Haber Detayı
Bir dönemi heba eden virüse karşı domates aşısı formülü
Kovid-19 kasım 2019 yılında ilk kez çıkmış ve hayatı altüst etmişti. Milyonlarca kişi bu virüs nedeniyle hayatını kaybetti. Her gün açıklanan vaka ve ölü sayısı hayatı kabusa çevirirken insanlar deyim yerindeyse evlere tıkılmıştı. Bilim insanları hala kovid-19 ile ilgili çalışmalarını sürdürürken Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi de yeni bir çalışma başlattı. Hedef Kovid-19 ve benzeri salgınlara karşı domates kullanarak yenilebilir aşı ile virüsü yok etmek...
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi domates kullanarak Kovid-19 ve benzeri salgınlara karşı aşı üretmeye hazırlanıyor.
Yapılan çalışmada hastaların ağız yoluyla bağışıklık kazanmasını sağlayacak domatesler üretiliyor.Bitkiyi aşı olarak kullanmayı hedefleyen çalışma, geniş kitlelere kolayca uygulanabilir bir aşı alternatifi olacak.20 yıldır Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof.
Dr.
Bayram Çevik çalışma ile ilgili "Diğer sektörlerde olduğu gibi yenilebilir bitkiler üzerinden de aşı geliştirme çalışmalarına başladık.
Kovid-19 aşısında kullanılan proteini bitkiye gen aktarım teknikleriyle aktarıyoruz.
Bitkinin bu proteini üretmesini sağlayarak, aşı olarak kullanmayı hedefliyoruz" dedi.Çevik testlerin ilk olarak farelerde yapılacağını ve çeşitli aşamalardan geçirilerek insan kullanımına uygun hale gitmeyi planladıklarını da sözlerine ekledi.Yerli yenilebilir aşı alternatifiDüşük maliyetli, saklama gerektirmeyen ve tıbbi ekipman ihtiyacını azaltan çalışma hepatit gibi bazı aşıların yerine yerli yenilebilir aşı alternatifi olmayı da amaçlıyor.Projeyle, insanların domates tüketerek aşılanmasının hedeflendiğini belirten Bayram Çevik, domateste üretilecek protein miktarı ile tüketim dozunun ilerleyen aşamalarda netleşeceğini söyledi.
Çevik, ilk bitkilerin 2022 yılında Çin kaynaklı SARS CoV-2 Wu varyantı kullanılarak üretildiğini, Omicron varyantının ortaya çıkmasının ardından ise aynı yıl Omicron varyantlarının Spike proteininin RBD ve S1 bölgeleri üzerine çalışmalara başlandığını aktardı.
TÜBİTAK tarafından desteklenen projenin 2023 yılında resmen yürürlüğe girdiği bilgisi de paylaşıldı.Çalışmalar kapsamında S1 ve RBD bölgelerini içeren domates bitkilerinin başarıyla geliştirildiğini ifade eden Çevik, yaz aylarına kadar domates meyvesi elde edilmesinin hedeflendiğini belirtti.
Güz döneminde fare deneylerine geçilmesinin planlandığını kaydeden Çevik, projenin 2026 yılı sonu ile 2027 yılının ilk üç ayı arasında tamamlanmasının öngörüldüğünü dile getirdi.
Proje ekibinde Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesinden Prof.
Bayram Çevik, Prof.
Dr.
Mehtap Şahin Çevik ve Fatma Sarıkaya yer alırken, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesinden Prof.
Dr.
Duygu Kumbul araştırmacı, Prof.
Dr.
Mümtaz Cem Şirin ise danışman olarak görev yapıyor.Ağız yoluyla alınan aşıların mukozal bağışıklığı uyardığının bilimsel olarak bilindiğini hatırlatan Çevik, dünyada sprey ve yenilebilir aşılar üzerine çeşitli çalışmalar yürütüldüğünü ifade etti.
Türkiye’de ise domates üzerinden yenilebilir aşı geliştirilmesine yönelik bu çalışmanın ilk olma özelliği taşıdığı vurgulandı.
