Orhan Duru’dan Bilimkurgu Öykü Derlemesi: Yoksullar Geliyor

18 Aralık 1933’te İstanbul’da doğan Orhan Duru, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden mezun olduktan sonra bir süre kendi alanında çalıştı. 1960 darbesinin ardından görevden alınan Duru, gazeteciliğe yöneldi.

Çeşitli gazetelerde yazarlık yapan yazar aynı zamanda şiir, deneme ve öyküler de kaleme almaya başladı, tiyatro uyarlamalarıyla da edebiyat içindeki yelpazesini genişletti.

Birçok dergide yazıları yayımlanan Orhan Duru, 1970’te TRT Sanat Ödülleri Yarışması’nda “Ağır İşçiler” isimli öyküsüyle başarı ödülü kazandı.

Türk öykücülüğünün önemli isimlerinden biri olarak anılan Duru, 2009 yılında aramızdan ayrıldı.

Orhan Duru’nun Türk bilimkurgu edebiyatındaki yeri ise büyüktür.

Hugo Gernsback’in dünya literatürüne armağan ettiği “Science Fiction” sözcüğünü Türkçeye “Bilimkurgu” olarak çeviren yazar, eskiden beri kullanılagelen “Kurgu-Bilim” sözcüğünü de ortadan kaldırdı.

Hatta Kurgu-Bilim sözcüğünü ortaya çıkaran ve savunan Yalçın İzbul ile de tartışma içine girdi.

TDK’nın bu sözcüğü resmileştirmesi ile birlikte de tartışmalar son buldu. 1982 yılında Ada Yayınları tarafından basılan “Yoksullar Geliyor”da Orhan Duru’nun dört bilimkurgu öyküsü yer alıyor.

Türk bilimkurgu edebiyatının ortaya çıktığı ve gelişme aşamasında olduğu yıllarda kaleme alınan öykülerin konuları günümüzde okunduğunda aşina gelse de dönemine göre değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Dünya dışı yaşam ve distopik temalar Orhan Duru, kitaba da adını veren “Yoksullar Geliyor”da doğal kaynakların tükenme aşamasına geldiği bir dünyayı gözler önüne seriyor.

Dünyanın sanayileşmiş ve geri kalmış ülkeler olarak ikiye ayrıldığı, insanların ise “Şirket” denilen güçlü bir mekanizme ile “Yoksullar” denilen fakir kesim olmak üzere kesin bir çizgiyle ayrıştığı bir gelecek portresi çıkıyor karşımıza. “Kamuoyu Oluşturma” adlı öyküsünü kaleme alırken bir hayli popüler olan Erich Von Daniken’in “Tanrıların Arabaları” isimli kitabına atıfta bulunuyor yazar.

Dünya’ya üç bin ışık yılı uzaklıktaki bir gezegende yaşayan canlılar, yaşamın bulunduğu bu verimli gezegeni işgal etme planları yapar. “Harita”’da tıpkı bir önceki öyküde olduğu gibi Dünya’yı gözüne kestiren bir uzaylı ırkla karşı karşıyayız.

Piri Reis’i ve haritacılık alanındaki dehasını da bir bilimkurgu öyküsüne ustaca yedirmeyi başarıyor Duru.

Son öykü “Öğrenciler”de ise yazıldığı dönemin politik olaylarından esinlendiğini görürüz.

Gelecekte “Yönetim” adlı örgüt gezegende hakimiyetini sürdürür.

Öğrenciler adı verilen bir toplulukla Yönetim ise sık sık karşıya gelir ve kanlı çatışmalar yaşanır.

Günümüzde kitabın baskısı bulunmuyor fakat Orhan Duru’nun öykülerini Yapı Kredi Yayınları çatısı altında okumak mümkün.