Haber Detayı
İlk kadın muhtar Esin Gül'ün icraatları neler oldu?
Ünlü oyuncu Erdem Yener'in; "Bir kadın TIR şoförü olunca niye alkışlayalım? Herhangi bir erkeğin yapabileceği bir şeyi niye bir kadın yapsın ki? O, kadını erkekleştiren bir şey" şeklindeki açıklaması, polemiklere neden oldu. Polemikten yola çıkarak kadınların iş gücüne ne kadar katkıda bulunduklarına dair yazımızda aynı zamanda ilk kadın muhtar Esin Gül'ün icraatlarını da okuyacaksınız
20 nci yüzyıl öncesinde kadınların iş gücündeki varlığı, bugünkü çeşitliliğin aksine oldukça sınırlıydı.
Her ne kadar tarihte bazı ülkeleri kraliçeler yönetse de, kadınların resmî iş gücüne katılımı büyük ölçüde tarım işçiliğiyle sınırlıydı.
Kadınları iş hayatının görünür rollerinde görmek adeta Kaf Dağı nda Anka kuşunu aramaya benzerdi.
Ancak 20 nci yüzyılda yaşanan köklü sosyal, ekonomik ve yasal değişimler, bu durumu kökten değiştirdi.
Eğitimin yaygınlaşması, yasal düzenlemeler ve toplumsal farkındalık sayesinde, kadınlar iş gücüne güçlü bir şekilde dâhil olmaya başladı.
Zaman zaman merkezinde; Erkek evin geçimini sağlar, kadın evin işlerini yapar ve Elinin hamuruyla erkek işine karışma düşüncesinin yer aldığı kısır tartışmalar, son yıllarda yerini Kadınlar, şu meslekleri icra etmeli, şu meslekleri icra etmemeli tartışmasına evrildi.
Bunun son örneği, oyuncu Erdem Yener in hafta içinde katıldığı bir programda kadınların çalışma hayatındaki rolleri konusunda yaptığı açıklama sonrasında yaşandı.
ERDEM YENER İN AÇIKLAMASI ♦ Bir kadın TIR şoförü olunca niye alkışlayalım?
Herhangi bir erkeğin yapabileceği bir şeyi niye bir kadın yapsın ki?
O, kadını erkekleştiren bir şey. ♦ Kadın beyninin stratejik olarak kapasitesi daha geniş.
Yönetimsel işlerde bulunmaları lazım.
Mesela belediye başkanı olsunlar, etrafı güzelleştirsinler. ♦ Her alanda kadınların hayatımızda olması lâzım ama daha iyi ve daha doğru bir yerde.
Aslına bakılırsa Erdem Yener, açıklamasında cinsiyet ayrımcılığı yapmak bir yana dursun aksine kadınları yücelten bir düşünce yapısına sahip olduğunu gözler önüne seren cümleler sarf etti.
Ne var ki Yener, sosyal medyada, cımbızla çekilerek bağlamından kopuk halde kullanılan cümleler nedeniyle hedef tahtası haline geldi.
Erdem Yener in; Kadın beyninin stratejik olarak kapasitesi daha geniş.
Yönetimsel işlerde bulunmaları lâzım.
Mesela belediye başkanı olsunlar, etrafı güzelleştirsinler cümlesinden yola çıkarak günümüzde Türkiye de kadın belediye başkanlarına göz atalım. 2024 teki yerel seçimlerde; 81 ilin 11 inin, 922 ilçenin ise 64 ünde kadın belediye başkanları göreve getirildi.İllerde kadın belediye başkanı oranı; % 13.6, ilçelerde ise % 7... 11 İLİN KADIN BELEDİYE BAŞKANLARI ♦ Afyonkarahisar...
Burcu Köksal ♦ Ağrı...
Hazal Aras ♦ Aydın... Özlem Çerçioğlu ♦ Batman...
Gülistan Sönük♦ Bilecik...
Melek Mızrak Subaşı ♦ Diyarbakır...
Ayşe Serra Bucak Küçük ♦ Edirne...
Filiz Gencan ♦ Eskişehir...
Ayşe Ünlüce ♦ Gaziantep...
Fatma Şahin ♦ Siirt...
Sofya Alağaş ♦ Tekirdağ...
Candan Yüceer Eylül 2025 itibarıyla ülkemizde kadınların iş gücüne katılma oranı; % 35.7 olarak gerçekleşti. Ülkemizde kadınların erkeklerden daha fazla iş gücüne sahip olduğu 6 ana meslek dalı bulunuyor.
