ChatGPT ile Sohbet Eden Çocuklar Yanlış Bilgi ve Duygusal Bağımlılık Riskiyle Karşı Karşıya

Milyonlarca çocuğun ve gencin ödev yapmak, yeni konularkeşfetmek ve sohbet etmek için kullandığı ChatGPT, ebeveynler içindijital dünyanın en yeni ve en karmaşık sınavlarından biri halinegeliyor.

Yapay zekâ araçlarının potansiyel faydaları kadar,çocukların güvenliği, duygusal gelişimi ve zihinsel gelişimiüzerindeki riskleri de tartışılıyor.

Bitdefender Türkiyedistribütörü Laykon Bilişim Operasyon Direktörü Alev Akkoyunlu,ebeveynlerin bu yeni teknoloji karşısında korkuya kapılmak yerinebilinçli adımlar atması gerektiğini vurgulayarak, ipuçlarıpaylaşıyor.Milyonlarca çocuğun ve gencin ödev yapmak, yeni konularkeşfetmek ve sohbet etmek için kullandığı ChatGPT, ebeveynler içindijital dünyanın en yeni ve en karmaşık sınavlarından birini halinegeliyor.

ChatGPT gibi yapay zekâ araçlarının, çocuklar içintasarlanmadığını kabul etmek gerekiyor.

Platformun hizmetşartlarında 13 yaşından küçüklerin ebeveyn izni dahi olsakullanamayacağı, 18 yaşından küçüklerin ise sadece ebeveyn ilebirlikte kullanabileceği belirtilse de etkin bir yaş doğrulamamekanizması bulunmuyor.

Bu durum, meraklı bir çocuğun basit bire-posta adresiyle yapay zeka dünyasına denetimsiz bir şekilde adımatabileceği anlamına geliyor.

Dolayısıyla, yasaklamak yerine, buteknolojinin nasıl çalıştığını ve ne gibi riskler barındırdığınıanlamak, ebeveynler için ilk ve en önemli adımıoluşturuyor.

Sanal Arkadaştan Yanıltıcı Bilgilere Kadar Gözden KaçanRiskler BulunuyorÇocukların yapay zekâ ile kurduğu ilişki, basit bir soru-cevapetkileşiminin ötesine geçebiliyor.

Laykon Bilişim OperasyonDirektörü Alev Akkoyunlu’ya göre ebeveynlerin dikkat etmesi gerekenüç temel risk alanı bulunuyor.1.

Duygusal Bağımlılık: Özellikle kendiniyalnız, sıkılmış veya üzgün hisseden çocuklar, ChatGPT'yikendilerini "anlayan" dijital bir arkadaş olarak görebilir.

Ancakyapay zekâ, empati, bağlam ve gerçek ilgiden yoksundur.

Çocuğunduygusal destek için güvenilir bir yetişkin yerine bir algoritmayayönelmesi, hem sosyal becerilerinin gelişimini olumsuzetkileyebilir hem de onu gerçek insan ilişkilerindenuzaklaştırabilir.2.

Bilgi Kirliliği ve Eleştirel DüşünceninZayıflaması: Yapay zekâ, yanlış veya güncel olmayanbir bilgiyi dahi son derece kendinden emin bir dille sunabilir.

Budurum, çocuğun bilgiyi sorgulama ve doğrulama alışkanlığınızayıflatır.

Cevapları doğrudan kopyalamak, öğrenme sürecinibaltalayarak eleştirel düşüncenin önüne geçer.3.

Kişisel İhlaller: Çocuklar, "samimi"bir sohbetin içinde isimlerini, okullarını, yaşadıkları yeri veyaaileleriyle ilgili kişisel detayları farkında olmadanpaylaşabilirler.

