Netanyahu Somaliland'ı neden tanıdı?

Filistinde işgal ve soykırım, Lübnanda işgal, Suriyede toprak gaspı ve sonu gelmeyen saldırılar, Yemene düzenlenen bombalamalar...

Ortadoğunun istikrarsızlığından güç devşiren İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden Sudanda 2 yılı aşkın süredir devam eden iç savaşın gölge aktörlüğünün ardından Somaliden tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somalilandi tanıyarak istikrarsızlaştırma politikasını Afrika Boynuzuna taşıdı.KARMAŞIK BİR ADIMHürriyet'ten Necdet Burak Özyurt'un haberine göre Tel Aviv yönetiminin Somalilandi tanıma girişiminin arkasındaki stratejik hesaplar ise oldukça girift.

Bu adımla, Kızıldenizin kapısındaki Berbera gibi bölgesel limanlara erişim, İranın çevreleme stratejisine karşı stratejik bir konum, silah ve istihbarat transfer yollarına ulaşım ve Asya-Afrika ticaret hattına erişim gibi kazançlar elde etmek isteyen İsrailin Somalinin stratejik ortağı olan Türkiyenin bölgedeki etkisini de sınırlandırmayı amaçladığı görülüyor.BAŞROLDE MOSSAD VARİsrailli Ynet haber sitesi, tanıma kararının arkasında ülkenin istihbarat örgütü Mossadın olduğunu aktardı.

Haberde Somaliland ile ilişkilerin kurulması, İsrail için Yemendeki Husilere karşı bir güç çarpanı ifadesi kullanılırken İsrailin tıpkı ABD gibi Afrika Boynuzunda stratejik bir konumu olan ve uzun bir kıyıya sahip olan Somalilandda çıkarları olduğu belirtildi.

Mossadın senelerdir Somalilandda faaliyet halinde olduğu; imzalanan anlaşmanın temelini de bu faaliyetlerin oluşturduğu vurgulanırken İsrail medyası Başbakan Netanyahunun Somalilandın sözde Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahiyi ziyaret için İsraile davet ettiğini aktardı.GAZZELİLERİ YOLLAMA PLANI MIFilistin Yönetimi, İsrailin tanıma kararını reddettiğini açıkladı.

Filistin yönetiminden yapılan açıklamada Somalilandin; İsrailin zorla yerinden edilmesi düşünülen Gazzelilerin yollanabileceği ülkeler arasında gösterdiğine işaret edilirken, bu konuda bir suç ortaklığı olabileceği uyarısında bulundu.

Şubat ayında İsrail medyasında çıkan haberlerde İsrail hükümeti tarafından, Gazzelilerin Somaliland, Puntland ve Fas gibi bölgelere göç etmelerinin teşvik edileceği iddia edilmişti.TÜRKİYEYE KARŞI HAMLE MİAnkaranın Afrikadaki en önemli stratejik ortağı olarak gösterilen Somali ile Türkiye arasındaki ilişkiler, 2011de ülkedeki kıtlık felaketi sırasında dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğanın Mogadişuya yaptığı tarihi ziyaretle yükselişe geçmiş, 2017de Türk Silahlı Kuvvetleri, Somalili askerleri eğitmek için Türkiyenin yurt dışında en büyük askeri üssü olan TÜRKSOM Askeri Eğitim Üssünü açmıştı.

Geçen yıl şubat ayında imzalanan 10 yıllık Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması kapsamında Türkiyenin Somali karasularını koruması ve deniz kaynaklarının gelişimine katkıda bulunması kararlaştırılmıştı.

Bu ay içinde de Ankara, Somalinin Hint Okyanusu kıyısında bir uzay ve roket fırlatma üssü projesini başlatmıştı.

İsrailin Somalinin toprak bütünlüğünü hedef alan Somaliland hamlesiyle, Filistin ve Suriyenin ardından burada da Türkiye ile karşı karşıya gelebileceği değerlendiriliyor.KAMPLAR NETLEŞİYORİsrailin Somalilandi tanımasının ardından Türkiye, Mısır, Suudi Arabistan, Katar ve Cibuti başta olmak üzere birçok bölge ülkesi karara tepki gösterirken İsrailin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile birlikte hareket ettiği değerlendiriliyor.

