Haber Detayı
Gider ayak rekor kırdı: Bugüne dek Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yaşanmayan olay
Macerası 2030 sonunda Pasifik Okyanusu'nda son bulacak Uluslararası Uzay İstasyonu, ömrünün son 5 yılına girerken operasyonel bir zirveye ulaştı. 25 yıllık tarihinde ilk defa, istasyonun sekiz kenetlenme yuvasının tamamı uzay araçlarıyla doldu.
Uluslararası Uzay İstasyonu , 2000 yılının Kasım ayından bu yana yörüngede kesintisiz insan varlığını sürdürüyor.
Milenyumun başından bu yana insanlığın mikro yerçekimi laboratuvarı olarak görev yapan bu devasa yapı, sayısız bilimsel deneye ev sahipliği yaptı.
Ancak her iyi şeyin bir sonu var: NASA ve uluslararası ortakları, 2030 yılı sonunda ISS'i emekliye ayıracak ve 2031'in başlarında Pasifik Okyanusu’na düşürerek görevini sonlandıracak.
ISS'in operasyonları sona ermeden yaklaşık beş yıl önce, yani günümüzde, NASA önemli bir kilometre taşını duyurdu: Yaşlanan istasyon, tarihinde ilk defa sekiz kenetlenme yuvasının tamamını dolu halde olduğunu açıkladı. 1998 yılında uzaya fırlatılan ilk parçalarıyla kurulan ISS’in ömrü, planlanan süresini şimdiden iki yıl aştı.
İstasyonun yapısal bileşenleri o kadar yıprandı ki, 2030’dan sonra güvenli bir şekilde çalışmaya devam etmesi artık mümkün değil.Bu tarihi doluluk anında istasyona sekiz farklı uzay aracı bağlı bulunuyordu.
Bunlar arasında iki SpaceX Dragon (kargo ve mürettebat), Cygnus XL, JAXA’nın HTV-X1’i, iki Roscosmos Soyuz mürettebat aracı ve iki Progress kargo gemisi yer alıyor.
Son olarak, erzak gemisi Cygnus XL'in istasyonun robotik koluyla yeniden konumlandırılmasıyla tüm yuvalar doldu.
Geçen hafta Houston'daki görev kontrol merkezinde bulunan robotik subayı, istasyonun robotik kolunu kullanarak Cygnus XL’i uzaktan yönetmişti.
Bu manevra tamamlanınca, ISS’in kenetlenme yuvaları tam kapasiteye ulaştı.
ISS'in bu yoğunluğu uzun sürmeyecek olsa da, bilimsel çalışmalar son hız devam ediyor.
NASA, konuyla ilgili açıklamasında, “Cygnus, en erken Mart 2026’ya kadar yörünge laboratuvarına bağlı kalacak.
Bu tarihte güvenli bir şekilde ayrılacak ve Dünya atmosferinde yanarak 5 tona kadar çöpü ve gereksiz kargoyu imha edecek” ifadelerini kullandı.Bu arada, 10 kişilik Expedition 73 mürettebatı, bir yandan biyoloji ve fizik araştırmalarına odaklanırken, diğer yandan haftaya gerçekleşecek mürettebat ayrılığına hazırlanıyor.
Geçen hafta perşembe günü Soyuz MS-28 aracıyla istasyona üç yeni üye katıldı.
NASA astronotu Chris Williams ve Roscosmos kozmonotları Sergey Kud-Sverchkov ve Sergei Mikaev, Temmuz 2026'ya kadar uzayda kalacak.
Bu mürettebat, Dünya'da ve uzayda yaşayan insanlara fayda sağlayacak ileri uzay araştırmaları yürütüyor.
Örneğin, Kud-Sverchkov ve Mikaev, uzayda yaşamanın ellerindeki ve ayaklarındaki mikro dolaşım sistemini nasıl etkilediğini incelemeye çoktan başladı bile.ISS’in görevden alınmasının ardından birebir bir ikamesi olması beklenmiyor.
NASA, Artemis görevlerine odaklanırken, yörüngeye fırlatılacak birden fazla ticari uzay istasyonu, ISS’in rolünü devralmaya hazırlanıyor.
Bu ticari istasyonlardan biri olan ve NASA tarafından da desteklenen Vast's Haven-1, Mayıs 2026'da fırlatılacak.
Ancak bu yeni istasyonlar, mevcut astronotların alıştığı ISS’e göre çok daha küçük olacak.
ISS’in yaklaşık 900 metreküp hacmi varken, Haven-1 yalnızca 45 metreküplük bir alana sahip olacak.
NASA ve ortakları, yaşlanan bu istasyondan en iyi şekilde yararlanmaya devam ediyor ve mürettebat, sadece uzayda gerçekleştirilebilecek araştırmalar yapmayı sürdürüyor.
