nin bölgedeki itibarını zedeliyor.

Buna rağmen Netanyahu, Trump’ın tepkilerinin geçici olduğunu ve aralarındaki ilişkinin temelinin sağlam kaldığını düşünüyor.

İsrail lideri, ABD’de Cumhuriyetçi Parti içindeki etkisiyle Trump’a ulaşmayı sürdürüyor ve onu kamuoyunda “İsrail’in Beyaz Saray’daki en iyi dostu” olarak tanımlamaya devam ediyor. ‘İBRAHİM ANLAŞMALARI TEHLİKEYE GİRDİ’ Trump, ilk başkanlık döneminde İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan İbrahim Anlaşmaları ile diplomatik olarak bir zafer kazandığını ifade ediyordu.

Ancak uzmanlar Netanyahu'nun saldırgan askeri politikalarının Trump’ın bu kazanımı kaybetmesine neden olduğunu söylüyor.

Özellikle HAMAS ile Katar'da süren gizli müzakerelerin hedef alınması, barış sürecini sabote eden bir adım olarak görülüyor.

Çeyrek asır boyunca yedi İsrail başbakanına hizmet eden ve şu anda Washington'daki bir düşünce kuruluşu olan Atlantic Council'da görev yapan Shalom Lipner, İsrail'in bir dizi Arap ülkesiyle ilişkilerini normalleştirmesine atıfta bulunarak, "Netanyahu'nun hamleleri Gazze savaşını uzattı, Trump'a bölgedeki diğer ABD müttefikleriyle sorunlar yarattı ve İbrahim Anlaşmaları'nın genişlemesini son derece zor hale getirdi." yorumunu yaptı.

CUMHURİYETÇİ CEPHEDE İSRAİL ELEŞTİRİSİ ARTIYOR Uzun yıllardır İsrail’e güçlü destek veren Cumhuriyetçi Parti içinde, özellikle Trump’a yakın çevrelerde farklı sesler yükselmeye başladı.

Georgia Temsilcisi ve Trump’ın sadık destekçisi Marjorie Taylor Greene, temmuz ayında yaptığı açıklamada İsrail’in Gazze’de “soykırım” yaptığını belirterek Netanyahu yönetimini açıkça eleştirdi.

Buna rağmen, Gallup’un temmuz ayındaki anketine göre, Cumhuriyetçilerin yüzde 66’sı hâlâ Netanyahu’ya olumlu bakıyor.

Demokratlar arasında ise bu oran sadece yüzde 9.

Bu fark, İsrail meselesinin Amerika’daki partizan bir mesele haline geldiğini gösteriyor.

Trump ise Cumhuriyetçi tabanı küstürmeden Netanyahu ile olan ilişkilerini yeniden dengelemeye çalışıyor.

Öte yandan, MAGA hareketinin bazı kesimleri, İsrail’in savaş politikalarının ABD’yi daha fazla çatışmaya çekmesinden endişe ediyor.