Göllü Dağ'daki Geç Hitit Antik Kenti, Tabal Krallığı'nın izlerini taşıyor

Niğde nin Çiftlik ilçesine bağlı Kömürcü köyü sınırlarındaki Göllü Dağ ın zirvesinde yer alan Geç Hitit Antik Kenti, yaklaşık 100 yıl önce köyde çobanlık yapan Civan Ali tarafından tesadüfen keşfedildi.

Keşfin ardından dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ün talimatıyla Cumhuriyet in ilk yıllarında bölgede bilimsel kazı ve inceleme çalışmaları başlatıldı.

İlk kazı çalışmalarının 1934 te Prof.

Dr.

Remzi Oğuz Arık tarafından başlatıldığı antik kentte, 1968 de arkeolog Burhan Tezcan ve 1992 de Alman Arkeoloji Enstitüsü nden Prof.

Dr.

Wulf Schirmer tarafından devam eden çalışmalarla bugünkü hali ortaya çıktı.

Arkeolog Mustafa Eryaman, Göllü Dağ ın Geç Hitit dönemine ait antik kentle hemhal olduğunu söyledi.

Dağda bulunan krater gölün varlığı ve Geç Hitit döneminde dağın savunmaya elverişli olmasından dolayı antik kentin orada kurulduğunu anlatan Eryaman, burada devasa bir kent kurulduğunu vurguladı.

Havadan çekilen fotoğraflarla kenti incelediklerinde, cadde ve sokaklar ile içerisinde barındırdığı binaların simetrik yapıda olduğunu gördüklerini dile getiren Eryaman, şöyle konuştu: Izgara denilen bir plan var.

Bu plan Anadolu da görebileceğimiz en anlaşılır, temiz ve simetrik manada da en görkemli antik kentlerinden birisini üzerinde taşıyor.

Kent, milattan önce 8. ile 7. yüzyıllar içerisinde kuruluyor.

Kentin esas alanı saray yapısı.

Bu yapı aynı zamanda tapınak statüsünü de kazanıyor.

Krallar ya da kraliçeler inanç gereği tanrı vasfında olduğu için kurulan bu saray bir bakıma da tapınak.

Saray ve tapınağın içinde bulunduğu iç surdaki kent ve bu kenti dıştan çevreleyen devasa bir sur sistemiyle Göllü Dağ tamamen korunaklı bir kent halini alıyor.

CUMHURİYET DÖNEMİNDEKİ 3 KAZIYLA KENT AÇIĞA ÇIKARILMIŞ OLUYOR Eryaman, Göllü Dağ daki ilk kazı çalışmasının Mustafa Kemal Atatürk ün emriyle 1934 te başlatıldığına dikkati çekti.

Bölgenin Çoban Civan Ali tarafından keşfedildiğini anımsatan Eryaman, şöyle devam etti: 1934 te yapılan ilk kazılarda buradaki devasa çift başlı aslan heykeli ve sütun altlıkları çıkartılıyor.

Bu heykel ortalama 1,5 metre yüksekliğinde ve 2 metre genişliğe sahip.

Kazıdan çıkarıldıktan sonra Kayseri ye naklediliyor.

Yakın dönemde de Niğde Arkeoloji Müzesi ne getirilmiş durumda.

Bunun yanında sütun kaideleri aslan altlıklarında çıkartılıyor.

Yarım kalmış aslan heykellerini de görüyoruz.

Buradan çıkan heykeller ya da sütun kaidelerin bir kısmı Kayseri Arkeoloji Müzesi nde iken, diğer kısmı Niğde Arkeoloji Müzesi nde bulunuyor.

Burada 3 aşamalı kazı oluyor.

İkinci kazı 1968 de Burhan Tezcan yönetiminde yapılıyor.

Kent esasında bu 2 kazıyla tamamen ortaya çıkarılmış oluyor. 1992-1993 te ise Alman Arkeoloji Enstitüsü nden Wulf Schirmer kazıya devam ediyor.

Cumhuriyet dönemindeki 3 kazıyla kent açığa çıkarılmış oluyor.

Eryaman, kazılarda yaşamın izlerine dair seramiklerin az çıktığını anlatarak, bu durumun kentin kurulum aşamasında terk edildiğinin işareti olduğuna dikkati çekti.

Kentin terk edilmesinden dolayı farklı yorumlar olduğunu dile getiren Eryaman, şunları kaydetti: Kent denizden 2 bin 172 metre yükseklikte olması nedeniyle iklimin yaşama el vermediği yönünde bir yorumlama var.

Diğeri de kent kurulurken dış güçle ani bir baskın neticesinde tahrip edildiği, halkın ve kralın bölgeden uzaklaştığı yönünde.

Salgın hastalık neticesinde kenti inşa eden halkın ve yöneticinin kenti terk ettiğine dair de yorumlamalar var.

Bu yorumlamalardan hangisinin gerçekçi olduğu gizemini koruyor.

Buna dair elimizde herhangi bilimsel veri yok.

Göllü Dağ ın, Niğde tarihi, coğrafyası ve kent kültürüne yönelik katkısı büyük.

Hitit İmparatorluğu çöktükten sonra Anadolu da değişik bölgelerde küçük Hitit devletçilikleri oluşuyor.

Göllü Dağ, Tabal Krallığı nın bilinen ilk ve tek kenti diyebiliriz.

Eryaman, Geç Hitit Antik Kenti nin turizme kazandırılmasının kent kültürü ve ekonomisi açısından önemli olduğunu sözlerine ekledi.