Doğu cephesinde neler oluyor? İşte yeni gelişmelerin perde arkası

Batı cephesinde yeni bir şey olmayabilir.

Ama Doğuda işler farklı.Bu köşeyi takip edenler anımsayacaktır.Geçen hafta, Kuzey Korenin Ukrayna savaşına asker yollamasının Doğu ekseninin geleceğinde önemli ve belirleyici olacağını ifade etmiştim.Çin, Rusya ve Kuzey Kore liderlerinin omuz omuza verdiği fotoğraf bunu teyit eder nitelikte.Çinin geleneksel askeri güç gösterisi Batıda olduğu gibi Türkiyede de ilgi çekti.Ama açıkçası bu askeri tören tek başına bir anlam taşımıyor.

Çünkü gövde gösterisine rağmen Çin ordusu teknoloji ve lojistik açısından halen ABDnin gerisinde.Ancak Şi, Putin ve Kimin yan yana pozu, törende sergilenen tank, nükleer füze ve dronlardan daha önemli bir noktayı işaret ediyor.

Bunu anlamak için üç ülkenin birbirleriyle olan hukukuna bakmakta fayda var.Rusya-Çin ilişkisini eskilerin deyimiyle mantık evliliğine benzetmek mümkün.Çin, Rusyayı Batıya meydan okumada kritik bir ortak olarak kabul etse bile kendi dengi olarak görmüyor.

Bunun en büyük sebebi de ekonomi.Rusyanın 2014te Kırımı ilhakıyla başlayıp Ukrayna savaşıyla kötüleşen ekonomik durumunun en büyük tesellisi Çin.Çin, tarihi olarak Rusyanın askeri operasyonlarından rahatsızlık duyar.

Ancak Ukraynadaki savaşa yaklaşımı biraz farklı.Onun için Ukrayna bir taşla iki kuş anlamına geliyor.Çin bir tarafta Rus tehdidiyle boğuşan Avrupanın yaşadığı ekonomik sıkıntıdan yararlanırken diğer tarafta yaptırımlar dolayısıyla pazar kaybeden Rusyadan çok daha ucuza enerji alıyor.Böylece Avrupa ile arasındaki ekonomik makası açarken Rusyayı kendine bağımlı hale getirmeye çalışıyor.Yani Ukraynadaki savaş iki açıdan da Çine yarıyor.Doğal olarak Rusya bu durumdan hoşnut değil.

Çinle ilişkisi tek taraflı bir yöne gidiyor.

Tarihi olarak elde ettiği askeri üstünlüğü ise Çinin son zamanlardaki atılımıyla yitirmek üzere.Kuzey Korenin durumu ise daha ilginç.

Neredeyse bütün ekonomisi Çine bağlı olmasına rağmen, Ukrayna savaşına 15 bin asker yollayarak büyük bir manevra yaptı.Rusya, Ukrayna savaşında Çinden göremediği desteği Kuzey Koreden aldı.Tam da bu sebepten Kim Jong Un, Çin ve Rusya arasındaki dengenin simgesi olarak Şinin davetinde en ön sıraya yükseldi.Üç liderin, arkalarında 20yi aşkın ülke lideriyle birlikte verdiği mesaj askeri değil, ziyadesiyle politik.Çin, birkaç ay önce İran-İsrail savaşında başaramadığı diplomatik etkiyi bu kez daha büyük bir ittifakla dosta düşmana ilan ediyor.ABD ile birlikte dünya ekonomisinin lokomotifi olarak artık politik bir süper güç olma yolunda mesaj veriyor.ÖLÜMSÜZLÜK KONUSUNDA CİDDİ DÜŞÜNÜYORLARPutin ve Şinin, İhsan Oktay Anar romanlarını anımsatan ölümsüzlük sohbeti çok konuşuldu.İşin enteresan yanı iki lider de bu konuda son derece ciddi.Ölümsüzlük çabası beyhude görülebilir ama 150 yıllık sağlıklı yaşam, Çin ve Rusyanın stratejik hedefleri arasında.Son 10 yılda iki ülke de genetik terzilik alanında muazzam yatırımlar yaptı.Çinde CRISPR adı verilen teknolojiyle laboratuvarda bazı hastalıklara karşı doğuştan bağışık bebekler üretildi.

Çalışmayı yapan doktor He Jiankui bu günlerde Çin ve ABD arasında politik bir kavganın öznesi durumunda.Genetik terziliğin bir diğer adresi Rusyada da Denis Rebrikov birkaç yıl önce benzer bir çalışmayla tepki çekmişti.Putinin bahsettiği organ yenilenmesi konusunda ise Rusya öncü çalışmalar yapıyor.Birkaç sene önce Rus bilim insanları 3 boyutlu biyoyazıcılarla ürettikleri yapay tiroit bezini farelere nakletmeyi başardı.Hatta Rusya, yerçekimsiz ortamdan faydalanarak organların yaşlanmasını yavaşlatacak bir çalışma için Uluslararası Uzay İstasyonunda üçboyutlu bir yazıcı kurdu.Yazıcının ismi Organot.

Yani organ üreten astronot.Özetle Şi ve Putin boşa konuşmuyor, ölümsüzlük yolunda yatırımlarını anlatıyor.