Haber Detayı
Vefatının 102’inci yılında anılıyor... Atatürk’ün ‘Ziya Gökalp fikirlerimin babasıdır’ sözünün kaynağı
Milliyetçiliğin teorisyeni olarak Cumhuriyet’e yön veren Ziya Gökalp’in 102’nci ölüm yıl dönümü… Atatürk’ün onun için “fikirlerimin babası” dediği rivayet edilir. İşte bu sözün kaynağı olan isim...
Siyasetçi, toplum bilimci, şair ve yazar Mehmet Ziya Gökalp, 23 Mart 1876’da Diyarbakır’da dünyaya geldi.
Gökalp, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önde gelen ideologlarından biri olarak siyaset ve fikir hayatında kritik bir rol oynadı.
Teşkilatın önder kadrosunda yer aldı.
Cemiyet içinde geliştirdiği Türkçülük ve halkçılık görüşleri, daha sonra Mustafa Kemal Atatürk’ün düşünce dünyasını doğrudan etkiledi.Falih Rıfkı Atay’ın aktardığına göre Atatürk, Gökalp’in düşüncelerini “Cumhuriyet devrimlerinin fikrî hazırlığı” olarak gördü, özellikle onun kültür-medeniyet ayrımı ve millet tanımına önem verdi.CUMHURİYET İDEOLOJİSİNE ETKİSİZiya Gökalp'in millet tanımı; dil, kültür ve ülkü birliği esasına dayanıyordu.
Bu yaklaşım, Cumhuriyet’in ulus-devlet modelinin şekillenmesinde belirleyici oldu.
Atatürk’ün “Halkçılık” ilkesi de Gökalp’in halkın iradesini merkeze alan fikirlerinden ilham aldı. 1924 Anayasası’ndaki “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmü bu etkinin somut örneklerinden biri.
Ayrıca eğitimde millileşme, Halkevleri ve Türk Ocakları gibi kurumların açılması, kültür politikalarının ulusal kimlik inşasına yönelmesi Gökalp’in teorilerinin pratiğe bir yansıması.
Atatürk’ün “Fikrimin babasıdır” sözleri, Gökalp’in etkisini net biçimde ortaya koyuyor.
Yalnız bu sözü Atatürk’ün söyleyip söylemediği tartışmalı...
CUMHURİYET GAZETESİNDEKİ TANIKLIKOrtaya çıkan tek kaynak, 23 Mart 1972 tarihli Cumhuriyet gazetesinde verilen bir anekdot.
Bunu aktaran yazar, Diyarbakır Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Dr.
Selahattin Yazıcıoğlu.
Yazıcıoğlu yazısında tanıklığı şöyle naklediyor:"Atatürke izafe edilen “Vücudumun babası Ali Rıza Efendi, heyecanlarımın babası Namık Kemal, fikirlerimin babası Ziya Gökalp'ti" sözünü ilk defa 24 Ekim 1964'te Diyarbakır'da düzenlenen Birinci Ziya Gökalp Haftasında, büyük bir toplulukta konuşan Prof.
Abdülkadir Karahan'dan duydum.
Senelerce sonra kendilerine bir mektupla müracaatta bulunarak Atatürk'ün bu vecizesi için kaynak istedim.
Şu cevabı verdiler: 'Atatürkün bu sözünü, ilk defa 1934 te Ödemişin Gölcük Yaylası’na gittiğim zaman eski Adalet Bakanlarından Refik Şevket İnce'den duydum.
Sohbet sırasında hazır bulunan eski İzmir Valisi Kâzım Dirik Paşa da bunu tasdik eder şekilde konuştu.'”GÖKALP’İN TEORİK ESERLERİZiya Gökalp’in sosyoloji, fikir ve kuram üzerine kitapları şöyle: Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (1918), Türkçülüğün Esasları (1923), Türk Töresi (1923), Türk Medeniyeti Tarihi (ölümünden sonra yayımlandı), Hars ve Medeniyet, Makale ve yazılar (İçtimaiyat Mecmuası, Türk Yurdu, Genç Kalemler gibi dergilerde yayımlanmış çok sayıda yazısı bulunur.)Odatv.com
