Haber Detayı
Yörüngedeki saatli bomba: Uzayda trafik kontrolü durursa ne olur?
Yörüngede başıboş dönen 43 binden fazla çöp parçası ve 13 bin aktif uydu, saniyede 8 kilometre hızla birbirine yaklaşıyor. "Çarpışma Saati" modellemesi, insanlığın uzaydaki geleceğinin aslında ne kadar pamuk ipliğine bağlı olduğunu tüm çıplaklığıyla kanıtladı.
Dünya yörüngesi her geçen gün daha kalabalık ve karmaşık bir yer haline geliyor.
Binlerce aktif uydu ve on binlerce uzay çöpü, saatte yaklaşık 28 bin kilometre hızla başımızın üzerinde dönüp duruyor.
Peki, bu devasa trafik kontrol mekanizması bir anlığına devre dışı kalsa ne olurdu?Yeni bir araştırma, uyduların birbirlerinden kaçınma manevrası yapma yeteneğini kaybetmesi durumunda yaşanacakları “Çarpışma Saati” adını verdiği bir modelle hesapladı.
Sonuçlar oldukça ürkütücü: Günümüzdeki uydu yoğunluğuyla, ilk büyük çarpışmanın gerçekleşmesi üç günden bile kısa sürebilir.Araştırmacılar, özellikle SpaceX’in Starlink gibi dev uydu ağlarının bulunduğu, yeryüzünden yaklaşık 500 kilometre yükseklikteki bölgelerin en riskli alanlar olduğunu belirtiyor. 2018 yılında yapılan benzer bir simülasyonda ilk çarpışmanın gerçekleşmesi için 128 gün gibi uzun bir süre gerekiyordu.
Ancak sadece yedi yıl içinde yörüngedeki trafik o kadar arttı ki, bu süre 2,8 güne kadar geriledi.
Bu durum, uzay faaliyetlerimizin ne kadar kırılgan bir sürdürülebilirlik zeminine oturduğunu açıkça gösteriyor.Güneş fırtınaları ve kaçınılmaz karmaşaUyduların yönlerini şaşırması veya kontrolü kaybetmesi sadece teknik bir arıza değil, doğal bir felaketin de sonucu olabilir.
Güneş, devasa plazma patlamalarını Dünya’ya doğru savurduğunda, atmosferin üst tabakaları yoğunlaşıp genişliyor.
Bu durum uydular üzerinde bir direnç yaratarak onları yavaşlatıyor ve rotalarını tahmin edilemez bir hale getiriyor.
Örneğin 2003 yılındaki büyük bir güneş fırtınası sırasında operatörler uyduların yerini günlerce tespit edemedi.
O dönemde yörüngede sadece birkaç yüz uydu vardı; ancak bugün bu sayı 13 bini aşmış durumda.Eğer 1859 yılındaki efsanevi Carrington Olayı kadar güçlü bir fırtına bugün yaşanırsa (çok olası görülmüyor), uyduların konumlarındaki belirsizlik kilometrelerce sapabilir.
Bu da çarpışmalardan kaçınmayı imkansız kılıyor.
Tek bir çarpışma, binlerce yeni parçanın yörüngeye saçılmasına ve durdurulamaz bir zincirleme reaksiyona neden olabilir. “Kessler Sendromu” olarak bilinen bu senaryo gerçekleşirse, Dünya çevresindeki uzay boşluğu tamamen kullanılamaz bir çöplüğe dönüşme riski taşıyor.Şu anki verilere göre, sadece Starlink uyduları bile Temmuz 2025'ten önceki altı ayda 145 bin kez çarpışma önleme manevrası yaptı.
Bu, uydu başına ayda ortalama dört manevra demek.
Bilim insanları, operatörlerin eskiyen uyduları hızla yörüngeden çıkarması ve uydu yoğunluğunu kontrol altında tutması gerektiğini vurguluyor.
Çünkü güneş bir gün yeniden kükrediğinde ve “hata kabul etmeyen” bu sistemler durduğunda, yörüngede güvenle sığınacak hiçbir yer kalmayabilir.
