Haber Detayı
ABD ve Çin’in yapay zeka savaşında yeni perde! Pekin’in elindeki kritik koz ortaya çıktı
Wall Street Journal’ın özel haberine göre ABD, en gelişmiş yapay zekâ modellerini geliştirdi ve en güçlü çiplere erişimi kontrol ediyor olabilir… Ancak Çin’in elinde oyunu değiştirecek bir koz var.
Yapay zekâ (AI) yarışında dünyanın gözü ABD'nin ürettiği devasa çiplere ve ileri teknoloji laboratuvarlarına çevrilmişken, Wall Street Journal'ın özel haberine göre Pekin sessizce bambaşka bir cephe açtı: Elektrik.
Çin, AI savaşının kaderini belirleyecek en kritik silahı elinde tutuyor: Dünyanın en büyük ve en ucuz enerji altyapısı. 2010–2024 arasında Çin'in elektrik üretimi, dünyanın geri kalanından daha fazla arttı.
İÇ MOĞOLİSTAN'DA YÜKSELEN YENİ GÜÇ ÜSSÜ: ÇAYIRLARIN BULUT VADİSİ Çin, AI gücünü büyütmek için ülkenin batısındaki geniş bozkırları dönüştürüyor.
UCUZ ENERJİ ÇİN'E AVANTAJ SAĞLIYOR: DEEPSEEK ÖRNEĞİ Çin'deki düşük maliyetli elektrik, DeepSeek gibi yerli şirketlerin ABD rakiplerine göre çok daha düşük bütçelerle yüksek performanslı modeller geliştirmesine izin veriyor.
Ayrıca Çin, zayıf yerli çip performansını bir başka yolla telafi etmeye çalışıyor: ABD Başkanı Trump, bu tablo karşısında Çin'e yönelik çip ihracat kısıtlamalarının bir bölümünü gevşeteceğini açıkladı.
Nvidia'nın H200 çipleri Çin'e ihraç edilecek.
Bunlar Nvidia'nın en iyileri değil ama Çin çiplerinden daha güçlü. 'DOĞU VERİ BATI HESAPLAMA': ÇİN'İN 2021'DE BAŞLATTIĞI DEV PROJE Pekin yönetimi, batıdaki enerji zenginliğini doğudaki yoğun veri işleme talebiyle birleştiren ulusal bir plan yürütüyor.
Hedef: 2028'e kadar yüzlerce veri merkezinin birbirine bağlandığı ulusal bir 'bulut havuzu' oluşturmak.
Bu devasa altyapı yatırımı bazı ekonomistlerde 'aşırı kapasite balonu' endişesi yaratmış olsa da, Çin devletinin merkezi planlaması sayesinde bu risklerin kontrol edilebileceği düşünülüyor.
AI'NIN ENERJİ AÇLIĞI PATLIYOR: 2030'DA FRANSA KADAR ELEKTRİK!
Yapay zekâ geliştirmek inanılmaz derecede enerji tüketiyor.
ÇİN'İN ENERJİ HEGEMONYASI NEREDEN GELİYOR?
Habere göre bu güç gösterisinin kökleri 1970'lere dayanıyor.
O yıllarda Çin Komünist Partisi, ülkenin kalkınmasını frenleyen elektrik açığını gidermek için yüzlerce kömür santrali inşa etti.
Bugün Çin: 3.75 terawatt üretim kapasitesine sahip. (ABD'nin iki katından fazla) 34 nükleer reaktör inşa ediyor.
Tibet'te, Üç Boğaz Barajı'nın 3 katı kapasiteye sahip olacak dünyanın en büyük hidroelektrik projesini kuruyor.
Veri merkezlerine elektrik bazen kWh başına sadece 3 sente sağlanıyor.
YÜKSEK BORÇLAR VE YENİ REKABET: ÇİN'İN GÖLGELERİ Bu enerji atağı, devlete bağlı elektrik şirketi State Grid'in 2019–2024 arasında borçlarını yüzde 40 artırarak 450 milyar dolara çıkarmasına neden oldu.
Ama buna rağmen Pekin, AI yarışında avantajı kaybetmemek için yatırımlara hız kesmeden devam ediyor.
ABD: 'BİZ DE ÇİN'İ YAKALAYACAĞIZ' ABD'de bazı teknoloji şirketleri artık kendi santrallerini inşa etmeye başlarken ABD Başkanı Trump, Çin'in enerji hamlesine eşdeğer bir ulusal şebeke atılımı sözü verdi.
Beyaz Saray'a göre bu plan, hem enerji fiyatlarını düşürecek hem de ABD'yi AI yarışında lider yapacak.
Ancak WSJ'ye göre ABD için iş kolay değil.
Güneş Enerjisi Endüstrisi Birliği, kasım ayında Enerji Bakanlığı'na yazdığı mektupta, bürokratik izin süreçleri ve yetersiz iletim hattı kapasitesinin, ABD'nin AI üstünlüğünü engellediğini söyledi.
ULANQAB: ÇİN'İN YENİ SİLİKON VADİSİ Ulanqab ve komşu Horinger, Pekin'in yeni veri merkezi üslerinden biri olarak öne çıkıyor.
Bölge: Serin iklimi sayesinde veri merkezleri için ideal Güneş ve rüzgâr için uygun Hükümet tarafından sübvansiyonlarla destekleniyor 2019–2024 arasında nüfusu küçülmesine rağmen bölgesel ekonomi %50 büyüdü Haziran itibarıyla bölgeye 35 milyar dolar yatırım çekildi.
Apple, Alibaba, Huawei ve XPeng gibi devler burada veri merkezleri işletiyor veya AI modelleri eğitiyor.
ÇİN'İN 'BİNLERCE ÇİPLİK DEV YAPILARI' VE ZORLUKLAR Çinli teknoloji şirketleri, ABD çiplerine erişimin sınırlı olması nedeniyle yeni yöntemler deniyor.
Huawei'nin CloudMatrix 384 sistemi: 384 adet Ascend çipini bir araya getiriyor Nvidia'nın 72 Blackwell çipli sisteminden %66 daha fazla güç üretiyor Ama 4 kat daha fazla elektrik harcıyor Kurulumu ve çalıştırması son derece karmaşık En büyük engel: Çin'in gelişmiş çipleri yeterli sayıda üretememesi.
ABD ihracat kontrolleri, Çin'in gelişmiş üretim araçlarına erişimini kısıtlıyor.
Bununla birlikte Çinli firmalar, yasadışı kanallardan ABD çipi almak veya Çin dışındaki veri merkezlerindeki çiplere erişmek gibi yollarla bu engelleri aşmaya çalışıyor.
