CHP’li Karatepe, iktidar olduklarında vatandaşın cebine giren miktarın artacağını söyledi: 'Çocuklar ‘para yok’ diye aç bırakılamaz'

CHP Genel Başkan Yardımcısı Yal ç ın Karatepe Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı. - Önümüzdeki seçimden CHP birinci parti ç ıkarsa ilk anda ekonomik olarak nelerin değişmesini öngörüyorsunuz? 31 Mart gecesi bunun küçük bir provas ını yaşadık.

Sandıklardan ç ıkan sonu ç, bir gecede toplumun moralini, beklentilerini, hatta piyasan ın havasını değiştirdi.

CHP iktidarıyla birlikte bu etki çok daha güçlü ya şanacak.

Kaynaklar artık bir avu ç yanda şa değil, halka akacak.

Kamu ihaleleri, partili iş insanlarının kasasına değil, ülkenin üretim kapasitesine gidecek.

Ekonomide keyfiyet sona erecek, şeffaflık ve liyakat d önemi ba şlayacak.

T ürkiye yeniden akla, adalete ve eme ğe d önecek. ‘BORSA TAVAN YAPACAK’ - Beklentilerin de ğişmesi ekonomiye nasıl etki edecek?

Borsa muhtemelen tavan yapacak.

Fiyatlama davranışlarında değişiklik olacak.

Örne ğin CHP’ye y önelik davalara bakal ım; İmamoğlu tutuklandıktan sonra hem borsa çöktü hem döviz rezervleri azald ı.

Merkez Bankası faizleri artırmak durumunda kaldı.

Enflasyon y ükseldi.

Olumsuz bir geli şme ne kadar hızlı etki ediyorsa, olumlu bir gelişme de de aynı hızla etki edecek. - Peki CHP iktidarında ilk olarak, direkt vatandaşa dokunan hangi kararlara imza atılacak?

Vatandaşlar en çok hayat pahal ılığından şikayet çi.

Bu iki veriye ba ğlı: Cebinize giren para miktarı ve fiyatlardaki değişim.

İktidar, enflasyon d ü şerse vatandaşın iyi hissedeceğini s öylüyor.

Ama enflasyon dü şse bile insanların hayatı kolaylaşmaz. - Alım g ücü nedeniyle mi?

Cebinizdeki para miktar ı artmadık ça, fiyatlar artmasa bile ihtiyaçlar ınızı karşılayamazsınız, çünkü mevcut gelir seviyesi çok dü ş ük.

Vatanda ş kirasını ödeyemiyor, çocuklar ının ihtiyacını karşılayamıyor.

Fiyatlar bu seviyede kalırsa, enflasyon sıfır dahi olsa mevcut veriler olduğu yerde kaldığı i çin rahatlama olmaz.

Gelir artmal ı. - CHP vatandaşın gelirini nasıl artıracak?

İlk andan itibaren bir taraftan vatandaşın cebine girecek olan para miktarını artırırken diğer taraftan cebinden ç ıkan miktarın da d ü ş ük kalmas ını sağlayacağız.

Bir gecede hayata ge çebilecek uygulamalar var.

Emekli ayl ıkları artacak.

En d ü ş ük emekli ayl ığı asgari ücret seviyesine ç ıkacak.

Memur emeklilerine seyyanen zammı hemen hayata ge çirece ğiz.

Yasa ile hi ç geliri olmayan ailelere “temel vatanda şlık geliri” sağlanacak.

Enflasyon verisi T Ü İK veri tabanında bulunan verilerle ger çekçi olarak yeniden hesaplanacak ve ortaya ç ıkacak fark ücretlere art ış olarak yansıtılacak.

Kredi kartlarında çok yüksek faizler var.

Bu yüksek faizlerin üzerine iktidar bir de yüzde 30 vergi koyuyor, bu vergileri s ıfırlayacağız.

Buna ek olarak vatandaşın omzundaki ağır vergi y ükleri kalkacak. ‘VERGİ DİLİMİ DEĞİŞECEK’ İlk vergi dilimini yoksulluk sınırının yıllık tutarına çekece ğiz.

