Faiz değil üretim, açık değil yatırım dönemi

Nagihan KALSINHazine ve Maliye Ba­kanı Mehmet Şim­şek, sunumunda çok taraflı kalkınma bankaların­dan ekim itibarıyla yaklaşık 13,6 milyar dolar uzun vadeli ve uygun koşullu finansman sağlandığını açıkladı.

Bu kay­nakların altyapı, ulaşım, sağ­lık, doğal afetlerle mücade­le, çevre, enerji ve reel sektör projelerini kapsadığı bildiril­di.

Şimşek, bu tutarın yıllık bazda sağlanan en yüksek se­viye olduğuna dikkat çekti.Rezerv ve risk algısında pozitif gelişmeŞimşek, program çerçeve­sinde rezervlerin güçlendiği­ni belirterek, 2023 Mayıs’tan bu yana brüt rezervlerde 87 milyar dolar, swap hariç net rezervlerde 112,6 milyar dolar artış olduğunu aktardı.

Ayrıca risk priminin (spread) prog­ram öncesine göre gerilediği­ni, 700 baz puana kadar yük­selmiş seviyelerden 250 baz puanın altına gerileyen bir seyre işaret ettiğini söyledi.

Bu gelişmelerin dış borçlan­ma maliyetlerini aşağı çektiği ve dış finansmana erişimi ko­laylaştırdığı ifade edildi.Cari açığı endişe kaynağı olmaktan çıkarttıŞimşek, cari dengedeki iyi­leşme üzerinde durdu.

Veri­lere göre 2023 ortasında yıl­lıklandırılmış cari açığın mil­li gelire oranı yüzde 5 iken, 2024’te yüzde 0,8’e gerile­di; 2025 ikinci çeyreğinde ise yüzde 1,3 seviyesinde gerçek­leşti.

OVP döneminde cari açığın ortalama yüzde 1,2 ile sürdürülebilir bir seviyede kalmasının hedeflendiği be­lirtildi.

Buna bağlı olarak brüt dış finansman ihtiyacında da 2023 Haziran’daki yüzde 23 seviyesinden 2025 sonunda yaklaşık yüzde 17’ye gerileme öngörüsü paylaşıldı.Dezenflasyon süreci, politika eş güdümü vurgusuEnflasyon gelişmeleriyle il­gili değerlendirmesinde Şim­şek, Ekim 2025’te yıllık enf­lasyonun geçen yılın aynı ayı­na göre 15,7 puan azalarak yüzde 32,9 olarak gerçekleş­tiğini söyledi.

Bakan, dezenf­lasyon sürecinin dönemsel dalgalanmalara rağmen de­vam ettiğini ve bu sürecin sı­kı para politikası, destekleyici maliye politikası, yönetilen/ yönlendirilen fiyatlarda hedef uyumu ve arz yönlü tedbirler­le destekleneceğini vurguladı.

Ayrıca vergi ve harç güncelle­melerinin enflasyon hedefle­ri dikkate alınarak daha ılımlı yapılabileceği ifade edildi.Bütçe disiplini ve borç dinamikleri OVP hedefindeSunumda bütçe hedefleri ve borç göstergeleri de yer al­dı.

Şimşek, 2025 bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 3,6; 2026 hedefinin ise yüzde 3,5 olduğunu açıkladı.

Orta Vadeli Program döneminde bu oranın yüzde 3’ün altına indirilmesi­nin hedeflendiği bildirildi.

Ay­rıca AB tanımlı genel yönetim borç stokunun milli gelire ora­nının 2025 ikinci çeyreğinde yüzde 24,1 olarak gerçekleştiği belirtildi.

Bakan, faiz dışı den­gedeki iyileşmeyle iç borç çe­virme oranını 2026’da yüzde 106’ya düşürmeyi ve dönem so­nunda yüzde 100’ün altına çek­meyi hedeflediklerini söyledi.Reel sektöre finansmanReel sektörün finansma­na erişimini artırmaya yöne­lik adımlar öne çıktı.

Şimşek, Hazine Destekli Kefalet Siste­mi’ndeki önceliğin imalat, ih­racat ve yatırımlar olduğunu ve 2025’te yürürlüğe giren 8 yeni destek paketiyle 94 mil­yar lira ilave kredi imkânı su­nulduğunu belirtti; bu tutarın 52,2 milyar lirası ihracatçıla­ra ayrıldı.

Eximbank sermaye­sinin 13,8 milyar liradan 88,4 milyar liraya çıkarıldığı ve günlük reeskont kredi limiti­nin 300 milyon liradan 4,5 mil­yar liraya yükseltildiği açık­landı.3 reform alanı üzerinde çalışılıyor Kamu maliyesine ilişkin üç reform alanı üzerinde çalışıldığı belirtildi: Kamu İhale Reformu, KİT Yönetişim Reformu ve mahalli idare mali kurallarının işlevselleştirilmesi.

Kamuda tasarruf ve verimlilik paketleri ile harcama disiplininin güçlendirildiği, tasarruf tedbirlerinin izleme ve raporlama mekanizmalarının uygulandığı aktarıldı.

Şimşek sunumunu, programla elde edilen kazanımların kalıcı hale getirilmesi, dijital ve yeşil dönüşüm ile sanayileşme adımlarının sürdürülmesi hedefiyle tamamladı. 2026 bütçesinin toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde hazırlandığı, mali disiplin korunurken yatırım ve üretim desteklerinin önceliklendirilmesinin amaçlandığı vurgulandı.Vergi politikası ve kayıt dışıyla mücadeleBakan, 2026 tarımsal destek programları için 626 milyar lira kaynak ayırdıklarını; 2025’in ilk 9 ayında 1,1 milyon çiftçiye 144 milyar lira, 780 bin esnafa 49 milyar lira Hazine faiz/kar payı desteği sağlandığını kaydetti.

Enerji sübvansiyonlarında da mesken tüketicilerine önemli destekler verildiği ifade edildi (elektrikte birinci kademe mesken grubuna yaklaşık yüzde 57, doğal gazda mesken tüketicilerine yüzde 65 oranında sübvansiyon).

Gelir politikasında vergide adalet ve kayıt dışılıkla mücadele ön plana alınıyor.

Şimşek, 2026’da dolaysız vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payını yüzde 38,3’e yükseltmeyi hedeflediklerini söyledi; bunun dolaylı vergilerin payını düşüreceği aktarıldı.

Ayrıca beyanname sayılarında artış olduğuna, 2024’te 473 bin mükellefin ilk kez beyanname verdiğine ilişkin veriler paylaşıldı.