Haber Detayı
Organik zeka – yapay zeka düellosu; tarhana üzerinden büyük kapışma I Süleyman Dilsiz yazdı
Bir tencere tarhana üzerinden başlayan büyük düello, yapay zekanın hesapladığı her veriye karşı insan sezgisinin nasıl üstün geldiğini kanıtlıyor. Mutfağın 5 duyuluk arenasında kazanan yine geleneğin sesi oluyor.
Türkiye’nin geleceğine dair tartışmalar çoktur ama mutfağın hükmü her zaman kesindir.
Bu ülkede bazı şeyler tartışılmaz: Simidin susamı, çayın demi ve tarhananın kokusu.
Bir de artık gündemimize yerleşen yeni bir mesele var:Yapay zeka mutfağı gerçekten bizim kadar bilir mi?
Bu hafta tartışmayı mutfakta başlatıyoruz.
Sahne: Bir tencere tarhana ve mutfak ahalisi.Hakem: Beş duyumuz.Oyuncular: Yapay zeka (YZ) ve organik zeka (OZ).Sonuç mu?
İzlemesi başlı başına eğlence.Koku: Geçmişin kapısı mı, aromatik bileşen mi?Tarhana kokusu insana çocukluk kapısını aralar; YZ ise aynı kokuyu “uçucu aromatik bileşen” diye tanımlar.
Bu ayrım bile gastronominin neden algoritmalarla değil, anılarla yürüyen bir sanat olduğunu anlatır.Tur: OZ’nin.
Tat: Kaşık ağza değince matematik susarYZ tadı analiz eder:“Ekşilik laktik asit kaynaklı… Umami yoğunluğu %14…”Bilgiler doğru olabilir ama kaşığın dudağa değdiği anda çıkan o “ohh” sesini tarif edemez.OZ için o “ohh”, Türkiye edebiyatının en kısa şiiridir.Tur: OZ’nin.
Doku: Tencerenin dilini kim anlar?Tarhana karıştırmak sezgi ister.YZ: “Sürtünme katsayısı artmış, yanma başlangıcı olabilir.”OZ: “Tencerenin sesi değişti, altını biraz kısayım.”Hayat fizik kitabı değil; deneyim burada galip gelir.Tur: yine OZ.
Ses: “Plup plup”un frekansı değil, anlamı önemlidirTarhananın fokurtusu OZ’ye huzur verir; adeta meditasyon.YZ ise: “72 desibel, stabil.”Evet, stabil.
Ama bizim içimiz kıpır kıpır!Tur: OZ.Görmek: Tarhana Pantone değildirTarhananın kırmızıya çalan rengi, Anadolu’nun güneşini sofraya taşır.YZ: “Pantone Warm Red C’ye yakın.”OZ: “Bu tarhana bu yıl iyi olmuş.”Renk bazen sayı değil, duygudur.Tur: OZ.Mutfak ahalisi sahneye giriyor Tencere: “Otuz yıldır bu evdeyim.
Dolma gördüm, fasulye gördüm… Ama YZ’nin beni analiz etmeye çalıştığını ilk kez görüyorum.”YZ: “Metal yorgunluğunuz %12.7.
Değişim önerilir.”Tencere: “Benim gördüğüm kaşık sayısını sen hesaplayamazsın!”Kaşık: “Ben tarhananın ruhunu bilirim.
Ruh okuyor musun?”YZ: “Ruh parametresi bulunamadı.”Tarhana: “Ben kültürüm, PDF değil.”Ocak: “Ateşi OZ ayarlar, oyum ona.”Dolap: “İçimi karıştırmayanı severim.”Baharatlık: “YZ bana sürekli gram soruyor, yoruldum.”Kavanozlar: “OZ bizi görür, hatırlar.”YZ şaşırıyor: “Bu seçim demokratik değil.”OZ: “Bu mutfakta kazananı sandık değil, sezgi belirler.” Mutluluğun tarhana üzerinden resmini yapabilir misiniz ey zeka abideleri?YZ: “Tarhana, probiyotik–prebiyotik–postbiyotik–simbiyotik yapısıyla bağırsaklarda mutluluk üretir.
Mutluluk hormonu serotoninin %95’i bağırsakta üretilir.
Tarhana, Orta Asya’dan bugüne fermente edilmiş milli mutluluk sigortasıdır.” OZ hemen düzeltir: “Her tarhana probiyotik değildir!
Yaş tarhana probiyotiktir; kurudukça etkisi azalır.
Bir de tarhana, ‘kurut’ geleneğimizin son temsilcisidir.
Tarhana mutluluk üretir çünkü içinde anneanne eli, çocukluk sesi, soba dumanı ve hatıra ısısı vardır.”Tarhana, bu toprakların binlerce yıllık arşividir; kültürün fermente belleğidir.
Özetle, 5 duyuya hitap eden tek sanat olan gastronomi, gözle başlar, kokuyla derinleşir, tatla tamamlanır, sesle hatırlanır, dokunuşla belleğe işler.Tıpkı tarhana gibi…Bu sahnede OZ, sezgisiyle yürür; YZ ölçer, tartar, hesaplar ama hissedemez.
Onun için sıcaklık bir sayı, koku bir veri noktası, lezzet ise algoritmadır.Robotlar tabak taşıyabilir ama sofranın ruhunu hala insanlar kurar.Sonuç:OZ kazanır.
Ama şimdilik!YZ ise not düşer:“Bir sonraki sürüme tarhana modülü eklenmeli.”Eklenebilir mi?
Göreceğiz.Süleyman DilsizOdatv.com