Çok paran ız varsa ve 100 milyon lira faiz geliri elde ediyorsanız ödedi ğiniz vergi oranı y üzde 17.5.

Ama 158 bin liral ık ücret yüzde 20’lik vergi diliminde.

Bu son bulacak.

Ev kiras ı, eğitim harcaması, sağlık ve ulaşım giderleri gibi belli harcama kalemlerinin vergi matrahından d ü ş ülmesini sa ğlayacağız. - Asgari ücret için de hemen düzeltme gelecek mi?

Asgari ücret artacak.

Asgari ücretin art ırılmasının ekonomi a ç ısından k ötü olmad ığını İspanya örne ğinde g örüyoruz.

İspanya’da sosyal demokrat bir iktidar var.

Asgari ücrete AB’nin hiçbir ülkesinde görülmeyen bir art ış yaptı.

Son d önemde İspanya Avrupa’nın en iyi ekonomik performans g österen ülkesi oldu.

İspanya'nın b üyüme oran ı Avrupa’da rekor kırıyor. - K üçük esnaf artan asgari ücreti nas ıl karşılayacak?

Özellikle esnaf, KOB İ gibi k üçük i şletmelere, belli sayıda çal ışanı olanlara ciddi şekilde asgari ücret deste ği vereceğiz.

Bir ile 10 kişi arasında çal ışıyorsa belli oranda, 10 ile 50 arasında çal ışıyorsa başka bir oranda destek sağlayacağız.

Asgari ücret art ışı yaparken k üçük esnaf ma ğdur olmayacak. - Üretimi ve istihdam ı b üyütmek için neler planl ıyorsunuz?

Üretimi ve istihdam ı artırmak i çin Türkiye’nin yeniden planl ı bir kalkınma s ürecine girmesi şart.

Bu nedenle planlama teşkilatını yeniden kuracağız ve kalkınma politikalarını bu kurumun yapacağı bilimsel çal ışmalar doğrultusunda y ürütece ğiz.

Sanayi, tarım, enerji, teknoloji alanlarında dengeli yatırımlarla üretimi güçlendirecek, istihdam ı kalıcı hale getireceğiz. - T üm bunlar ın ger çekle şebilmesi i çin para var m ı?

AK Parti iktidarının en başarılı olduğu konulardan biri de b ütçede para olmad ığıyla ilgili vatandaşı ikna etmeleri.

Bu; b ütçe kaynaklar ını kimden yana, nasıl kullandığınızla, tercihlerinizle ilgili.

Meclis’e sunulan b ütçe teklifiyle ilgili analizlere bakt ığımızda “B ütçe aç ığının milli gelire oranını y üzde 3.5 seviyesinde tutaca ğız” ifadesini sıklıkla g örüyoruz.

Bütçe aç ığı ya da bunun milli gelire oranı diye baktığınız zaman o a ç ığın ortaya ç ıkmasına yol a çan unsurlar ı g öz ard ı etmiş oluyorsunuz. - Nedir bunun anlamı?

B ütçe aç ığı, b ütçenin gelir ve gider fark ıdır.

Gider tarafında hangi kalemlere harcama yapılıyor, hangi kalemlerden “tasarruf” ediliyor; gelir tarafında kimden ne kadar vergi alınıyor...

Vergi gelirleri öngördü ğ ünüz kadar artm ıyorsa bu b ütçe aç ığına yol a çar.

Bu durumda vergi gelirlerinin nas ıl artırılacağına bakılır.

Bug ün Türkiye’de vergilenmeyen önemli gelirler var. - Hangi gelirler vergilendirilmiyor?

Kanuna göre yurt d ışında vergi cenneti olarak bilinen yerlere giden paradan y üzde 30 vergi al ınması gerek ama alınmıyor.

Çünkü bu verginin al ınabilmesi i çin vergi cenneti olan ülkelerin listesinin cumhurba şkanı tarafından yayımlanması gerekiyor.

Ama bu liste 19 yıldır yayımlanmıyor.

Soruyoruz: Bu listeyi yayımlamayarak kimleri kolluyorsunuz...

B ütçede “vergi harcamalar ı” diye bir kalem var.

