Düğün şarkısı hukuku- 1 Evlenirken ‘sanık’ olmayın

GEÇEN hafta iki önemli telif hakkı tartışması yaşandı.

İlki düğün şarkısıydı.

İkincisi filmden sahne paylaşımıydı.

Peki, bu tür paylaşımlar ne zaman suç oluyor?

Mevzuat nasıl?

Yargıtay’ın görüşü ne?

Telif hakkı ihlalinden sanık olmamak için nelere dikkat etmeliyiz? - Bir düğünde veya doğum gününde söylenen şarkıyı sosyal medyadan paylaşmak hukuken yaymak mıdır?

Kanunu ihlal sayılır mı?

Bu konuda şu soru önemli; kendi aralarında söyledikleri şarkıyı kayıt altına alıp paylaşıyorlar mı?

Bu şekilde bir kayıt varsa, bu kaydı yapıp herkesin erişebileceği şekilde sosyal medyada paylaşan kişilerin eylemi Fikir Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında izinsiz çoğaltma ve umuma iletim kapsamında değerlendirilecektir.

Ancak bu kaydı sadece arkadaşlarına göndermişse veya sadece arkadaşlarının eriştiği kapalı bir Facebook arkadaş grubunda paylaşmışsa bu durum tek başına ihlal oluşturmayacaktır.

Kısıtlı arkadaş, aile grubu hariç kitlelerin erişebileceği şekilde bir paylaşımın olduğu noktada risk ve ihlal başlar.SAYFA KAPALI MI AÇIK MI Şarkıyı şahsi arkadaş grubunda söylemek değil, bunu herkesin veya geniş kitlelerin erişebileceği şekilde paylaşmak hukuki ve cezai anlamda ihlal oluşturur.

Burada paylaşım yaptığınız sayfanın kapalı mı yoksa herkes tarafından erişilen bir sayfa mı olduğu önemlidir.

Bir paylaşımın telif ihlali sayılması için hangi kriterler gerekir?Üç temel kriterin bir araya gelmesi gerekir: Erişime açma: Eserin bir sunucuya yüklenerek internette erişilebilir hale getirilmesi.

Umuma yönelik olması: İletimin eser sahibiyle kişisel bağı olmayan, tanımadığımız kitlelerin erişimine de açık olması.

İzinsiz olması: Eser sahibinden yazılı bir izin alınmamış olması.ERİŞİME AÇILMASI İHLAL- Başkaya çifti olayında telif ihlali konusu nasıl değerlendirilebilir?

Özgürlükçü bir bakış açısıyla bakarsak İzmir’li Hasan ve Öznur çiftinin amacı ticari bir korsanlık değil, düğünlerinde sevdikleri bir şarkıyı aile ve dostlarına söylemekti.

Çok beğeni alması onların suçu değil.

Ancak mevcut katı yasal düzenleme, ticari amaç güdülmese bile kitlelerin erişimine açılan izinsiz her türlü umuma iletimi ihlal sayma eğilimindedir.

MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT  - İzinsiz şarkı söyleyip paylaşanlar tazminat ödemek zorunda kalabilirler mi?Maalesef ödemek zorunda kalabilirler.

İhlalin başladığı noktada hukukumuzda eser sahibi, izinsiz kullanımlarda hem maddi hem de manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir.

YOUTUBE KRİTERİBurada YouTube ve sosyal medya özelinde bir parantez açmak istiyorum: Eğer Başkaya çifti bu videoyu YouTube’da “gelire kapalı” (monetizasyon kapalı) şekilde paylaşmışsa, yani videodan reklam geliri elde etmiyorlarsa platform da bu gelirleri müzik eseri sahiplerine aktarıyorsa eser sahipleri şikâyet hakları yerine bunun yayınlanmasına izin verebilirler.

Ancak her hâlükârda bu onların takdirinde olan bir karar olduğu için platformdan bu içeriklerin kaldırılmasını da talep ederek herkese açık paylaşım yapan kişilere tazminat talebi yönlendirebilirler.

HAPİS CEZASI DA VAR- Peki ya ceza davası?

FSEK 71’e göre hapis cezası da alabilirler mi?FSEK’in 71. maddesi, hak sahibinin izni olmaksızın bir eseri umuma ileten kişiler hakkında 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adli para cezası öngörür.

Yine de ceza hukukunun temelinde “kast” unsuru yatar.

Bir düğün videosu paylaşıp anı ölümsüzleştirmek isteyen bir çifti, sanki korsan film sitesi kurmuş bir suçlu gibi 5 yıl hapisle yargılamak vicdanları yaralayabilir.

