Haber Detayı
Atlantik çatladı Avrupa kendi yolunu arıyor
Kasım ayında Washington’dan çıkan yeni ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi, sadece bir politika belgesi değil.
Bu metin, Soğuk Savaş sonrası kurulan Atlantik düzeninin resmen sona erdiğinin ilanı.
Belgede Avrupa Birliği açıkça eleştiriliyor.
Hatta eleştiri demek yetersiz kalır; AB bir sorun olarak tanımlanıyor.- “Avrupa medeniyeti siliniyor.- AB ulus-devletleri zayıflatıyor.- Göç ve demografik çöküş Avrupa’yı istikrarsızlaştırıyor.- Avrupa ifade özgürlüğünü kısıtlıyor.”Bunlar Çin ya da Rusya için kullanılan ifadeler değil.
Bunlar ABD’nin kendi müttefikleri için seçtiği kelimeler.Ve daha çarpıcısı şu: Washington artık Avrupa’yı “kurtarılması gereken” değil, “içerden dönüştürülmesi gereken” bir yapı olarak görüyor.
Bu, transatlantik ilişkiler açısından tarihi bir kırılma.PAX AMERİCANA BİTTİBu tabloya Avrupa’dan gelen yanıt gecikmedi.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Münih’teki CSU kongresinde çok net konuştu:- “Pax Americana dönemi bizim için sona erdi.- Amerikalılar artık agresif biçimde kendi çıkarlarını savunuyor.- Biz de kendi çıkarlarımızı savunmayı öğrenmek zorundayız.”Bu cümle aslında şunu söylüyor: Avrupa, ABD’ye güvenerek ayakta kalamayacağını kabullenmiş durumda.
Merz’in bir başka vurgusu daha önemliydi: “Demokrasimizi Amerikalıların kurtarmasına ihtiyacımız yok.”Bu, ABD’nin Avrupa demokrasisi üzerine ders vermesine açık bir itiraz, hatta siyasi bir meydan okuma.
Çünkü Washington artık sadece güvenlik değil, Avrupa’nın iç siyasetini de dizayn etmek istiyor.ABD-AB İLİŞKİLERİ NEREYE GİDİYOR?Gerçekçi olalım: Bu ilişki kopmaz ama eski haline de dönmez.
ABD, Avrupa’yı artık stratejik öncelik olarak görmüyor.Avrupa ise ABD’nin her koşulda güvenlik sağlayıcı olacağı varsayımını terk ediyor.
Bu nedenle Avrupa savunma harcamalarını artırıyor.
Ortak savunma fonları kuruluyor. “Stratejik özerklik” artık bir slogan değil, zorunluluk.Ama şu sorunun yanıtı hâlâ eksik: Avrupa bunu kiminle yapacak?TÜRKİYE’NİN DEVREYE GİRDİĞİ KİLİT NOKTAABD’nin geri çekildiği, Avrupa’nın yalnızlaştığı her senaryoda Türkiye’nin önemi otomatik olarak artıyor.
Neden?Çünkü:- NATO’nun ikinci büyük ordusu Türkiye’de.- Karadeniz, Orta Doğu, Doğu Akdeniz kilidi Türkiye’nin elinde,- Ukrayna-Rusya dengesini konuşabilen nadir ülkelerden biri Türkiye.- Savunma sanayii üretim kapasitesi Avrupa’ya entegre edilebilir durumda.Yıllardır Türkiye’yi bekleten, bahaneler üreten Avrupa Birliği’nden Türkiye’ye doğru farklı rüzgarlar esiyor.
Öncelikleri kendi çıkarları.
Kıta Avrupa’sı Rusya’yı büyük bir tehdit olarak görüyor.
ABD’nin yeni tutumuyla kendi savunmasının açığa düştüğünün farkında. “Demokrasiyi korumak için güvenliğimi tesis etmem ve bunun için de ne gerekirse yapmam şart” cümlesi çok sık duyuluyor.
Avrupa, Türkiye’yi dışarıda bırakarak güvenliğini sağlayamacağını da biliyor.
Reuters’a konuşan Avrupalı diplomatların ifadesi çok netti: “Türkiye artık lüks değil, zorunluluk.”Dün demokrasi başlığıyla mesafe koyan Avrupa, bugün jeopolitiğin sert gerçekleriyle Ankara’ya yaklaşıyor.
Son dönemde Türkiye-AB hattında verilen sıcak mesajların nedeni bu.
İkili temaslarda Almanya ve Fransa Ankara’ya “Şartları karşıladığınızda Türkiye’yi Birlik’te görmek istiyoruz” mesajı verdi.AB, KABİNEDE MASAYA YATIRILDICumhurbaşkanı Erdoğan’ın AB’ye tam üyelik konusunda ayrıntılı çalışma yapılması talimatının ardından kabine toplantısında AB ile ilişkiler, yol haritası, atılması gereken adımlar masaya yatırıldı.
Toplantının sonunda kesin bir karar verilmediği belirtiliyor.
Ancak süreçte şu gelişmeler yaşanabilir:- Türkiye–AB savunma işbirliğinin artması,- Gümrük Birliği güncellemesinin masaya gelmesi,- Vize serbestisi gibi başlıklarda çalışmaların ivme kazanması.Ankara açısından bu tablo önemli bir fırsat ama aynı zamanda dikkat gerektiriyor.
Çünkü Avrupa’nın beklentisi net:Rusya konusunda gri alanlar daralacak, güvenlik mimarisinde net pozisyonlar istenecek.
Bununla birlikte üyelik yolunda kriterler ortadan kalkmış değil.BİTİRİRKEN...ABD düzeni gerçekten çöktü mü?
Evet, en azından Avrupa için.Yeni dünya düzeninde:- ABD daha yalnız,- Avrupa daha savunmasız,- Türkiye ise daha merkezi.Bu tabloyu doğru okuyan kazanır.
Okuyamayan, başkalarının stratejisinde figür olur.
