Haber Detayı
Takviyeler ruh halinizi gerçekten iyileştirir mi; hangi takviyeler işe yarıyor
Depresyonla mücadelede takviyeler umut mu vadediyor, yoksa boş bir hayal mi? Sarı kantaron, probiyotikler ve D vitamini gibi birkaç takviye işe yarayabilir, ama çoğu bilimsel açıdan etkisiz. Peki, ruh halinizi doğal yollarla nasıl desteklersiniz?
Depresyon ve kaygı gibi ruh sağlığı sorunları için pek çok kişi vitamin, bitkisel özüt ya da probiyotik gibi takviyelere yöneliyor.
Ancak bilim, bu takviyelerin çoğunun işe yaramadığını gösteriyor.
Yine de bazıları umut vadediyor, ama dikkatli olmak gerek!TAKVİYELER NEDEN POPÜLER?Dünya genelinde yaklaşık her 20 kişiden biri depresyonla mücadele ediyor.
İlaç kullanmak istemeyen ya da ilaçlara karşı çekinceleri olanlar, marketlerde kolayca bulabilecekleri takviyelere yöneliyor.
Ottawa Üniversitesi Psikiyatri Bölümü’nden araştırmacı Nicholas Fabiano, “İlaçlar konusunda stigma var, insanlar daha doğal ve hafif çözümler arıyor” diyor.Peki, bu takviyeler gerçekten işe yarıyor mu?
Yeni araştırmalar, hangi takviyelerin faydalı olduğunu, hangilerinin ise sadece boş umut sattığını ortaya koyuyor.HANGİ TAKVİYELER İŞE YARAMIYOR?Piyasada depresyon için satılan pek çok takviye var, ama çoğu bilimsel açıdan etkisiz.
Liverpool John Moores Üniversitesi’nden Rachael Frost’un liderlik ettiği bir araştırmaya göre, multivitaminler, B vitamini, sakinleştirici bitkisel karışımlar ve uyku için kullanılan melatonin gibi takviyeler genellikle fayda sağlamıyor.Örneğin, omega-3 takviyeleri yıllarca ruh halini iyileştirdiği düşünülerek kullanıldı.
Ancak Frost’un incelediği 39 çalışmadan 23’ü, omega-3’ün plaseboya kıyasla belirgin bir etkisi olmadığını gösterdi.
Bir çalışmada, 12 hafta boyunca her gün üç omega-3 kapsülü alan kişilerde ruh halinde bir iyileşme görülmedi.
Bazı çalışmalar olumlu sonuçlar bildirse de, omega-3’ün depresyon için güvenilir bir tedavi olduğu söylenemez.UMUT VADEDEN TAKVİYELER NELER?Bazı takviyeler ise küçük çaplı çalışmalarda olumlu sonuçlar gösteriyor.
Lavanta, rhodiola, limon otu gibi bitkisel takviyeler ile triptofan, folik asit ve çinko gibi mikro besinler umut verici görünüyor.
Ancak bu çalışmalar genellikle az sayıda kişiyle yapıldığı için sonuçları genellemek zor.Frost, “Lavanta üzerine yapılan çalışmalar genelde 150 kişiyi geçmiyor.
Daha büyük ve kapsamlı araştırmalara ihtiyacımız var” diyor.
Ayrıca, bu takviyeler çay, kapsül ya da tentür gibi farklı şekillerde alındığından, hangisinin daha etkili olduğu belirsiz.HANGİ TAKVİYELER GERÇEKTEN İŞE YARIYOR?Araştırmalar, birkaç takviyenin depresyon belirtilerini hafiflettiğini gösteriyor.
İşte en umut verici olanlar:Sarı kantaron (St.
John’s Wort): 26 çalışmadan 16’sı, sarı kantaronun hafif ve orta düzey depresyonda etkili olduğunu gösteriyor.
Örneğin, günde 600 mg sarı kantaron alan kişiler, sahte hap alanlara kıyasla neredeyse iki kat daha fazla iyileşme gösterdi.
Ancak ağır depresyonda etkisi sınırlı.Probiyotikler: 16 çalışmadan 9’u, probiyotiklerin depresyon belirtilerini azalttığını buldu.
Bir çalışmada, 31 gün boyunca günde 900 milyar canlı mikrop içeren probiyotik alan kişiler, normal tedavilerine ek olarak daha iyi hissetti.D Vitamini: 9 çalışmadan 6’sı, D vitamini alanların depresyon belirtilerinde azalma olduğunu gösterdi.
Özellikle yüksek doz D vitamini, sekiz hafta boyunca alındığında etkili oldu.Safran: Bazı çalışmalarda safran da depresyon belirtilerini hafifletmede umut vadediyor.Bazı takviyelerin faydası, biyolojik etkiden çok kişinin inancından kaynaklanıyor olabilir. 2022’de yapılan bir çalışma, sağlığına dikkat ettiğini düşünen kişilerin depresyon belirtilerinde iyileşme yaşadığını gösterdi.
Fabiano, “Plasebo etkisini ölçmek zor, ama bu etkiyi göz ardı etmemek gerek” diyor.TAKVİYELERİN RİSKLERİ NELER?Takviyeler ilaç gibi sıkı denetlenmediği için güvenilirlik ve güvenlik konusunda sorunlar çıkabiliyor.
Etikette yazan içerik, şişenin içindekilerle her zaman uyuşmayabilir.
Frost, “Daha fazla güvenlik araştırmasına ihtiyacımız var.
Etiketlerde etkileşim ve risk uyarıları olmalı” diyor.Özellikle sarı kantaron gibi takviyeler, SSRI grubu antidepresanlarla tehlikeli etkileşimlere girebilir.
Fabiano, “Doktorunuza danışmadan takviye kullanmayın” uyarısında bulunuyor.AKILLICA SEÇİM YAPIN Piyasadaki çoğu takviye depresyon için mucizevi bir çözüm sunmuyor.
Ancak sarı kantaron, probiyotikler, D vitamini ve safran gibi birkaç takviye, özellikle hafif ve orta düzey depresyonda umut vadediyor.
Yine de, doktorunuza danışmadan bu takviyeleri kullanmamalısınız.
Ruh sağlığınızı desteklemek için takviyelerden önce sağlıklı beslenme, egzersiz ve uyku gibi alışkanlıklara odaklanmak daha güvenilir bir yol olabilir.Kaynak: National GeographicOdatv.com
