Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Atatürk, Bursa'nın kurtuluşunun ikinci yıldönümünde düzenlenen törende halka seslenirken.

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Cumhuriyetin kurucusu, devrimleri konusunda duyarlıdır.

Aslında konu din sorunu değil, dil sorunudur.

Gazeteci Nizamettin Nazif’in aktardığına göre, “Biz inkılap yapıyoruz.

Bir milletin kaderini eline aldık...

Bu eserin kurucusu benim.

Bursa’da devlet makamları inkılapları korumak için alakalanmadıklarında benim ne yapmamı istiyorsunuz?

Durmamı mı?” diyecektir Atatürk.

Görülüyor ve anlaşılıyor ki büyük kurtarıcı, kurucu önder her zaman olduğu gibi Cumhuriyete ve devrimlere sahip çıkmaktadır.

Soruşturma için Adalet ve İçişleri bakanlarını görevlendirir.

Bursa savcısı, yargıcı ve müftüsü görevlerinden uzaklaştırılır, 15 kişi de tutuklanır.

BİR BÜTÜN OLARAK TÜRK GENÇLİĞİ Bursa Çekirge’de 6 Şubat 1933 akşamı yemekte bulunan birinin “Bursa gençliği” diyerek başladığı konuşmayı, Mustafa Kemal Paşa biraz da sert bir şekilde keserek “Bursa gençliği de ne demek...

Memlekette parça parça, yer yer gençlik yoktur.

Sadece ve toplu olarak Türk gençliği vardır” sözleriyle başladığı konuşmasını sürdürür.

Bursa’daki bu konuşma, 18 Mart 1923 tarihinde Tarsus’ta gençlere yaptığı konuşmayla uyumlu olduğu gibi Gençliğe Hitabe’yle de aynı koşutluktadır. “Bursa Nutku” olarak anılan konuşma ilk kez Rıza Ruşen Yücer’in 1947 yılında “Atatürk’e Ait Birkaç Fıkra ve Hatıra” isimli kitapta yayımlanmıştır.

Bu konuda kitap yazan parlamenter Reşit Ülker, yazarla görüşmüş ve konuşmayı doğrulatmıştır.

Bursalı gazeteci Musa Ataş, Atatürk’ün yaveri Cevdet Tolgay, hususi kâtibi Hasan Rıza Soyak, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sabiha Gökçen vd. konuşmanın Atatürk’e ait olduğunu açıklamışlardır. 1949 yılında Celal Bayar, konuşmayı okuması için Şeref Balkanlı’ya vermiştir.

Ankara Ziraat Fakültesi’nin cephesinde, Atatürk heykelinin arkasındaki taşlar üzerinde de konuşmadan alıntılanan yazı bulunmaktadır.

DEVRİMLERE SAHİP ÇIKMAK Cumhuriyet Senatosu’nun 23.01.1964 tarihli tutanak dergisinde, yazılı soruyu imzalayarak yanıtlayan Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof.

Dr.

Afet İnan konuşmanın Atatürk’e ait olduğunu belirtmiş, Türk Tarih Kurumu da 24 Ekim 1966 tarihli toplantısında “Atatürk’ün 1933 Şubatı’ndan Bursa’da yaptığı konuşmadan mealen alınmak suretiyle çeşitli tarihlerde basılmış olduğu kanaatini” görüş olarak bir mahkemeye sunmuştur.

Cumhuriyetin ve devrimlerin korunmasında duyarlı olan Mustafa Kemal Paşa, ulusuna, gençliğe güven duymaktadır.

İhmal gösterilmesinde yurttaşlara anımsatma yapmaktadır.

Hasan Rıza Soyak’ın anlattığına göre, “devrimlerden sapma halinde”, “... inkılabın hedefini kavramış olanlar daima onu muhafaza ya muktedir olacaklardır” yanıtıyla ulusa güvenini açıklamıştır. “Bu eserin kurucusu benim” diyen büyük kurucu önder, sorumlu makamların görevlerini savsamaları halinde “Benim ne yapmamı istiyorsunuz durmamı mı?” diyordu.

Cumhuriyetine, devrimlerine sahip çıkıyordu.

Milletinin, gençliğinin de sahip çıkacağına güveniyordu.

Sözlerinin kışkırtmayla ilgisi yoktur.

Meşruiyete önem veren Mustafa Kemal Paşa, bir bakıma görevlerinin bilincinde olmayanları, ulusuyla uyarıyordu.

Gençliğe seslenişi de bunu ortaya koymaktadır; “Bursa Nutku” da!

KAYNAKÇA: * Reşit Ülker, “Ata’nın Bursa Nutku”, İstanbul, 1967. * Alp Kuran, “Burada Atatürk Yargılanıyor”, İstanbul, 1972. * Mahmut Goloğlu, “Atatürk İlkeleri ve Bursa Nutku”, Ankara, 1973. * “Tanıklar ve Belgelerle Bursa Nutku”, İstanbul. 2017.

HAMDİ YAVER AKTAN YARGITAY ONURSAL DAİRE BAŞKANI