Zira vekil güçleriyle Yemenin bölünmesini hedefleyen BAE, burada Suudi Arabistan ile ters düşerken Sudan iç savaşında Hızlı Destek Kuvvetlerinin (HDK) arkasındaki güç olarak Sudan yönetimine destek veren Mısır ve Türkiye ile ters düşüyor.

Somalinin bir diğer ayrılıkçı bölgesi Puntland ile de yakın ilişkileri bulunan BAEnin, burada bulunan Bosaso Limanını, Sudandaki HDKyi beslemek için lojistik merkezi olarak kullandığı biliniyor.

İsrail ve BAEnin son dönemde Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimine yakınlaşmasının arkasındaki sebep de yine bu denklemin içine oturuyor.TANIMA ADIMINA TEPKİ YAĞDI* Somali Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Somalinin egemenliği, ulusal birliği ve toprak bütünlüğünün, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Senedinde güvence altına alındığı vurgulandı.

İsrailin Somalinin kuzeyine ilişkin tanıma anlamına geldiği belirtilen adımının, Somalinin egemenliğine yönelik hukuka aykırı bir girişim olduğu aktarılan açıklamada, bu adımın kesin bir dille reddedildiği kaydedildi.* Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli yaptığı açıklamada, söz konusu adımın Tel Aviv yönetiminin hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil ettiğini bildirdi.

Keçeli, Somali ve Somaliland bölgesinin geleceğine ilişkin kararların, tüm Somalililerin iradesini yansıtacak şekilde alınması gerektiğinin altını çizdi.TRUMPTAN HAYIR* ABD Başkanı Donald Trump, New York Post gazetesinin Washingtonın Somalilandi tanıma planı olup olmadığını sorması üzerine Trump, Hayır, Somalilandin ne olduğunu gerçekten bilen var mı yanıtını verdi.

Trump, Somalilandin ABDye askeri liman teklifi ve İbrahim Anlaşmalarına katılma talebi dahil her konunun incelendiğini de ifade etti.* Avrupa Birliği, Somalinin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğini, bunun bölgenin barış ve istikrarı için kilit önem taşıdığını bildirdi.* Afrika Birliği, İsrailin kararının Afrika genelinde ayrılıkçı emsal yaratacağı uyarısında bulunurken kararı reddettiğini duyurdu.* Arap Birliği, Tel Avivin aldığı tanıma kararının yeni gerilimleri ateşleyebileceğini vurguladı.* Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, İsrailin Somalilandi tanımasını yasadışı tek taraflı ayrılıkçı bir hareket olarak kınadı.* Katar Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada tanıma kararının yeni bir krizin kapısını aralayan tehlikeli bir girişim olduğunu ifade etti.* Mısır Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklama ile kararı reddederek kınadığını belirtti.* İran, Sudan, Pakistan Dışişleri Bakanlıkları ve İslam İşbirliği Teşkilatı da kararı kınadıklarını bildirdi.TÜRKİYE ARABULUCU OLMUŞTU* Somaliland 1991 yılında Somalideki karışıklıktan faydalanarak tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.* Nüfusu 5 milyon civarında olan bölgede Berbera Limanı, Doğu Afrikanın en önemli ticaret merkezlerinden biri olarak gösteriliyor.

Deniz ticareti, tarım ve balıkçılık ile geçimini sağlıyor.* Somali ve Somaliland aslında aynı dili konuşsa ve halklardan meydana gelse de aralarındaki fark sömürge geçmişinden kaynaklanıyor.* 1960da birleşen Somali, bu tarihten önce İngiliz Somalisi olan Somaliland ve İtalyan Somalisi olan Güney Somali olarak iki parçadan oluşuyordu.

Birleşme, tam bir uyum sağlanamadan yapılması üzerine taraflar arasındaki siyasi çekişme devam etti.* 1970 ve 80lerde Somali Devlet Başkanı Siad Barre, ayrılıkçı bölgelere yoğun saldırılar gerçekleştirdi. 1991de Barre döneminin çökmesinin ardından Somaliland da tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.* Türkiye uzun süre, Aden Körfezine kıyısıyla Kızıldenizin kapısı olarak görülen bir konumda bulunan Somaliland ile Somali arasında yürütülen müzakerelere ev sahipliği yaptı.* Ankara, geçen yıl da Somalilandin tanınmasına yönelik ilk adımı atan Etiyopyaya tepki göstermiş, Etiyopya ile Somali arasında görüşmelerde arabuluculuk yaparak krizin sonlanmasını sağlamıştı.