Paylaşımı çift değil 3. kişiler yapmışsa bu kişilerin sorumluluğuna değil, paylaşanların sorumluluğuna gidilir.- Yargıtay’ın bu konudaki yerleşik kararlarına göre durum nedir?İnternetteki paylaşımları “umuma iletim” olarak tanımlıyor ve bu hakkın eser sahiplerinden izinsiz kullanımını suç sayıyor.

Aynı şekilde bir eserin izin alınmadan internette paylaşılmasını sanatçının maddi ve manevi haklarına saldırı olarak görüyor. ‘NE BİLSİN ELLER’ Konservatuvar mezunu Hasan Başkaya ve amatör olarak şarkı söyleyen memur Öznur Başkaya, 2023 yılı Haziran ayında dünyaevine girdi.

Başkaya çifti, düğünlerinde Ankaralı Coşkun’a ait ‘Ne Bilsin Eller’ şarkısını söyleyerek davetlilerden büyük alkış aldı.

Şarkı söyledikleri video, sosyal medyada özellikle de düğün sayfalarında paylaşıldı.

Video kısa sürede viral oldu.

Müzik öğretmeni Hasan Başkaya daha sonraki gelişmeleri şöyle anlattı:ÖNCE TEBRİK ETTİ SONRA PARA İSTEDİ“Eşim amatör olarak söyledi.

Gelinliğiyle şarkı söylemesi çok dikkat çekti.

Kendi hesabım 1500 beğenide kaldı ama farklı hesaplar milyonlara ulaştı.

Videonun ilk paylaşıldığı günlerde Ankaralı Coşkun alkış emojisi bırakarak tebrik etti.

Hatta ‘Hakkını helal et abi, izinsiz söyledik’ şeklindeki yorumuma da yanıt verdi.

Bir süre sonra soruşturma açılacağını söyledi ve attığı yorumu sildi.

Biz videodan hiçbir maddi kazanç sağlamadığımızı belirterek ifademizi verdik.

Uzlaşmacı, bizden 300 bin lira istediğini iletti.

Bu rakama çok şaşırdık.

Ben hayatımda böyle bir para görmedim.” YARGILANMAMAK İÇİN NE YAPMALI Telif ihlalinden sanık olmamak için ne yapmak gerekiyor?

En güvenli yol, teknolojinin sunduğu lisanslı araçları kullanmaktır: Platform araçlarını kullanın: Instagram veya TikTok’ta hikâye atarken videonun üzerine müziği kendi dosyanızdan eklemek yerine, uygulamanın kendi “Müzik” kütüphanesini veya çıkartmasını kullanın.

Bu platformlar MESAM ve MSG gibi meslek birlikleriyle lisans anlaşmalarını çoğunlukla yapmış oluyorlar.

Eserden parçalar içeren bir paylaşım yapmak istiyorsanız yalnızca kapalı gruplarda bunu paylaşmalısınız.

Cover (yorum) videoları: YouTube’a kendi sesinizle bir şarkı yükleyecekseniz, sistemin “Content ID” (İçerik Kimliği) uyarısına dikkat edin.

Hak sahipleri genellikle reklam gelirine el koymayı tercih eder.

İçerik yükleyenlerin “Gelire Kapalı” kalmayı kabul etmesi halinde hak sahipleri dava açmayabilirler.

Ancak bu takdir eser sahiplerine kalmış.

İzin alın: Eğer ticari bir iş yapıyorsanız veya çok takipçili bir hesapsanız mutlaka izin almalısınız.İLGİNÇ TELİF HADİSELERİTIR şoförü Salim Kalfa’nın, Kazım Koyuncu şarkısı paylaşımı ve Ali Çapar’ın Şalvar Davası filminden sahne paylaşımı da telif ihlali mi?

KAZIM KOYUNCU ŞARKISI: Salim Kalfa, 1 dakikalık videosuna Kazım Koyuncu şarkısını eklemiş.

Hukuken bu, eseri izinsiz olarak başka bir içeriğe senkronize ederek “işlemek” ve “umuma iletmek” olarak değerlendirilir.

İzin almadığı için mali hakları kullanma yetkisine sahip olan mirasçılar haklı olarak dava açabilir.

ŞALVAR DAVASI SAHNELERİ: Ali Çapar da bir filmden sahneler paylaşmış.

Film sahneleri de kanunumuzla eser koruması altındadır.

Ancak öncelikle burada devreye girmesi gereken “Uyar-Kaldır” sistemidir.

Hayran sıfatıyla şahsi paylaşım yapan bir vatandaşı doğrudan ağır ceza tehdidiyle yüz yüze bırakmak telif hukukunun amacını “sanatı teşvikten” çıkarıp, “korku yaratmaya” dönüştürebilir.”