Haber Detayı
Zaman her yerde aynı akmıyor: Dünyanın en hassas saati, neden dağın zirvesine çıkarılıyor?
Yerden sadece birkaç metre yükselmek bile zamanın akışını değiştiriyor. Colorado'nun en yüksek noktalarından birine kurulan optik atom saati, yerçekiminin zamanı nasıl büktüğünü kanıtlamak için evrenin yaşından bile daha hassas bir ölçüm yapmaya hazırlanıyor.
Modern bilim, zamanın herkes için aynı şekilde akan mutlak bir nehir olduğu yanılgısını bir kenara bırakalı çok oldu.
Artık biliyoruz ki zaman; kütle çekiminin yoğunluğuna ve hareket hızımıza göre şekil alan, esnek bir kavram.Ayaklarımızın altındaki devasa kütle çekimi, zamanın dokusunu yavaşlatırken, yerden birkaç metre yükselmek bile saniyelerin daha hızlı akmasına yol açıyor.
Bilim insanları şimdi bu büyüleyici fenomenin en uç sınırlarını ölçmek için Colorado’daki Blue Sky Dağı’nın 4 bin 348 metrelik zirvesine çıkıyor.Deneyin merkezinde, insan elinden çıkmış en hassas ölçüm cihazı olan "optik atom saati" yer alıyor.
Bu cihazın hata payı o kadar düşük ki, sadece bir saniye sapması için evrenin yaşının üç katı kadar, yani yaklaşık 39 milyar yıl geçmesi gerekiyor.Dünyanın kalbi yüzeyinden daha gençZamanın kütle çekimiyle olan bu dansı, aslında sandığımızdan çok daha yakınımızda gerçekleşiyor.
Einstein’ın genel görelilik teorisi, kütlenin merkezine ne kadar yakınsanız zamanın o kadar yavaş işleyeceğini söylüyor.
Bu teoriden yola çıkan araştırmacılar, yaptıkları hesaplamalarla sarsıcı bir gerçeği ortaya çıkardı: Dünyamızın çekirdeği, üzerinde yaşadığımız kabuktan tam 2,5 yıl daha genç.
Yani gezegenimizin kalbi, zamanın merkezde daha yavaş akması nedeniyle yüzeyine göre daha az yaşlanmış durumda.Hızın zamanı yavaşlatması fikrine "ikizler paradoksu" ile alışığız; ancak kütle çekiminin bu etkisi, zamanı ölçme biçimimizi tamamen değiştiriyor.
Optik atom saatleri, lazerler ve aşırı soğutulmuş atom bulutlarını kullanarak elektronların titreşimini takip ediyor.
Bu hassas ölçüm yeteneği, gezegenin kütle çekimindeki en ufak değişimleri bile birer "zaman farkı" olarak yakalamayı başarıyor.Dağın zirvesinde kuantum testiColorado Boulder Üniversitesi'nden Profesör Scott Diddams ve ekibi, laboratuvar ortamından çıkardıkları bu devasa cihazları bir dağın tepesinde çalıştırmayı hedefliyor.
Dağın zirvesindeki saat ile laboratuvardaki saat, fiber optik kablolar ve lazerler aracılığıyla birbirine bağlanıyor.
İki nokta arasındaki mikroskobik zaman farkı, genel görelilik teorisinin şimdiye kadarki en zorlu sınavlarından biri haline geliyor.Bu teknoloji sadece teorik fizik için değil, dünyamızın geleceği için de hayati bilgiler sunma potansiyeli taşıyor.
Eğer bu hassas saatler taşınabilir hale gelirse, eriyen buzullar nedeniyle hafifleyen kara kütlelerinin ne kadar yükseldiğini veya yer kabuğunun altındaki magma hareketlerini anlık olarak izlemek mümkün olacak.
Blue Sky Dağı’ndaki bu deney, zamanı sadece ölçmek için değil, gezegenin nabzını tutmak için de yeni bir dönemi başlatıyor.
