Haber Detayı
Kediler nasıl evcil oldu? Yeni keşif tüm hikayeyi kökten değiştiriyor
Kedilerin insanlarla kurduğu bağın sanılandan çok daha geç ve bambaşka bir coğrafyada başladığını ortaya koyan yeni bilimsel bulgular, evcilleştirme tarihini kökten sarsıyor. DNA analizleri, bu ilişkiyi Levant’a değil Kuzey Afrika’ya işaret ediyor. Peki kedilerin gerçek yolculuğu hakkında daha neleri yanlış biliyoruz?
Kedilerin insanlarla kurduğu ortak yaşamın başlangıcına dair kabuller köklü biçimde değişiyor.
Yeni araştırmalar, bu bağın tahmin edildiği gibi Levant'ta değil, çok daha geç bir dönemde Kuzey Afrika'da ortaya çıktığını gösteriyor.
Arkeolojik kazılarda bulunan kedi kemikleri üzerinde yürütülen genetik analizler, evcilleştirmenin yalnızca birkaç bin yıl önce başladığına işaret ediyor.
ZAMAN ÇİZELGESİ YENİDEN KURULUYOR Oxford Üniversitesi'nden Prof.
Greger Larson, bugünün evcil kedilerinin tarih sahnesine beklenenden çok daha geç çıktığını belirtiyor.
Larson'a göre insan-kedi ilişkisi, 10 bin yıl öncesine uzanan bir tarım devrimi hikayesi değil; Mısır kültürünün yükseldiği döneme denk gelen 3.500–4.000 yıllık bir süreç.
DNA ANALİZLERİ YENİ BİR HİKAYE ANLATIYOR Bilim insanları, Anadolu'dan Avrupa'ya, Kuzey Afrika'dan çeşitli arkeolojik alanlara uzanan geniş bir coğrafyada bulunan kemikleri inceleyerek kedilerin evrimsel yolculuğunu günümüz gen havuzu ile karşılaştırdı.
Bulgular, evcilleştirmenin tarımın başladığı Levant topraklarında değil, Kuzey Afrika'da gerçekleştiğini kesin biçimde ortaya koyuyor.
MISIR'IN KEDİLERE DUYDUĞU SAYGININ BİLİMSEL KARŞILIĞI Araştırma, Antik Mısır'da kedilerin kutsal addedilmesi ve sanat eserlerinde sıkça betimlenmesi gibi kültürel izlerle örtüşüyor.
Kedilerin bu coğrafyada insanlarla yakın bir ilişki kurmasının ardından, kemirgenlerle mücadelede büyük rol oynaması onları hızla vazgeçilmez kıldı.
Gemilerle seyahat eden kediler, böylece dünyanın dört bir yanına yayıldı.
AVRUPA'YA YOLCULUK BEKLENENDEN ÇOK DAHA GEÇ Yeni verilere göre kedilerin Avrupa'ya ulaşması, uzun süre düşünüldüğü gibi tarım devrimi dönemine değil, bundan binlerce yıl sonrasına dayanıyor.
Kediler, yaklaşık iki bin yıl önce Roma İmparatorluğu'nun genişleyen ticaret ve ulaşım ağları sayesinde Avrupa'ya geçerek İngiltere'ye kadar yayıldı.
Ardından İpek Yolu üzerinden Asya'nın içlerine, Çin'e kadar uzandılar.
KADİM ÇİN'DE BAMBAŞKA BİR KEDİ HİKAYESİ Araştırmacılar ayrıca, evcil kedilerin ortaya çıkışından çok daha önce Çin'de insanlarla geçici bir ortak yaşam kurmuş farklı bir türün izlerine ulaştı.
Yaklaşık 3.500 yıl boyunca insan yerleşimlerinde yaşamış leopar kedileri, insanlarla 'kommensal' yani yan yana, karşılıklı zarar vermeden sürdürdükleri bir ilişki içindeydi.
Pekin Üniversitesi'nden Prof.
Shu-Jin Luo, insanların kemirgenleri uzaklaştırdıkları için bu kedileri memnuniyetle karşıladığını aktarıyor.
EVCİLLEŞMEYEN LEOPAR KEDİSİ, BENGAL CİNSİNE İLHAM OLDU Leopar kedileri hiçbir zaman evcilleştirilmedi ve günümüzde de Asya'nın büyük bölümünde yabani olarak yaşıyor.
Buna karşın son yıllarda evcil kedilerle çiftleştirilerek Bengal kedisi adı verilen, 1980'lerde resmen tanınan yeni bir cinsin oluşmasına katkı sağladılar.
BİLİMSEL BULGULAR İKİ PRESTİJLİ DERGİDE YAYINLANDI Kedilerin insanlık tarihindeki yolculuğunu yeniden şekillendiren bu çalışma hem Science dergisinde hem de Cell Genomics'te yayımlandı.
Bulgular, insan-kedi ilişkisine dair kalıplaşmış teorilerin yeniden değerlendirilmesini gerektiriyor.