Alınmasından vazge çilen KDV, ÖTV ya da kurumlar vergisi.

Dolay ısıyla gelir tarafında yapılacak işlere bakacağız. - Meclis’te 2026 yılı b ütçe görü şmeleri başladı.

Nasıl bir tablo ile karşı karşıyayız? 2026 yılı b ütçesinde kamu çal ışanlarına yapılacak ödemelerin bütçe içerisindeki pay ı y üzde 29.1.

Bu oran 2016’da da ayn ı.

Fakat ilgin ç olan; 10 y ılda kamuda çal ışanların sayısı neredeyse y üzde 50 artm ış ama b ütçeden ayr ılan pay hi ç de ğişmemiş.

Bunu ücret art ışlarını sınırlandırarak başarıyorlar. ‘AÇIK EYT’DEN DEĞİL’ Benzer durum emekli aylıklarında da s öz konusu.

Bakan I şıkhan sosyal g üvenlik sisteminin dengede oldu ğunu s öylüyor.

EYT’den emeklilik sistemine dahil edilen ki şi sayısıyla birlikte emekli sayısı 16 milyonun üzerine ç ıktı.

Ama sizin sisteme aktardığınız kaynak artmıyor.

Demek ki aynı miktarda parayı daha çok ki şiye b ölü şt ürüyorsunuz.

Bu tabloda emekliye çok para verdikleri için bütçe aç ığı verildiği s öylenemez. ‘FAYDA’YA BAKACAĞIZ’ Sağlık harcamaları yatay seviyede.

Bir değişiklik yok.

Eğitime ayırdığımız kaynakta değişiklik yok.

Bizim ilgilendiğimiz konu, b ütçe aç ığına yol a çan harcamalar ın hangi toplumsal kesime ne kadar fayda sağladığı.

Milyonlarca çocu ğun a ç olmas ının maliyet hesaplaması olmaz.

Devlet “Para yok” diye çocuklar ı a ç b ırakmaz. ‘EN AĞIR YÜK FAİZ’ - Bütçedeki en a ğır y ük nedir?

Bütçedeki en a ğır y ük her zaman faiz.

Faiz gideri çok yüksek.

Biz iktidara geldikten sonra enflasyon ile birlikte faizler de dü şecek.

Faizler d ü şt ü ğ ü için faizlerin bütçe üzerindeki yükü azalacak.

İktidar faizlere dokunmuyor.

O y üzden faiz d ışı b ütçe fazlas ına bakıp eğitimden, sağlıktan, emekliden kısıyor. - CHP faiz d ü ş ü ş ünden ba şka nereden tasarruf sağlayacak?

Kamu özel i şbirliklerine yapılan harcamalardan tasarruf edeceğiz.

İhale Kanunu bug üne dek 200’den çok kez de ğiştirildi.

Biz ihale kanununu ilk g ünkü amac ına uygun olarak yeniden yazacağız.

Dolayısıyla buralarda yapılan harcamaların ya da maliyetlerinin çok üstüne mal olan i şlerin sınırlanmasını sağlayacağız. ‘AKILLARI HEP İNŞATTA’ - 2026 b ütçesinde yat ırımlarla ilgili dağılım nasıl?

Kamunun sosyal sekt örler için bile yat ırım i çin ay ırdığı kaynaklar sınırlandı.

Genel yatırımlara baktığımızda 2026’da konut i çin öngörülen tutar, toplam yat ırım harcamaları i çinde yüzde 31.6.

Ula ştırma yatırımları da y üzde 34.6.

Yani toplam yat ırımların y üzde 66.2’si in şaat işine gidiyor.

Bu oranlara özel sektör yat ırımları da dahil.

Aklımız, fikrimiz inşaat.

İnşaata kategorik olarak karşı değiliz ama bilime, teknolojiye, enerjiye yatırım çok daha önemli. - Geri kalan nedir?

Üretime ili şkin yatırımlar y üzde 16.9, enerji 1.8, turizm binde 7, e ğitim 2.8.

Sağlık 3.6.

B ütçeden tar ıma ayrılan kaynak 2006’da b ütçenin yüzde 2.7 iken 2026’da binde 9 ile yüzde 1’in alt ında.

