Sanat eğitimiyle sürdürülebilir gelecek modeli: Dönüşüm çocuklarla başlayacak

Başak Nur GÖKÇAMbasaknur.gokcam@dunya.comSürdürülebilir bir gelecek yalnızca çevresel yatı­rımlarla değil, toplumsal ve kültürel gelişimin güçlendi­rilmesiyle de mümkündür.

Bir toplumun dayanıklılığını art­tıran en önemli alanlardan bi­ri ise sanat eğitimidir.

Sanat, çocuğun düşünme becerisini, empati kapasitesini, estetik duygusunu ve toplumsal far­kındalığını aynı potada eritir.

Sürdürülebilir kalkınmanın ‘insan odaklı’ boyutunun temel yapı taşı, işte bu erken yaşta ge­lişen yaratıcı düşünme beceri­sinden gelir.

Bugün kültür-sa­nata erişim ekonomik koşul­lar nedeniyle zorlaşırken, bazı girişimler yalnızca çocuklara sanat eğitimi sunmakla kal­mıyor, aynı zamanda yaratıcı ekonomiyi çocuklarla birlikte yeniden şekillendiriyor.

Bun­lardan biri olan Çocuk Genç Sanat Tiyatro (ÇGST), sanat yoluyla hem toplumsal dönü­şüm yaratıyor hem de gençle­re güvenli ve sürdürülebilir bir öğrenme alanı sunuyor.Sürdürülebilirliğin her ge­çen gün daha fazla konuşuldu­ğu bu günlerde, biz de DÜN­YA Gazetesi olarak Biraderler Yapım’ın sosyal girişimi olan ÇGST’nin kuruluş hikâyesini, kurucularından biri olan İdil Türkmenoğlu’ndan dinledik.

ÇGST’nin kuruluşunun aslın­da bir ebeveyn deneyiminden doğduğunu söyleyen Türkme­noğlu, “Kızımın tiyatro aracı­lığıyla geliştirdiği sosyal bece­rileri birebir deneyimledim.

Ve Türkiye’de benzer bir mo­del bulamayınca Prof.

Dr.

Üs­tün Dökmen’in tavsiyesiyle yo­la çıkarak Arda Aydın ve Yon­ca İnal’ın katılımıyla böyle bir sanat eğitimi yapısını kurduk.

Yani ÇGST, başlangıçta koope­ratif gibi çalışan bir grup aile­nin fikri olarak doğdu” dedi.5–18 yaş arası 150 çocuk­la çalıştıklarının bilgisini ve­ren Türkmenoğlu, “ÇGST, ku­rulduğu günden bu yana 10 bi­ni aşkın çocuğa doğrudan ya da dolaylı şekilde dokunmuş du­rumda.

Başlangıçta 'acaba bir­kaç yılda 10 bin vicdanlı ço­cuk yetiştirebilir miyiz?' ama­cımız, bugün 10 binleri aşarak somut bir gerçekliğe dönüştü” diye konuştu.ÇGST’nin fark yarattığı en önemli noktanın, çocukları yalnızca sahneye hazırlamak değil; multidisipliner bir sa­nat eğitimi sunmak olduğunu belirten Türkmenoğlu, “Prog­ram; tiyatro, oyunculuk, müzik, dans, dublaj, seslendirme, dik­siyon, görsel tasarım gibi çok yönlü alanları kapsıyor.

Çocuk­lar yalnızca sahne deneyimi kazanmıyor; zaman yönetimi, ekip çalışması, sorumluluk bi­linci ve yaratıcı ifade gibi bece­riler de edinmiş oluyor.

Ayrıca çocuklar projelerde rol aldıkla­rında setlere mutlaka bir atölye yürütücüsüyle gidiyor; figüras­yon roller kabul edilmiyor ve kazanç çocuklara bırakılıyor.

