Haber Detayı
Nobel Ekonomi Ödülü 'yenilik temelli ekonomik büyüme'nin oldu
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 yılı Alfred Nobel Anısına Ekonomi Bilimlerinde İsveç Merkez Bankası Ödülü’nü Joel Mokyr, Philippe Aghion ve Peter Howitt’e verdi. Üç ekonomist, “yenilik temelli ekonomik büyümeyi açıklamaları” nedeniyle ödüle layık görüldü.
Kararın gerekçesinde, insanlık tarihinde ilk kez son iki yüzyılda süreklilik gösteren ekonomik büyümenin gözlendiği ve bunun yoksulluğu azalttığı, refahın temellerini attığı vurgulandı.
Mokyr, Aghion ve Howitt’in çalışmaları, bu sürecin ardındaki itici gücün yenilik (inovasyon) olduğunu ortaya koyuyor.Yeni teknolojilerle birlikte ürünler ve üretim yöntemleri sürekli değişiyor; eskilerin yerini yenileri alıyor.
Akademi, “Bu bitmeyen döngü, küresel yaşam standardını, sağlığı ve refahı artıran kalıcı ekonomik büyümenin temelidir” ifadesini kullandı.JOEL MOKYR: BİLİMSEL AÇIKLAMA OLMADAN İLERLEME OLMAZ Northwestern Üniversitesi profesörü Joel Mokyr, tarihsel kaynaklardan yararlanarak sürekli büyümenin nasıl “yeni normal” hâline geldiğini ortaya koydu.
Mokyr’e göre, buluşların birbirini besleyen bir zincir oluşturabilmesi için yalnızca bir şeyin “işe yaradığını” bilmek yetmez; neden işe yaradığını açıklayan bilimsel temellere ihtiyaç vardır.
Sanayi Devrimi öncesi dönemde bu tür açıklamalar eksikti, bu da ilerlemenin sürdürülebilir olmasını engelliyordu.
Mokyr ayrıca toplumların yeniliklere açık ve değişime izin veren bir yapıda olmasının önemini vurguladı.JOEL MOKYR KİMDİR1946, Leiden (Hollanda) doğumlu olan Mokyr, 1974’te Yale Üniversitesi’nden doktorasını aldı.
Northwestern Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor.AGHION VE HOWITT: YARATICI YIKIMIN MATEMATİĞİ Philippe Aghion (Collège de France, INSEAD, LSE) ve Peter Howitt (Brown Üniversitesi), 1992’de yayımladıkları bir makalede, “yaratıcı yıkım” (creative destruction) kavramını matematiksel bir modelle açıkladılar.Bu modele göre yeni ve daha iyi bir ürün piyasaya çıktığında, eski ürünleri satan firmalar kaybeder.
Yenilik yaratıcıdır; ama aynı zamanda eskileri yok eden yıkıcı bir süreçtir.İkilinin araştırmaları, yaratıcı yıkımın doğurduğu çatışmaların yapıcı biçimde yönetilmesi gerektiğini gösteriyor.
Aksi hâlde, mevcut çıkar grupları ve büyük şirketler yeniliği engelleyebilir.Komite Başkanı John Hassler, “Laureatların çalışmaları ekonomik büyümenin kendiliğinden olmadığını, yaratıcı yıkımı mümkün kılan mekanizmaları korumamız gerektiğini hatırlatıyor.
Aksi hâlde yeniden durgunluğa dönebiliriz” dedi.PHILIPPE AGION KİMDİR1956, Paris doğumlu olan Agion, 1987’de Harvard Üniversitesi’nde doktora yaptı.
Collège de France, INSEAD ve LSE’de profesörlük görevlerini sürdürüyor.PETER HOWITT KİMDİR1946, Kanada doğumlu olan Howitt, 1973’te Northwestern Üniversitesi’nden doktora yaptı.
Brown Üniversitesi’nde profesörlük görevini sürdürüyor.ÖDÜLLERToplam 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 950 bin dolar) değerindeki ödülün yarısı Joel Mokyr’e, diğer yarısı ise Philippe Aghion ve Peter Howitt’e ortak olarak verilecek.Odatv.com