O mesleklerden biri öğretmenlik...
AĞIRLIKLI OLARAK KADINLARIN ERKEKLERDEN DAHA ÇOK İCRA ETTİĞİ MESLEKLER ♦ Öğretmenlik ♦ Eczacılık ♦ Kasiyerlik ♦ Çağrı Merkezi Müşteri Temsilciliği ♦ Tekstil İşçiliği ♦ Gıda İmalatı Ülkemizde; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lisede olmak üzere 1.187.409 öğretmen görev yapıyor.
ORAN % 62 YE % 38 ♦ Kadın Öğretmen Sayısı... 732.056 (% 62) ♦ Erkek Öğretmen Sayısı... 455.353 (% 38) AB ülkelerinde okul öncesi, ilkokul, orta okul ve lisedeki kadın öğretmen oranı; % 72, erkek öğretmen oranı ise % 28... 2024 TÜRKİYE NÜFUS • Kadın Nüfusu... 42.811.834 (% 49.98)• Erkek Nüfusu... 42.853.110 (% 50.02) * Dünya genelindeki oran ise Kadın nüfus oranı; 49.64, erkek nüfus oranı ise % 50.36 şeklindedir. 1930 dan itibaren çıkarılan bir dizi yasayla kadınlara, belediye başkanlığı ve muhtarlık seçimlerine katılma hakkı tanındı.
Kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakları ise 5 Aralık 1934 te Anayasa ve Seçim Kanunu nda yapılan yasa değişikliğiyle tanındı.
KAMU ÇALIŞANLARI • Kadınlar... % 43.46 • Erkekler... % 56.54 * An itibarıyla; 80 kadın büyükelçi, 10 bin 372 kadın yargı mensubu görev yapıyor.
AKADEMİK ALAN • Kadın Profesör... % 36 • Erkek Profesör... % 64• Kadın Doçent... % 44 • Erkek Doçent... % 56 • Kadın Öğretim Görevlisi... % 53 • Erkek Öğretim Görevlisi... % 47 İLKLERÜlkemizde üst düzeydeki ilk kadın yöneticiler arasında başbakanlık da bulunuyor.
Prof.
Dr.
Tansu Çiller; 14.06.1993 ila 06.03.1996 arasında başbakan, 02.06.1996 ila 20.06.1997 arasında ise dışişleri bakanı ve başbakan yardımcısı olarak görev yaptı.
SİYASET • Başbakan...
Prof.
Dr.
Tansu Çiller (1993) • Bakan...
Prof.
Dr.
Türkan Akyol (Sağlık Bakanı / 1971) • TBMM de yemin eden milletvekili...
Mebrure Gönenç (Afyonkarahisar Milletvekili / 1935) • Vali...
Lale Aytaman (Muğla Valisi, 1991) • Belediye Başkanı (Seçilen)...
Sadiye Hanım (Artvin - Yusufeli / Kılıçkaya Beldesi /1930) • İl Belediye Başkanı...
Müfide İlhan (Mersin / 1950) • Kadın Muhtar (Seçilen)...
Gül Esin (Aydın - Demircidere Köyü / 1933) • Büyükelçi...
Filiz Dinçmen (1982)• Kaymakam... Özlem Bozkurt (1992) • İlk Kadın TBMM Başkanvekili...
Neriman Neftçi (1973) 5 Aralık 1934 te kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınmasından sonra 1935 teki seçimlerde; 17 kadın, milletvekili olarak TBMM ye girdi.
Şehirlerin alfabetik sıralamasına göre ilk yemini; Mebrure Gönenç etti. * An itibarıyla TBMM nde 119 kadın milletvekili bulunuyor.
HAVACILIK VE SPOR • Pilot ve Savaş Pilotu (Dünyanın da İlk Kadın Savaş Pilotu)...
Sabiha Gökçen • Jet Pilotu...
Leman Altınçekiç • Futbol Hakemi...
Lale Orta • Otomobil Yarışçısı...
Samiye Morkaya Mustafa Kemal Atatürk ün manevi kızı olan Sabiha Gökçen, 22 Mart 1913 de doğdu.
Uçuş kariyeri boyunca yaklaşık 8 bin saat uçuş gerçekleştiren Gökçen, 22 Mart 2001 de vefat etti.
