Mücevher ihracatında 23 milyar doları kaybettik

Nurdoğan A.

ERGÜNAltın ithalatına uygulanan kota nedeniyle hammadde tedarikinde son iki yıldır sı­kıntı yaşayan Türkiye altın ve mü­cevherat sektöründe krizin izleri derinleşiyor.

Hızla artan altın fiyat­larının sorumlusu olarak kotanın yanında sektördeki suiistimalleri gösteren sektör oyuncuları, sektö­rün anayasasının yeniden yazılma­sını istiyor.“Son iki yılda alınan ka­rarları düzeltme zamanı geçti, dar­madağın olduk” diyen Türkiye Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derne­ği (TUİD) Başkanı Mustafa Kamar, “Kotanın kaldırılmayacağını bili­yoruz.

Bu haliyle kaldırılsa da orta­lık yangın yeri olur.

Önce sektörün fabrika ayarlarına dönmesi lazım” dedi.Kotanın yanında DİR ve yüz­de 3’lük döviz dönüşüm desteği gi­bi alanlarda suiistimal yapanların cezasını, işini düzgün yapan üreti­ci ve ihracatçıların çektiğini söyle­yen Kamar, Cumhurbaşkanı Erdo­ğan’a seslenerek, “Harakiri yapacak noktaya geldik.

Artık kotanın kalk­ması da yetmez, mevzuat yeniden yazılmalı” diye konuştu.

Sektörün 185 ton olan ihracatının bugün 104 tonlara gerilediğini belirten Kamar, “Bugün 185 tonluk ihracat yapabil­seydik ihracata katkımız 23 milyar dolar olacaktı. 2020’de İtalya’yı bi­le geride bırakmıştık ama bugün ilk 10’a bile giremiyoruz” ifadelerini kullandı.“Takıda altın çağımızı kaybettik”Mücevherat takı sektörünün 2004 yılında kurulan Mücevher İh­racatçıları Birliği’nin kurulduğunu, teşvikler sayesinde 2020’de sektö­rün dünya pazarından aldığı payın yüzde 10’a yaklaştığını ifade eden Kamar, şöyle devam etti: “O zaman İtalya’yı geride bıraktık.

Ortado­ğu ve Orta Asya’nın cash and car­ry pazarını ele geçirdik.

Birçok ya­bancı firma Türkiye’de mağaza açtı.‘Laleli ihracatı’ dediğimiz cash and carry ticareti de yine bu dönem­de oluştu.

Sektör 10 milyar doları ihracattan, 10 milyar doları da tu­riste ve Laleli’den yapılan satışlar­dan olmak üzere toplamda 20 mil­yar dolarlık ihracat hacmine ulaştı.

Ancak ‘altın çağ’ olarak adlandır­dığımız bu dönem, yanlış tedaviler, yanlış tespitler sayesinde Ağustos 2023’te altın ithalatına getirilen kota ile birlikte sona erdi.

Kota uy­gulaması kendi zenginlerini yarat­tı. 10-15 firma imtiyazlı konuma ge­lirken işini düzgün yapan, özellikle KOBİ ölçeğindeki firmalar mağdur edildi.Bazı firmalar üretimleri­ni Çin, Dubai ve Malezya gibi ülke­lere kaydırdı.

Kuyumcukent’te bir dönem kiralayacak yer yoktu ve üç vardiyaya çıkmıştık.

Şimdi dük­kanlar boş, atölyelerin çoğu 15 gün çalışıyor, 15 gün tatil yapıyor.

Son iki yılda kapanan mücevher üreti­cisi ve ihracatçısı 200’ü geçti, yak­laşık 15 bin kişi işsiz kaldı.”“10 bin dolar daha pahalıyız”Tüm dünyada altın fiyatlarının standart olduğunu ancak Türki­ye’de altının sürekli pahalandığını söyleyen Kamar, 2023’ten itibaren başlayan 500 dolarlık farkın bugün 10 bin dolara çıktığını ifade etti.

Fi­yat spekülasyonu yapıldığını da sa­vunan Mustafa Kamar, “Cari açık neden artıyor?

Cevabı çok açık.

