Haber Detayı
Sendikalı olanın maaşı daha çok arttı
TÜİK verileri, gelir eşitsizliğinin derinleştiğini ortaya koydu. Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerin kazancı, sendikasızlara göre yüzde 92 daha yüksek seviyeye çıkarken; ücret yapısının büyük ölçüde düzenli ödemelere sıkışması, prim, ikramiye ve sosyal hakların zayıf kaldığını gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 Gelir Dağılımı İstatistikleri ile 2024 İşgücü Maliyeti İstatistiklerini yayımladı.
Veriler, gelir dağılımındaki bozulmanın sürdüğünü, en zengin kesimin payının artmaya devam ettiğini ve sendikalı çalışanlarla sendikasızlar arasındaki ücret farkının derinleştiğini ortaya koydu.
Son 10 yıla ilişkin veriler, düşük gelirli kesimler lehine bir iyileşme yaşanmadığını gösterdi. 2014 yılında gelirden yüzde 23,6 pay alan en düşük gelirli yüzde 50, 2024’te bu payı yüzde 23,4’e düşürdü.
Buna karşılık en zengin yüzde 10’luk kesimin gelirden aldığı pay yüzde 32’den yüzde 33’e yükseldi.
Böylece gelir artışı, ağırlıklı olarak yüksek gelir gruplarında yoğunlaştı.
Gelir dağılımındaki bozulma, Gini katsayısına da yansıdı. 2015’te 0,404 olan Gini katsayısı, 2025 yılında 0,410’a yükseldi.
Gini katsayısı 0 ile 1 arasında ölçülüyor; katsayının 0,4’ün üzerinde olması, gelir dağılımının ciddi biçimde bozuk olduğuna işaret etti.
Son veriler, eşitsizliğin derinleştiğini ortaya koydu.
TÜİK verileri, sendikalı ve toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamındaki çalışanların, sendikasızlara kıyasla çok daha yüksek ücret aldığını gösterdi. 2020 yılında sendikalı işçilerin ücreti, sendikasızların yüzde 65 üzerindeyken, 2024’te bu fark yüzde 92’ye yükseldi.
Bu artış, sendikal örgütlenmenin ücretler üzerindeki etkisinin güçlendiğini ortaya koydu. 2024 yılı İşgücü Maliyeti İstatistikleri’ne göre: -Toplu iş sözleşmesi kapsamı dışındaki çalışanlar aylık ortalama 35 bin 821 – 36 bin TL brüt kazanç elde etti. - Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki çalışanların aylık ortalama brüt kazancı ise 68 bin 730 – 69 bin TL oldu.
Bu tablo, TİS kapsamındaki işçilerin neredeyse iki kat gelir elde ettiğini gösterdi.
AYLIK ORTALAMA İŞGÜCÜ MALİYETİ 45 BİN 777 TÜİK verilerine göre 2024 yılında aylık ortalama işgücü maliyeti 45 bin 777 TL olarak hesaplandı.
İşgücü maliyetinin yüzde 85,7’sini brüt kazançlar, yüzde 13,9’unu sosyal güvenlik ödemeleri, yüzde 0,4’ünü ise diğer işgücü maliyeti ödemeleri oluşturdu.
Sektörlere göre aylık ortalama işgücü maliyetleri büyük farklılık gösterdi: - Finans ve sigorta faaliyetleri: 119 bin 868 TL - Bilgi ve iletişim: 94 bin 96 TL - Eğitim: 67 bin 397 TL En düşük maliyet ise şu sektörlerde görüldü: - İnşaat: 26 bin 47 TL - Konaklama ve yiyecek hizmetleri: 29 bin 460 TL - Gayrimenkul faaliyetleri: 30 bin 929 TL ÜCRETLER TEK KALEME SIKIŞTI Kazanç bileşenleri, ücret yapısının neredeyse tamamen çalışılan süreler karşılığında yapılan düzenli ödemelere sıkıştığını ortaya koydu.
Toplam kazanç içinde düzenli ödemelerin payı yüzde 78,4 ile baskın kalem olurken, bu tablo ücretlerin performans, verimlilik ya da sosyal destek unsurlarıyla çeşitlendirilmediğine işaret etti.
Düzensiz ödemelerin payının yüzde 9,9’da kalması, çalışanların prim, ikramiye ve benzeri ek gelirlerden sınırlı biçimde yararlanabildiğini gösterdi.
Çalışılmayan süreler için yapılan ödemelerin yüzde 8,6, ayni ödemelerin ise yalnızca yüzde 2,7 pay alması, sosyal destek ve yan hakların ücret yapısı içinde oldukça zayıf kaldığını ortaya koydu.
Tasarruf sandıklarına yapılan ödemelerin yüzde 0,4 gibi ihmal edilebilir bir düzeyde olması ise uzun vadeli gelir güvencesinin neredeyse yok sayıldığını gösterdi.
Sosyal güvenlik ödemelerinde de benzer bir tablo dikkat çekti.
Zorunlu sosyal güvenlik ödemeleri yüzde 84,3 ile açık ara en yüksek payı alırken, işverenlerin gönüllü katkıları yüzde 0,7’de kaldı.
Kıdem ve ihbar tazminatı ödemelerinin payının yüzde 15 ile sınırlı olması, iş güvencesinin büyük ölçüde yasal zorunluluklarla ayakta tutulduğunu, çalışan lehine ek koruma mekanizmalarının ise geliştirilmediğini ortaya koydu.
