Dünya Bankası'ndan Türkiye'yi rahatlatan mesaj

Küresel emtia fiyatlarının 2026'da 6 yılın en düşük seviyesine gerilemesinin beklendiğini bildiren Dünya Bankası raporunda, küresel petrol fazlasının bu yıl önemli ölçüde arttığı, bu fazlanın gelecek yıl 2020'deki son zirvenin yüzde 65 üzerine çıkmasının beklendiği aktarıldı.Elektrikli ve hibrit araçlara olan talebin artması, Çin'de petrol tüketiminin durağanlaşmasıyla küresel petrol talebinin daha yavaş arttığı belirtilen raporda, Brent tipi ham petrolün fiyatının bu yıl varil başına ortalama 68 dolardan 2026'da 60 dolara düşmesinin tahmin edildiği, bunun 5 yılın en düşük seviyesi olacağı kaydedildi.Raporu değerlendiren Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır, "Dünya petrol fiyatlarında başla­yan ve 2026 yılında da devam et­mesi beklenen belirgin ucuzla­ma Türkiye ekonomisine önemli oran­da nefes aldıracak." dedi.Bakır, yazısına şöyle devam etti:Dünya Bankası’nın Brent petrol va­ril fiyatının bu yıl 68 dolara, 2026’da 60 dolara gerileyeceği öngörü­sü, Türkiye için enerji faturasın­da ciddi hafifleme, cari açık ve enflasyonda gerileme anla­mına geliyor.

Petrolün vari­linin bu düzeylere inmesi enerji ithalat faturasın­da küçülme dolayı­sıyla, 2024’e göre tek başına cari açıkta 5 mil­yar dolar­dan fazla ve enf­lasyonda 2,6 puan dolayında düşüş ge­tirebilecek.DÜNYA BANKASI NE ÖNGÖRÜYORDünya Bankası’nın son Emtia Piyasaları Görünüm Raporu, küresel petrol piyasa­larında arz fazlasının yeniden belirgin­leştiğini ve Brent tipi ham petrolün bu yılın kalan dönemi ve 2026’da kademe­li olarak ucuzlayacağını ortaya koydu.

Raporda, küresel petrol fazlasının bu yıl önemli ölçüde arttığı, bu fazlanın gele­cek yıl 2020’deki son zirvenin yüzde 65 üzerine çıkacağı öngörüldü.Elektrikli ve hibrit araçlara olan talebin art­ması, Çin’de petrol tüketiminin durağan­laşmasıyla küresel petrol talebinin daha yavaş arttığı belirtilen Rapora göre, 2024 ortalamasında 80,5 dolar olan Brent petrol varil fiyatı, 2025’te 68 dolar, 2026’da ise 60 dolara kadar gerile­yebilir.

Bu ise Brent petrol varil fi­yatında son beş yılın en düşük seviyesi anlamına geliyor.

Raporda yer alan projek­siyonlara göre genel olarak enerji fiyatla­rının 2025’te yüz­de 12 ve 2026’da yüzde 10 ge­rilemesi bekleni­yor.“KALICI İYİLEŞME İÇİN KUR İSTİKRARI DA GEREKLİ”Ekonomistler, petroldeki düşüşün Türkiye ekonomisine “nefes aldıracağı” konusunda hemfikir olsa da kalıcı iyileşme için kur istikrarının da önemine dikkat çekiyor.

Petrol fiyatlarının cari açığı azaltabileceği, ancak döviz kuru istikrara kavuşmazsa ithalat maliyetlerinde beklenen düşüşün tam yansımayacağı belirtiliyor.

Petroldeki ucuzlamanın Türkiye ekonomisine getireceği olumlu katkıda döviz kuru istikrarı kritik önem taşıdığı vurgulanıyor.

Petrol fiyatlarında, enerji ithalatını ve dış ticaret açığını azaltacak, enflasyonu aşağı çekecek olan düşüşün pozitif katkısının, dolar/TL kurunun aşırı yükselmesi durumunda silinebileceği ifade ediliyor.VARİLDE HER 10 DOLAR CARİ AÇIKTA 2,6 MİLYAR DOLAR Ham petrol fiyatları, net enerji ithalatı üzerinden cari dengeyi doğrudan etkiliyor.

