Haber Detayı
Eğilmez uyardı: Eğer bu 6 madde yapılmazsa ekonomik kazanımlar kalıcı olmayacak!
İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, 2025 yılı değerlendirmesinde ekonomideki makro toparlanmaya rağmen dar gelirlilerin durumunun kötüleştiğini ve sosyal göstergelerin gerilediğini ifade etti. Eğilmez 6 maddelik reçetenin uygulanmadığı takdirde, ekonomik kazanımların kalıcı olamayacağı uyarısında bulundu.
Hazine eski Müsteşarı ve iktisatçı Dr.
Mahfi Eğilmez, "Kendime Yazılar" adlı bloğunda yayımladığı "2025 Yılı Değerlendirmesi" başlıklı yazısında Türkiye’nin bir yıllık karnesini ekonomi ve sosyal göstergeler üzerinden mercek altına aldı.
Eğilmez, 2021-2023 dönemindeki "popülist politikaların" yarattığı tahribatın 2025 yılında kısmen onarıldığını ancak sosyal alanlarda durumun tam tersi bir seyir izlediğini vurguladı. "2021’de başlayan yanlış politikanın toparlanması ancak 2025’te gerçekleşti" Analizinde 2024 ve 2025 verilerini karşılaştırmalı bir tablo ile sunan Eğilmez, Türkiye ekonomisindeki makro dengelerin bir önceki yıla göre daha başarılı olduğunu ifade etti.
Eğilmez, "2021 yılının Eylül ayında başlayan ve 2023 yılının ortasına kadar devam eden yanlış ekonomi politikasının alt üst ettiği ekonominin toparlanması ancak 2025 yılında gerçekleşebildi" değerlendirmesinde bulundu.
Bütçe açığındaki azalma ve TCMB brüt rezervlerindeki artışı "olumlu gelişmeler" olarak nitelendiren Eğilmez, büyümenin potansiyel olan yüzde 4,9'un altında kaldığını ve enflasyonun hala çok yüksek seviyelerde seyrettiğini hatırlattı. "Toparlanmanın faturası dar gelirliye kesildi" Ekonomik iyileşmenin toplumsal maliyetine dikkat çeken Eğilmez, bu başarının "bazı kesimlerde ciddi sıkıntılar yaratarak" ortaya çıktığının altını çizdi.
Eğilmez, tarım sektöründeki küçülmeye ve dar gelirlilerin durumuna yönelik şu ifadeleri kullandı: "Tarım kesimindeki ciddi küçülme, tarımsal ve hayvansal üretimdeki kayıplar, asgari ücretlilerin ve emeklilerin durumunun kötüleşmesi, sanayi kesiminde, özellikle tekstilde yaşanan sıkıntılar, konut fiyatlarında ve kiralarında ortaya çıkan büyük ve anlamsız arışlar bunların bir bölümü.
Ne var ki 2021 yılında başlayan ve yaklaşık yaklaşık iki yıl süren popülist ekonomi politikasının bu tür sıkıntılara yol açmadan normale dönüştürülmesi öyle kolay olmuyor." Eğilmez ayrıca, Euro/Dolar paritesinin 1,17 seviyesine yükselmesinin, ihracatçıların ve turizmcilerin maliyet baskısını bir nebze olsun hafiflettiğini belirtti.
GÖSTERGE 2024 2025 T Değişim (%) Not GSYH (Milyar TL) 44.587 62.179 39 + Ortalama USD/TL Kuru 32,8 39,6 21 - GSYH (Milyar USD) 1.358 1.569 16 + Büyüme Oranı (%) 3,3 3,7 12 + İşsizlik Oranı (%) 8,5 8,5 0 Nötr Geniş İşsizlik Oranı (%) 28,6 30,0 5 - TÜİK / TÜFE Yılsonu Enflasyon Oranı (%) 44,4 30,0 -32 + ENAG / e-TÜFE Yılsonu (%) 83,4 60,0 -28 + Bütçe Dengesi / GSYH (%) -4,7 -3,0 -36 + İhracat (FOB, Milyar USD) 257 270 5 + İthalat (FOB, Milyar USD) 314 383 22 - Cari Denge / GSYH (%) -0,8 -1,4 75 - TCMB Brüt Rezervler (Milyar USD) 155 190 23 + CDS Primi (bp) 250 205 -18 + Dış Borç Stoku / GSYH (%) 38,1 40,0 5 - M2 Para Arzı / GSYH (%) 39,3 38,0 -3 + Kredi / Mevduat (%) 83,8 85,5 2 Nötr Ekonomideki görece iyileşmenin sosyal alanlara yansımadığını belirten Eğilmez, World Justice Project (Dünya Adalet Projesi) verilerine atıfta bulundu.
Türkiye’nin 143 ülke arasındaki yerini inceleyen Eğilmez, "Türkiye; hukukun üstünlüğünden yolsuzluğa, temel haklara saygıdan adalet uygulamalarına kadar tüm sosyal alanlarda 2025 yılında daha da geriye gitmiş görünüyor" uyarısında bulundu.
Sosyal Gösterge 2024 2025 Hukukun Üstünlüğü 117 118 Yolsuzluk 78 79 Temel Haklar 133 134 Sivil Adalet 122 127 Ceza Adaleti 107 106 Eğilmez'den 6 maddelik reçete Eğilmez, ekonomik kazanımların sürdürülebilir olması için sosyal alandaki eksiklerin giderilmesi gerektiğini vurgulayarak acil çözüm önerilerini sıraladı: Hukuk ve Yargı: Hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı ivedilikle sağlanmalı.
Demokratik Yapı: Yasama, yürütme ve yargı erklerinin tam ayrımı gerçekleştirilmeli.
Gelir Adaleti: Düşük ücretlilerin ve emeklilerin durumu düzeltilmeli.
Tarım Hamlesi: Tarım ve hayvancılık için kapsamlı destek programları yürürlüğe konmalı.
Sektörel Destek: Tekstil gibi rekabet gücü zayıflayan sektörlerde marka odaklı teşvikler verilmeli.
Yapısal Reformlar: Ekonominin temellerini sağlamlaştıracak reformlar hızla hayata geçirilmeli.
Eğilmez, yazısını "Eğer sosyal alandaki bu eksikleri tamamlayamazsak, ekonomik alanda fedakârlıklarla elde edilen olumlu gelişmelerin sürdürülmesi mümkün olmayacak." diyerek tamamladı..