TIP, BİLİM VE HUKUK • Doktor...
Safiye Ali • Avukat...
Süreyya Ağaoğlu • Arkeolog...
Jale İnan • Veteriner...
Sabire Aydemir 11 Şubat 1914 te dünyaya gelen Jale İnan ın önemli çalışmaları arasında Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasıyla, Antalya ve Side müzelerini kurması bulunuyor.
İnan, hayatını 2001 de kaybetti.
SANAT • Tiyatro Oyuncusu...
Afife Jale • Opera Sanatçısı...
Semiha Berksoy• Romancı...
Fatma Aliye Hanım (1892) Türk tiyatro sahnesine çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu olarak tarihe geçen Afife Jale, cesareti ve sanat tutkusuyla kadınlara ilham oldu. 1902 de doğan Afife Jale, 1941 de 39 yaşında hayatını kaybetti.
SEÇME VE SEÇİLME HAKKI HANGİ ÜLKEDE HANGİ YIL KABUL EDİLDİ? • Yeni Zelanda... 1893 /1919• Avustralya... 1902 /1902• Finlandiya... 1906 / 1906• Norveç... 1913 / 1913• Danimarka... 1915 / 1915• İzlanda... 1915 / 1915• Rusya... 1917 / 1917• Almanya... 1918 / 1918• Birleşik Krallık... 1918 / 1918• ABD... 1920 / 1920 * İlk rakamlar; seçme, ikinci rakamlar ise seçilme hakkının tanındığı yılları gösteriyor.
KADINLARA ŞAŞIRTICI ÖLÇÜDE GEÇ SEÇME VE SEÇİLME HAKKI TANIYAN ÜLKELER • Fransa... 1944• İtalya... 1945• Belçika... 1948• Yunanistan... 1952• İsviçre... 1971 Ülkemizde an itibarıyla 50.428 muhtar bulunuyor.
Muhtarların 2001 i (% 4) kadın...
Muhtar deyince, ülkemizin seçimle göreve gelen ilk kadın muhtarı Gül Esin dir.
Kadınlara muhtar ve köy ihtiyar heyetlerine seçme ve seçilme hakkı, 26 Ekim 1933 te Köy Kanunu nda yapılan değişiklikle verildi. 32 yaşındaki Gül Esin, aynı yıl gerçekleştirilen seçimlerde Aydın ın Çine ilçesine bağlı Demircidere Köyü (Günümüzde Aydın ın Karpuzlu ilçesine bağlı) muhtarlığına aday oldu. 7 erkek adaya karşı yarışan Gül Esin, oyların tamamına yakınını alarak muhtar oldu.Gül Esin in muhtar seçilmesinden sonra köyde 3 gün 3 gece süren şenlik düzenlendi.
EV EV DOLAŞTI Gül Esin in ilk icraatı, gençlerin kahvehanelere girip kumar oynamasını yasaklamak oldu.
Gül Esin, gençlerin daha çok avcılık, binicilik gibi spor faaliyetlerini uygulayabilmeleri için bir dernek kurarak, onları kahvehanelerden uzak tutmayı başardı.
KIZ KAÇIRMA OLAYLARI AZALDI Gül Esin in önemli icraatları arasında; kız kaçırma olaylarını önlemek de bulunuyor.
Köyde çok fazla kız kaçırma olayının yaşanması üzerine Gül Esin, bu duruma el atarak, çocuklarının evlenmelerine izin vermeyen aileleri ikna etmeye çalıştı.
Gül Esin in görev yaptığı süreçte, kız kaçırma olaylarında ciddi anlamda azalma oldu Ayrıca Karpuzlu - Çine arasına taş döşemeli yol ve bir köprü inşa ettiren Gül Esin e, icraatlarından dolayı Mustafa Kemal Atatürk, memnuniyetini yazdığı bir mektupla dile getirdi.
Gül Esin 1990 da 89 yaşındayken Aydın ın Nazilli ilçesinde hayatını kaybetti.
Cumhuriyet tarihinin ilk kadın muhtarı Gül Esin’in cenazesi, Nazilli ilçesinin Eğriboyun Mezarlığı na defnedildi.Gül Esin adına Ankara Atatürk Orman Çiftliği’nde bir hatıra ormanı, Aydın merkezde, İzmir Harmandalı’nda ve Karpuzlu’da adını taşıyan bir park ve büst bulunuyor.
