Haber Detayı
Bu gizemli fenomenin arkasında ne var? Binlerce kilometre öteden Türkiye'deki dev çukurları masaya yatırdılar
Konya'da ortaya çıkan dev obruklar bölge için ciddi tehdit oluşturuyor. Korku filmlerini aratmayan dramatik çukurlar, bölgenin karstik arazi yapısı ve yeraltı sularının azalması nedeniyle oluşuyor. Bu tablo ise dünya medyasının ilgisini yoğun çekmeye devam ediyor. Son olarak Hindistan medyası 'bu gizemli fenomeni' masaya yatırdı.
Hindistan medyası Konya’yı mercek altına aldı… Çoğunlukla Karapınar ilçesinde görülen, son dönemde pek çok çevre ilçede de tanık olunan obruklar dünyanın diline düştü.
Hindistan’da İngilizce yayın yapan ve ülkenin en çok okunan haftalık gazetesi India Today’in bilim masası, Konya’da oluşan obrukları inceledi.
Konu “700 obruk Türkiye’nin tarım arazilerini yok ediyor: Bu gizemli fenomenin arkasında ne var” başlıklı haberde irdelendi.Son yapılan AFAD çalışmasında böylesi 684 gediğin tespit edildiğinin aktarıldığı haberde, bilim adamlarının görüşlerine yer verildi.Konya'daki obruklar neden oluşuyor?Buna göre; Türkiye'nin orta kesimindeki tarım arazilerini parçalayan dramatik çukurların artmasına jeoloji, aşırı kuraklık ve sulama için on yıllardır süren aşırı yeraltı suyu pompalamasının tehlikeli bir karışımı neden oldu.Yeni kraterlerin çoğu Konya Kapalı Havzası’nda görülüyor.
Burası, binlerce yıldır doğal olarak boşluklar oluşturan çözünür karbon ve alçıtaşı kayalarının üzerinde bulunan geniş ve düz bir alan.Bu ‘karstik’ arazi yapısı doğal olarak çökmeye meyilli oluyor.
Fakat uzmanlar buradaki çukurların geçmişte nadir görüldüğünü, 2000’li yıllardan evvel 10 yılda sadece birkaç tane kaydedildiğini belirtiyor.
Yeraltı suları seviyesi azaldıkça bu boşlukların çatıları desteklerini yitiyor ve aniden çökebiliyor; öncesinde sağlam görülen arazilerde bile onlarca metrelik çukurlar açılıyor.Bu çukurlar neden artıyor?Çukur oluşumundaki hızlı artış, iklim değişikliğinin etkisiyle uzun süren bölgesel kuraklıkla yakından bağlantılı.
Uydu analizleri ve ulusal veriler, Türkiye'nin merkezi rezervuarlarının ve akiferlerinin ciddi bir kuruma sürecine girdiğini gösteriyor.Bazı kayıtlar, 2021 yılına kadar en az 15 yılın en düşük su rezervlerine ulaşıldığını gösteriyor.Daha az yağmur yağması, yer altı su depolarının artık yenilenmemesi, su tabakasının büzülmesi ve kayalarda ve üstteki birikintinin çökme olasılığını artırması anlamına geliyor.İklimsel baskının yanı sıra, şeker pancarı ve mısır gibi suya ihtiyaç duyan mahsuller için yapılan yoğun sulama, yeraltı suyu çekimini doğal yenilenme oranlarının çok gerisine taşıdı.Konya Havzası'nda yapılan araştırmalar, son yıllarda yeraltı sularının onlarca metre azaldığını, bazı bölgelerde ise 1970'lerden bu yana 60 metre veya daha fazla azalma olduğunu ortaya koyuyor.Yetkililer, on binlerce yasal ve çok daha fazla yasal olmayan kuyunun sürekli su çektiğini, böylece araziyi zayıflatıp bölge boyunca ani ‘örtü çökmesi’ obruklarına ve daha yavaş gelişen sarkma şeklindeki ‘örtü batması’nı tetiklediğini düşünüyor.Obruklar büyük risk yaratıyorTürkiye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Konya Kapalı Havzası'nda en az 684 çöküntü tespit etti.
Bu çöküntüler Karapınar gibi ilçelerin çevresinde kümelenmiş durumda ve komşu Karaman ve Aksaray illerine kadar uzanıyor.
Birçok çöküntü 30 metreden daha derin ve tarlaları, yolları ve bazen de yapıları aşındırarak bazı çiftçileri yüksek riskli arazileri terk etmeye zorluyor.Konya Teknik Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, çöküntülerin yoğun olduğu bölgeleri haritalandırıyor ve yeraltı suyu kullanımına sıkı kontroller getirilmezse ve su tüketimi daha az olan tarım yöntemlerine geçilmezse, bu dramatik çöküntülerin Türkiye'nin tahıl ambarında daha da yaygın hale gelebileceği konusunda uyarıda bulunuyorlar.
