Haber Detayı
Antarktika'da kaybolan robot, aylar sonra "korkutucu" verilerle geri döndü - Teknoloji Haberleri
Avustralya ulusal bilim ajansı CSIRO, Antarktika'da başlattığı bir deneyin korkunç bir şekilde ters gitmesiyle karşı karşıya kaldı. Ancak bu hata, harika bir bilimsel başarıya dönüştü.
Antarktika'da Totten Buzulu'ndan veri toplamak üzere bir okyanus robotu gönderildi.
Ancak bir akıntı onu hedefinden uzaklaştırarak batıya doğru sürükledi.
Robot, bilim insanlarının analiz etmesi çok zor olan bir yere ulaştı ve aylar sonra geri döndü, hem de son derece nadir, paha biçilmez verilerle.
İşte detaylar...
SÜRÜKLENDİ, 9 AY SONRA TEKRAR ORTAYA ÇIKTI Tuzluluk ve sıcaklık sensörlerine sahip olan bu okyanus şamandırasının, suyun altına inmesi ve verilerini uydulara iletmek için her 10 günde bir yüzeye çıkması planlanmıştı.
Bu tür robotlar okyanus araştırmalarında ve iklim değişikliğinin sular ve buzullar üzerindeki etkisini ölçmek için sıklıkla kullanılıyor.
BGR'de yer alan habere göre, bu özel robotun görevi ise, Totten Buzulu eridiğinde küresel deniz seviyelerinin ne kadar yükselebileceğini araştırmaktı.
Bu konu o kadar büyük bir endişe kaynağı ki; ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), gelecekte hangi kıyı şeridinin kalıcı olarak sular altında kalabileceğini gösteren interaktif bir haritaya bile sahip.
Rotasından sapan bu şamandıra, aslında bilim insanlarının gözlemlemesi ve veri toplaması son derece zor olan bir konuma; Denman Buzulu'nun buzları altına sürüklendi.
Araştırma ekibi robotun sonsuza dek kaybolduğundan korksa da robot 9 ay sonra tekrar ortaya çıktı.
Yanında, Denman Buzulu ve iklim değişikliğinin bir bütün olarak Antarktika'yı nasıl etkilediğine dair çok kritik bir veri seti getirmişti.
ROBOTUN KEŞFETTİĞİ VERİLER Robot, Denman Buzulu ve Shackleton Buz Sahanlığı'nın altından geçti.
Her şeye rağmen, robot okyanus şamandırası yapması gerekeni yapmaya devam etti: Deniz tabanından, altında bulunduğu buz sahanlığının tabanına kadar su tuzluluğunu ve sıcaklığını ölçtü.
Ancak bu verileri uydulara iletmek için yüzeye çıkamadığından, araştırma ekibi için navigasyonel olarak kayıptı.
Takip edilecek tek bir ipucu izi vardı; şamandıra yüzeye çıkmaya çalıştığında buz sahanlığına çarpmıştı.
Bunu her yaptığında, buz sahanlığının derinliğini (kalınlığını) ölçebilmişti.
Araştırma ekibi, buz sahanlığının derinlik verilerini bölgenin uydu ölçümleriyle karşılaştırmayı başardı.
Buradan yola çıkarak okyanus şamandırasının izlediği yolu bir araya getirdiler ve böylece tuzluluk ve sıcaklık ölçümlerinin spesifik olarak nereden geldiğini belirlediler.
Robot, görevi boyunca 195 veri profili topladı.
Geri dönen veriler, Shackleton Buz Sahanlığı'nın henüz ılık sular tarafından eritilme tehlikesiyle karşı karşıya olmadığını gösterdi.
Ancak Denman Buzulu, altında erimesine neden olan ılık sular barındırıyor.
Sadece bu buzul tek başına, dünya genelinde deniz seviyelerinin yaklaşık 1,5 metre yükselmesine neden olabilir.
Bazı iklim değişikliği hasarları için geri dönüşü olmayan noktayı geçmiş olabileceğimiz ve dünyanın kıyı şeritlerinin her halükarda tehlikede olabileceği düşünüldüğünde, bu riskli alanların belirlenmesi büyük önem taşıyor.
BU, GELECEK İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Bu bilimsel "kaza", ekip için bir şans oldu.
Okyanus şamandırası, daha önce hiç araştırılmamış bölgelerden veri topladı.
Aslında bu, bir Doğu Antarktika buz sahanlığı altında gerçekleştirilen ilk oşinografik ölçüm hattıydı.
Bu durum, bölge ve Denman Buzulu'nun oluşturduğu risk hakkında kritik veriler sağladı.
Robot şamandıra buzun altında bu kadar uzun süre sağlam verilerle hayatta kaldığı için, bilim insanları nadir veriler elde etme umuduyla gelecekte bu şamandıralardan daha fazlasını çok uzak yerlere göndermeyi planlıyor.
Bu riskli olsa da toplanan içgörüler, buzul erimesini izlemek ve deniz seviyesinin yükselmesine yönelik tahminler oluşturmak için kritik olabilir.
Okyanus şamandırasının özellikle Doğu Antarktika'yı ölçmüş olması da gelecek araştırmalar için çok önemli.
Burası Batı Antarktika'dan daha fazla buz barındırıyor; dolayısıyla bu bölgedeki buzulların erimesi, kıyı şeritleri için genel olarak daha büyük bir tehdit oluşturuyor.
Buz sahanlıklarının altını ölçmek, Antarktika'nın okyanustan yükselip yükselmediğine ve bunun gezegen için ne anlama gelebileceğine de daha fazla ışık tutabilir.
Bu kayıp robottan elde edilen veriler, Aralık 2025'te ScienceAdvances dergisinde "Circulation and ocean–ice shelf interaction beneath the Denman and Shackleton Ice Shelves" (Denman ve Shackleton Buz Sahanlıkları altında sirkülasyon ve okyanus-buz sahanlığı etkileşimi) başlığıyla yayımlandı.