Bu yaklaşım, sanatın sömürü­ye kapı açmadan çocuklara gü­venli şekilde öğretilebileceğini gösteriyor” bilgisini verdi.Erişilebilirlikte yeni modeller: Burs sistemi ve sosyal denge Her yıl katılımcıların yakla­şık yüzde 20’sinin burslu ola­rak programa dahil edildiğini söyleyen Türkmenoğlu, “Tek ebeveynli aileler, maddi imkâ­nı sınırlı olanlar veya özel yete­nekli çocuklar önceliklendiri­liyor.

Bu sayede sanat eğitimi, sadece sosyal sermayesi güç­lü çocuklara değil, her kesime ulaşabilir hâle geliyor.

Bu yak­laşım, sürdürülebilirliğin sos­yal boyutunun eşitlik, kapsayı­cılık ve fırsat erişimi somut bir yansıması niteliğinde” dedi.ÇGST’nin ortaya koyduğu prodüksiyonların, gençlik ti­yatrosu alanında Türkiye’nin nadir örneklerinden olduğunu söyleyen Türkmenoğlu, “Yarı otizmli ve tipik gelişen çocuk­ları bir araya getiren ‘Pence­re’ oyunu ödüller kazanırken, devamında ‘Dolap’ müzikali ve ‘Spiritua’ oyunu sahnelend. 20 Kasım’dan bu yana sahne­lenen Spiritua, TikTok esteti­ğiyle Britpop müziği birleştiri­yor ve Shakespeare tiradlarını gençlerle buluşturarak dijital kuşağa teatral bir kapı açıyor.

Bu yenilikçi yaklaşım, anlık tü­ketim alışkanlıklarının içinde kaybolan gençlerin tiyatroya yeniden bağlanmasını sağlı­yor” diye ekledi.ÇGST’nin yeni hedefinin İzmir’de ikinci merkezleri­ni açmak olduğunu ve sinema alanında yeni bir proje başla­tarak,-gençlerle ürettikleri ya­pımları uluslararası festivalle­re taşımak olduğunu ekleyen İdil Türkmenoğlu, “Fakat 45 kişilik bir gençlik kadrosunu yurt dışına götürmek, finansal nedenlerle hâlâ büyük bir en­gel.

Buna rağmen kurumun viz­yonu net.

Hayaller büyük ama meşale çocukların elinde” di­ye konuştu.

Türkiye’deki tiyat­ro üretimine ilişkin değerlen­dirmede bulunan İdil Türkme­noğlu, “İstanbul’da 20 milyon nüfusa karşılık yalnızca 35–40 bin tiyatro koltuğu bulunuyor. 300–400 kişilik bir salonun gecelik kirası 250–500 bin li­ra arasında değişiyor ve bu ma­liyet doğrudan bilet fiyatları­na yansıyor.

Bu nedenle birçok çocuk tiyatroya dahi gidemi­yor.

Çözüm ise aslında basit.

Kültür sanatın sürdürülebilir bir ekonomik modele kavuş­ması için ilk adımda sponsor­luk desteklerinin artması, sa­lon sahiplerinin kültür-sanat yapımlarına indirimli kulla­nım imkânı sunması, kamusal alanların sanat üretimine açıl­ması ve yeni sahne alanlarının teşvik edilmesi gerekiyor” yo­rumunu yaptı.Toplumsal dönüşümün sessiz gücüSanat eğitiminin yalnızca bireysel gelişime değil, toplumsal dönüşüme de katkı sağladığını söyleyen ÇGST Kurucularından İdil Türkmenoğlu, “Çocukların sahnede dile getirdiği bir cümlenin, evde söyleyemediklerini ifade etmesine aracı olması bile aile içi iletişimi güçlendirebiliyor.

Erken yaşta yaratıcı düşünceyi besleyen atölyeler, ileride sanatla ilgilenmeseler bile çocukların eleştirel düşünmesini, problem çözme ve işbirliği becerilerini, kültürel duyarlılıklarını, etik değerlerini geliştiriyor.

Bu da ‘sürdürülebilir bir toplum’ için en güçlü yatırıma dönüşüyor” dedi.