Haber Detayı

İşte perili ev hikayelerinin arkasındaki bilimsel gerçek
Chip galeri chip.com.tr
21/12/2025 07:29 (5 gün önce)

İşte perili ev hikayelerinin arkasındaki bilimsel gerçek

Perili ev hikayeleri yüzyıllardır insanların hayal gücünü cezbetmiş; korku hikâyeleri, efsaneler ve doğaüstü anlatılarla belleklere yerleşmiş kavramlar. Bu yapılar genellikle eski mimariler, trajik geçmişler ve açıklanamayan olaylarla ilişkilendirilir. Peki, bu işin bilimsel perde arkası ne?

Perili Ev Kavramının Kökeni Perili ev hikâyeleri antik çağlara kadar uzanır.

Bmag’e göre bilinen en eski örneklerden biri, Antik Roma döneminde hukukçu Genç Plinius’un mektubunda yer alan bir hayalet anlatısı.

Korku ve merak unsurlarıyla dolu bu hikâye, bir filozofun “hayaletli” bir eve taşınması ve ardından eski bir iskelet bulunmasıyla son bulur.

FARKLI KÜLTÜRLERE YAYILDI Zamanla bu tür hikâyeler dünya genelinde farklı kültürlerde yayılmış; Britanya’nın eski şatolarından, Amerika’da Whaley House gibi tarihi binalara kadar pek çok yapı “perili” olduğu iddiasıyla anılmıştır.

BİLİMSEL NEDENLERİ NE?

Perili evlere ilişkin doğaüstü iddialar popüler kültürde sıkça yer bulsa da bilim, bu tür deneyimlerin çoğunu daha sıradan nedenlerle açıklayabiliyor: 1.

Fiziksel Çevresel Etmenler Eski binalar genellikle rüzgâr sesleri, gıcırtılar, basınç değişimleri ve akustik yankılar gibi doğal seslere açıktır.

Bu sesler, bilinçli bir izleyici tarafından korkutucu bir ortam olarak algılanabilir.2.

Kimyasal ve Fiziksel Etkiler Bazı bilimsel araştırmalar, karbonmonoksit gibi gazların halüsinasyonlara, yoğun korku hissine ve algı bozukluklarına yol açabileceğini göstermiştir; bu da “hayalet görme” deneyimlerini tetikleyebilir.

Ayrıca eski zamanlarda kullanılan gaz lambalarının çıkardığı kimyasalların aşırı maruziyette algı bozuklukları ve depresif durumlara neden olduğu düşünülmektedir.

VİKTORYA DÖNEMİNE DAYANMASI DİKKAT ÇEKİCİ All About History'nin makalesine göre hayalet hikâyelerinin büyük bir bölümünün kökeninin Viktorya dönemine dayanması, araştırmacıların dikkatini bu dönemin yaşam koşullarına çevirmiş.

Bazı bilim insanları, o yıllarda yaygın olarak kullanılan gaz lambalarının yaydığı kimyasal maddelerin, “doğaüstü” olarak yorumlanan deneyimlerde önemli bir rol oynamış olabileceğini öne sürüyor.

Bu maddelere yüksek dozda maruz kalındığında hafif halüsinasyonlar, kronik yorgunluk, depresyon, gerçeklikten kopma hissi ve yoğun bir hüzün duygusu ortaya çıkabilmektedir.

Dikkat çekici olan nokta, bu belirtilerin hayalet anlatılarında sıkça dile getirilen duygularla büyük ölçüde örtüşmesidir. 3.

Duyusal halüsinasyonlar Görünmez bir varlık tarafından dokunulma ya da itilme hissi, nesnelerin kendi kendine hareket ettiği iddiaları gibi daha ürkütücü deneyimlerin açıklanması görece daha karmaşık.

Ancak bu tür vakaların da duyusal halüsinasyonlar, huzursuz bacak sendromu, nörolojik bozukluklar ve hatta demans gibi bazı fiziksel ve zihinsel rahatsızlıklarla ilişkili olabileceği düşünülüyor 4.

Psikolojik Etmenler Bir mekânın “perili” olduğu söylentisi, ziyaretçiler üzerinde beklenti ve korku yaratır.

Bu durum, insanların normal olayları bile doğaüstü olarak yorumlamalarına zemin hazırlayabilir.

UYKU VE UYANIKLIK ARASI Bazı vakalarda ise “uykudan uyanma anı halüsinasyonları” olarak bilinen hipnagojik durumlar etkili olmaktadır.

Uykuyla uyanıklık arasındaki kısa sürede ortaya çıkan bu nadir algı yanılmaları; canlı rüyalar, uyku felci ve görsel ya da işitsel halüsinasyonlarla kendini gösterebilir.

Bu durumu yaşayan kişiler, çevrelerinde görünmez varlıklar hissettiklerini ya da gördüklerini ifade ederken, yoğun korku, üzüntü ve çaresizlik duygularını da sıklıkla dile getirirler.

Bu hisler, perili evlerde yaşandığı iddia edilen deneyimlerin temel duygusal çerçevesiyle büyük ölçüde örtüşmektedir.PERİLİ EV HİKAYELERİNE İLHAM VEREN MALİKANE Çoğu insanın zihnindeki kuleli ve gizemli "perili ev" imajı, aslında Kaliforniya’daki Carson Malikanesi'nden ilham almış. 1880’lerde inşa edilen bu yapı, Queen Anne stilindeki gotik detayları ve asimetrik kuleleriyle zamanla korku temalı eserlerin prototipi haline gelmiş. 

İlgili Sitenin Haberleri