Haber Detayı
Uzayda büyük çarpışmaya sadece 72 saat
Uzmanlara göre güneş fırtınası ya da teknik bir arıza, insansız uyduları kontrolsüz bırakabilir; yörüngede zincirleme çarpışmaları önlemek için insanlığın 72 saatten az zamanı var.
Son analizlere göre, şu anda çok büyük sayılarda fırlatılan insansız uzay araçları manevra yeteneklerini bir anda yitirirse, bunun nedeni ister bir güneş fırtınası ister teknik bir arıza olsun, uzmanların yıkıcı bir çarpışmalar zincirini önlemek için yalnızca 72 saatten az zamanı kalacak.
Bilim insanlarına göre, yörüngedeki cisimlerin sayısı hızla artıyor; bu artış, iletişim ve ticari amaçlarla fırlatılan dev uydu takımları tarafından körükleniyor.
Bu ağların sunduğu büyük faydalara rağmen, uzay enkazının birikmesine doğrudan katkı sağladıkları, çarpışma ihtimalini artırdıkları, ayrıca radyo ve görünür ışık spektrumunu kirlettikleri belirtiliyor.
Bunun yanı sıra, roket kalıntılarının ve uydu parçalarının atmosfere girerken yanması sonucu üst atmosfer üzerindeki etkilerin henüz tam olarak anlaşılmadığı vurgulanıyor.
New Scientist dergisinde yayımlanan bir rapora göre, yörüngedeki aktif uydu sayısı 2018 yılında yaklaşık 4 bin iken bugün 14 bine yaklaştı.
Bu devasa artışın başlıca nedeni, SpaceX şirketine ait Starlink uydu takımı.
Starlink’in hâlihazırda 9 binden fazla aktif uydusu bulunuyor ve bu uydular Dünya yüzeyinden 340 ila 550 kilometre yükseklikte yörüngede dönüyor.
Artan riski değerlendirmek amacıyla, ABD’deki Princeton Üniversitesi’nden araştırmacılar “çarpışma saati” adını verdikleri yeni bir ölçüt geliştirdi.
Modellerine göre, 2018 yılında yörüngede bulunan uydular manevra kabiliyetlerini aniden kaybetseydi, ilk büyük çarpışmanın gerçekleşmesi yaklaşık 121 gün sürecekti.
Oysa bugün bu süre yalnızca 2,8 güne düşmüş durumda; bu da mevcut dengenin ne kadar kırılgan olduğunu ortaya koyuyor.
Bu bağlamda, Birmingham Üniversitesi’nden Prof.
Hugh Lewis, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu saat yalnızca yörüngenin ne kadar kalabalık olduğunu göstermiyor; aynı zamanda varoluşsal bir soruyu gündeme getiriyor: Bu kadar kırılgan bir yapıyı inşa etmeye devam edebilir miyiz?
Uydu sayısı arttıkça, ilk arızada yaşanacak çöküş de o kadar sert oluyor.” Tüm bu uyarılara rağmen, SpaceX, Amazon ve Çinli şirketler de dâhil olmak üzere büyük firmalar, önümüzdeki yıllarda on binlerce yeni uydu fırlatmayı planlıyor.