Yani 10 yılda üçte birine inmi ş. - Rakamlarla ortaya koyduğunuz bu tablodan sonra 2026’nın b ütçe özeti nedir?

Bu bütçe; Türkiye’nin kalk ınması, vatandaşın refaha ermesi i çin haz ırlanmış bir b ütçe de ğil.

Bu b ütçenin hedefi kamuya borç verenleri memnun etmek.

Sosyal güvenlik harcamalar ı kısılırken faiz harcamaları y üksek.

OECD ülkeleri aras ında devletin ekonomideki payı ortalamasının çok alt ındayız.

Bizde y üzde 33-34, Fransa’da yüzde 55. “Devlet küçülsün” dedikleri asl ında birilerine kaynak aktarılırken toplumun b üyük ço ğunluğuna verecek bir şey kalmaması.

Biz bu d üzeni de ğiştirmek istiyoruz.

TÜRKİYE DÖVİZE BAĞIMLI HALE GELDİ - Ali Babacan’ın ekonominin başına ge çme ihtimali konu şuluyor.

Şimşek gitse Babacan gelse ne değişir?

Aralarında fark yok, ekonomi politikaları anlamında Mehmet Şimşek neyse Babacan da o.

Şimşek Maliye Bakanıyken, Babacan Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısıydı.

Bug ün kar şı karşıya kaldığımız ekonomik sorunların temelinde AK Parti d önemi boyunca uygulanan neoliberal politikalar var.

Bu kararlar ın altında Babacan’ın da imzası bulunuyor. - Kamuoyunda Babacan d önemi çok ba şarılı olarak anımsatılıyor...

Babacan d öneminde dünyada para boldu, Türkiye’ye yüklü miktarda döviz giri şi oldu.

İnsanlar da kendisini g örece iyi hissetti.

Ama bakt ığınızda kamuda ne varsa Babacan d önemi dahil, satt ılar.

Sonra d öndü “Yanl ış yapmışız” dedi.

Bug ün Türkiye dövize ba ğımlı bir ülke haline geldi. - Şimşek o y üzden mi sürekli Türkiye d ışında?

Evet.

G örü şt ü ğ ü ki şiler fon y öneticileri, yani faizle para verenler.

Sürekli döviz borçlanmak döviz ba ğımlılığını kalıcı hale getiriyor.

Bor ç olarak ülkeye giren para bir gün kazand ığı faizle birlikte girdiği miktardan çok daha fazlas ı olarak ç ıkacak.

Bu da gelecekte daha çok döviz bulmak zorunda kalma anlam ına gelir. - D öviz ba ğımlılığından kurtulmanın yolu nedir?

Dış ticaret a ç ığımız, yani ihracatımız ve ithalatımız arasındaki fark b üyük oldu ğu i çin döviz bulmak zorunda hissediyoruz.

Borç almak için dola şıyorlar.

T ürkiye’nin döviz ba ğımlılığını ortadan kaldırmanın yolu; dış ticarette fazla vermekten ge çer.

Yani satt ığımızdan daha az ürün ithal etmeliyiz.

Bunun için sanayi, tar ım politikalarında k öklü de ğişiklikler olması gerekir ama tarımsal üretiminde d ışa bağımlık son 10 yılda neredeyse iki katına ç ıktı.

İktidarın b öyle bir plan ı ve hedefi yok.

PORTRE Malatya’da doğdu.

Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat B ölümünde, yüksek lisans ve doktora e ğitimini burslu olarak bulunduğu New Orleans Üniversitesi’nde tamamlad ı.

M ülkiye’de 2012-2015 y ılları arasında fak ülte dekan ı olarak g örev yapt ı.

Atat ürkçü Dü ş ünce Derne ği, Finans Derneği gibi sivil toplum örgütlerinde yönetim kurulu üyeli ği, başkan yardımcılığı ve başkanlık gibi g örevlerde bulundu.

CHP’nin 38.

Ola ğan Kurultay’ında Parti Meclisi üyeli ğine se çildi.

CHP’nin Gölge Kabinesinde, Hazine ve Maliye Bakanl ığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olarak g örev yap ıyor.