Al­tının kilogramı yurt dışında 130 bin dolarken Türkiye’de 140 bin dolar­dan satılıyor.

Yani arada 10 bin do­lar fark var.Bu farkı fırsata dönüş­türen 10-15 firma, Dahilde İşleme Rejimini (DİR) suistimal ederek astronomik düzeyde ithalat yapı­yor.

Merkez Bankası rezerv birik­tirmek için altın ithal ediyor.

Diğer taraftan hane halkı enflasyondan korunmak için tasarrufunu altın­da değerlendiriyor.

Gerçek durum böyle olmasına rağmen devlet ca­ri açığın faturasını mücevher ihra­catçısına kesiyor.

İhracatta yüzde 3 Merkez Bankası desteğini alamıyo­ruz.

İhracatımız karşılığında altın getiremiyoruz” dedi.“Turist cebinde altınla gelip Türkiye’de bozduruyor”Uluslararası piyasalarla Türkiye’deki fiyat farkının kg’da 10 bin dolara çıktığını vurgulayan Mustafa Kamar, “Pahalı ülke algımız turist satışını negatif etkilediği gibi sosyal medyada ‘altın götür Türkiye’de sat tatilini bedavaya getir’ gibi söylemlere neden oluyor.

Cebine altını koyan turist gelip burada bozduruyor.Suiistimaller, bu işle ilgisi olmayanların bu alana girmesi, ekmek yedikleri sektöre ihanet etmesi sektörü bitirme noktasına getirdi.

Kota çare olur sanıldı ama görünmeyen başka olaylar silsilesi gelişti.

DİR suiistimal edildi.

DİR ile 6 ton altın ülkeye girerken eylülde 14 tonu aştı.

Bunu yapan kim bakılsın.

Yüzde 3 döviz desteği için hayali ihracatlar yapıldı. 2023’te kota sonrası kurulan şirketlere bakılsın” dedi.Takı sektörünün beklediği çözüm adımları 1-Sistem fabrika ayarlarına döndürülerek, altına dayalı enflasyon muhasebesine geçilmeli. (Bu olursa bütün sektör kayıt altına girer)2-Stok affı  çıkarılmalı3-Altın ithalatında kota kaldırılarak mevzuat eski haline döndürülmeli.4-Firma ihracat ettiği kadar altını serbestçe ithal edebilmeli.5-Merkez Bankası’nın altın ithalatı ayrı bir başlık altında gösterilmeli.6-Problemin esas sebebi olan bireysel yatırım amaçlı ürünlerle ilgili çözüm bulunmalı.7-Kapasite kullanımı sıkı bir şekilde denetlenmeli.8-DİR ve HİR rejimi eski haline getirilmeli.9-Her türlü mevzuatı suistimal edenler en ağır şekilde cezalandırılmalı.10-İmtiyaz tanınacak firmalarda özellikle Mücevher İhracatçıları Birliği üyesi ve 2023 yılından önce kurulmuş olma şartı aranmalı.11-Özellikle tasarruf için alınan gram altın, sarrafiye ve 22 ayarda gerekli kontrol ve vergilendirme yapılmalı.“Gümrüklerde ‘kaçakçı’ muamelesi görüyoruz”Sektördeki suiistimaller ve son zamanlarda ‘vergi vermiyorlar’ algısının da etkisiyle kuyumculara gümrüklerde ‘kaçakçı’ muamelesi yapıldığını dile getiren Mustafa Kamar, “Eşlerimizin üzerindeki takılardan ayakkabılarımıza kadar aranıyoruz.Altına ulaşamadığımız yetmiyormuş gibi özellikle son bir yıldır yapılan muamele insanlık dışı” diye konuştu.Ons altında yükseliş serisi sürüyorKıymetli metale artan talep ve jeopolitik gelişmelerle birlikte ons altında hızlı yükseliş serisi devam ediyor.

Geçen haftaki yaşadığı kayıpların bir kısmını geri alan güvenli liman, dün gün içinde yüzde 1,3’ün üzerinde artış kaydederek 4 bin 300 doları geçti.

Gram altın ise yüzde 1,5 artışla 5 bin 800 lirayı aştı.

Uzmanlar bu artışın artık sınırlandığına değindi.