Merkez Bankası ekonomistlerinin bu etkiyi hesaplamak için yaptığı bir çalışmaya göre, ihracat ve ithalatın fiyat esnekliği sıfır varsayıldığında, ham petrol fiyatının cari açık üzerindeki 12 aylık net etkisi, her 10 dolarlık artışta yaklaşık 2,6 milyar dolar civarında bulunuyor.

Ortalama 10 dolarlık ham petrol fiyat artışı, petrol ürünleri ithalatını 5,1 milyar dolar, ihracatını da 2,2 milyar dolar yukarı çekiyor.Dolayısıyla aynı oranda bir düşüş de cari dengeyi benzer ölçüde iyileştirici yönde etkiliyor.

Ham petrol fiyatındaki artışın ithalatta neden olduğu yükselişin kayda değer bir kısmı ihracat tarafından telafi edilirken; petroldeki ucuzlamanın ithal faturasında sağladığı küçülme de ihracatındaki küçülme ile dengeleniyor.

Enerjide dışa bağımlılığı yüksek olan Türkiye’nin ithalatının çok daha büyük olması nedeniyle, fiyattaki düşüşler lehte sonuç doğuruyor.ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞE 2,6 PUANLIK EK KATKIPetrol fiyatlarındaki gerileme, iki yılı aşkın süredir uygulanan parasal sıkılaştırma programı ile tek haneye düşürülmesi hedeflenen enflasyonla mücadele cephesinde de takviye güç olacak.

Merkez Bankası araştırmasına göre, ham petrol fiyatındaki yüzde 10’luk artış tüketici enflasyonunu yaklaşık 1 puan yükseltiyor.

Başka deyişle yüzde 10’luk düşüş enflasyonu tek başına 1 puan aşağı çekiyor.

Buna göre, 2024’e göre iki yılda yaşanacak yaklaşık yüzde 25 dolayındaki petrol fiyat düşüşü, TÜFE’ye nihai olarak 2,6 puan civarında düşürücü etki yapacak.

Bu da bu yılın sonunda yüzde 30 dolayında gerçekleşme olasılığı yüksek olan, 2026’da yüzde 16 olarak hedeflenen enflasyonda düşüşe önemli bir katkı sağlayacak.CARİ AÇIK 2026’DA 20 MİLYAR DOLARIN ALTINDA KALABİLİREylül ayında hazırlanan 2026-2028 Orta Vadeli Program’da (OVP), Brent petrol varil fiyatı 2025 ortalamasında 70 dolar, 2026 için 65 dolar olarak tahmin edilmiş, bundan hareketle Türkiye’nin enerji ithalatının bu yıl 64 milyar, gelecek yıl 63 milyar, cari işlemler açığının da bu yıl 22,6 milyar, 2026’da 22,3 milyar dolar olacağı öngörülmüştü.Dünya Bankası’nın açıkladığı petrole ilişkin yeni fiyat öngörüsü ise Türkiye açısından, OVP hedeflerine göre de dış ticaret açığı ve cari dengede belirgin iyileşme potansiyeline işaret ediyor.

Merkez Bankası ekonomistlerinin araştırma bulgularından yola çıkarak yaptığımız hesaplama talep düzeyinin sabit kaldığı varsayımında 2024’te 80,5 dolarlık ortalama varil fiyatı ile 65,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen enerji ithalatının, 2025’te yaklaşık 55 milyar dolara, 2026’da ise 47,8 milyar dolara kadar gerileme olasılığı bulunuyor.

Bu da tüketim miktarı aynı kalırsa, enerji faturasının iki yılda toplamda 18 milyar dolarlık bir hafifleme anlamına geliyor.Brent petrolün bu yıl 68 dolar ve 2026’da 60 dolara inmesinin cari işlemler açığında da tek başına 5,3 milyar dolarlık bir iyileşmeye karşılık geliyor.

Buna göre bu yıl ilk sekiz ayda 15,9 milyar dolar olan açığın yılın tümü için yapılan 22,6 milyar dolarlık tahminin altında kalabileceği, 2026 için öngörülen 22,3 milyar dolarlık açığın da 17 milyar dolara gerileyebileceği görülüyor.Odatv.com