Bu verilerin nasıl işlendiği ve saklandığıbelirsizliğini korurken, çocuğun dijital ayak izi ve güvenliği içinciddi bir tehdit oluşturur.Öğrenme Aracı mı, Kopya Makinesi mi?Pew Araştırma Merkezi'nin 2024 tarihli anketine göre, ABD'deki13-17 yaş arası gençlerin %26'sı ödevleri için ChatGPT kullandığınıbelirtiyor.

Anket detaylarının, gençlerin teknolojik etik sınırlarıanladığını gösterdiğini ifade eden AlevAkkoyunlu, "Aynı araştırmaya göre, gençlerin %54'ü yapayzekâyı yeni konuları araştırmak için kullanmanın kabul edilebilirolduğunu düşünürken, sadece %18'i bütün bir makaleyi yapay zekâyayazdırmanın doğru olduğunu söylüyor.

Bu da bize yasaklamak yerine'nasıl kullanılacağını' öğretmemiz gerektiğini gösteriyor.Görevimiz, onlara ChatGPT'yi bir kopya makinesi olarak değil,düşüncelerini destekleyen bir 'yardımcı pilot' olarak nasılkullanacaklarını göstermek.Her araç gibi yapay zeka da nasıl kullanıldığına bağlı olarakfaydalı veya zararlı olabilir.

Sizin rehberliğinizle bu teknolojiçocuğunuzun öğrenmesine ve merakını korumasına yardımcı olabilir.Hiçbir sohbet robotu, ne kadar akıllı olursa olsun, onu seveninsanların yerini tutamaz.” diyor.Yapay Zeka Konusunda Ebeveynler İçin 6 Kritik GüvenlikÖnerisiÇocukların yapay zekâ araçlarını güvenli ve sorumlu bir şekildekullanabilmeleri için rehberliğin şart olduğunuvurgulayan Akkoyunlu, ebeveynlerinuygulayabileceği 6 temel adımı şöyle sıralıyor:1.

Yaşa göre net sınırlarkoyun. 13 yaşından küçük çocuklar için kullanımıtavsiye edilmez. 13-15 yaş arası için, mutlaka ebeveyn denetimindeve ortak alanlarda kullanılmalıdır. 16 yaş ve üzeri gençler dahabağımsız olsalar da düzenli iletişim ve kontroller hayati önemtaşır.2.

Mahremiyet konusunu öncelik halinegetirin.

Altın kuralı öğretin:Ad, okul, adres, telefon numarası gibi kişisel bilgiler bir sohbetrobotuyla asla paylaşılmaz.

Bunun neden önemli olduğunu somutörneklerle açıklayın.3.

Duygusal konuları insanlaraayırın.

Çocuğunuza kimlik,ilişkiler, aile sorunları veya ruh sağlığı gibi hassas konularınyapay zekâ ile konuşulamayacağını anlatın.

Bu konuların gerçek birinsanın anlayışını ve desteğini gerektirdiğini vurgulayın.4. 'Yardımcı pilot' olarak kullanımı teşvikedin.

Onu, karmaşık bir konuyu basitleştirmek,bir metin için taslak oluşturmak veya yazım hatalarını kontroletmek gibi amaçlarla yapay zekâyı kullanmaya yönlendirin.

Ardından,öğrendiklerini kendi kelimeleriyle ifade etmesini isteyin.5.

Dijital alanları aile ortamınataşıyın.

Bilgisayar ve tablet gibi cihazların,ailenin ortak kullandığı salon gibi alanlarda kullanılmasınısağlayın.

Bu hem etkileşimi takip etmenizi kolaylaştırır hem deçocuğun kendini denetlemesine yardımcı olur.6.

Kapsamlı ebeveyn kontrolü araçlarıkullanın.

İnternet kullanımınıdaha güvenli hale getirmek için Bitdefender Ebeveyn Kontrolü gibiödüllü bir güvenlik çözümünden destek alın.

Bu araçlar, uygunsuziçerikleri filtrelemenize, ekran süresi sınırları koymanıza veçocuğunuzun çevrim içi etkinlikleri hakkında bilgi sahibi olmanızayardımcı olur.