Haber Detayı
Kağıt klipsi boyutundaki karides diplomatik fırtına kopardı
Rusya'nın Ukraynalı bir bilim insanını, karides avcılığı kısıtlamalarını desteklediği gerekçesiyle tutuklaması, Güney Okyanusu'nun temel taşı olan bu minik kabuklunun kritik önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Küresel ekosistemin geleceği, bu küçük canlıya bağlı.
Antarktika karidesi (Euphausia superba), okyanuslardaki minik bir kabuklu olarak tanımlanıyor.
Planktolarla beslenen bu yaratıklar, Norveççe "kril" kelimesinden türeyen adıyla, balıkların küçük yavrularını anımsatıyor.
Ancak boyutuna rağmen, Güney Kutbu'ndaki yaşam zincirinin vazgeçilmez bir halkası.ANTARKTİKA'DA NEDEN BU KADAR KRİTİKLER?Güney Okyanusu'nda, bu küçük organizmalar ekosistemin omurgasını oluşturur.
Penguenler, balinalar ve foklar gibi devasa hayvanlar, besin ihtiyaçlarının büyük kısmını onlardan karşılar.
Dahası, iklim düzenlemesinde de hayati rol oynarlar; bir araştırmaya göre, yılda 12 milyar ton karbonu atmosferden çekerek sera gazı emilimini desteklerler.Endüstriyel gemiler, bu canlıları devasa ölçeklerde avlayarak evcil hayvan mamalarından çiftlik balıklarına, omega-3 takviyelerinden kozmetik ürünlere kadar çeşitli alanlarda kullanır. 2023'te toplam 500 bin ton avlandı; Norveç %67,2'lik payla lider, Çin %17,1, Güney Kore %8,4, Şili %4,4 ve Ukrayna %2,8 ile takip etti.TEHDİT ALTINDA MI?Uzmanlar yıllardır, aşırı avlanma ve iklim ısınmasının karides popülasyonunu erittiğini vurguluyor.
Norveç ve Alman araştırmacıların son çalışması, akustik verilerle balıkçı gemilerin ve yırtıcı hayvanların aynı sürüleri takip ettiğini ortaya koydu.
Yılın hiçbir döneminde avcılık, deniz yaşamının beslenmesini etkilemiyor.Sir David Attenborough'un "Okyanus" belgeselinde vurguladığı gibi, karides gemileri balinaların yanı başında gezinirken, "Bazıları bunu sürdürülebilir bulsa da, tüm bir ekosistemin temelini söküp atıyor olabiliriz." Bu uyarı, kutup ekosisteminin kırılganlığını bir kez daha hatırlatıyor.AVLANMAYI DENETLEYEN KURUM VAR MI?1980'lerde vahşi yaşamı korumak amacıyla kurulan Antarktika Deniz Canlıları Kaynaklarını Koruma Komisyonu (CCAMLR), Antarktika Antlaşması Sistemi'nin bir parçasıdır. 26 üye ülke ve AB'den oluşan bu yapı, önlemci ve ekosistem odaklı balıkçılık yönetimi hedefler.Yıllık toplantılarda kota belirlemeleri ve deniz koruma alanları (MPA) tanımlamaları yapılır. 2009'da Güney Okyanusu'na MPA ağı kurma sözü verildi, ancak 2012 hedefi tutmadı.
Bugüne dek yalnızca Güney Orkney Adaları ve Ross Denizi'nde iki alan oluşturuldu.
Konsensüs esasına dayalı sistem, Rusya ve Çin'in vetoları nedeniyle tıkanıklık yaşıyor.Benedict CumberbatchCCAMLR'Yİ ZORLAYANLAR KİM?Bilim insanları, doğa koruma örgütleri ve aktivistler koalisyonu, CCAMLR'ye tam yetki kullanımını dayatıyor.
Bu yılki BM Okyanus Konferansı'nda başlatılan kampanya, karides sömürüsünün ekolojik felakete yol açacağını ilan etti.
Benedict Cumberbatch ve Sylvia Earle gibi isimler destek veriyor.
Cumberbatch, "Güney Okyanusu'nu korumak lüks değil, gezegen sağlığı için zorunluluk" diyor.BU YIL CCAMLR'DE NE OLUYOR?2025'te Antarktika sularındaki av miktarı, uzmanlara göre sürdürülemez bir eşiği aştı.
Buna rağmen, bazı ülkeler ekolojik hassasiyeti yüksek Antarktika Yarımadası'nda kota artışı peşinde.
Bu tür öneriler, bilimsel önlem sınırlarını zorlayabilir ve diplomatik gerilimi körükleyebilir.Kaynak: The GuardianOdatv.com
