Zehirlenmede 72 saat uyarısı: Uzmandan hayati çağrı! "Bu belirtiler varsa hemen acile koşun"

Acil servislere yapılan başvurularda "besin zehirlenmesi" teşhisi konulan hasta sayısında belirgin bir artış gözleniyor.

VM Medical Park Mersin Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr.

Ayşegül İşlek Yüksel, bu yaygın rahatsızlık grubunun çoğu zaman hafif seyrettiğini, ancak bazı bakteri türlerinin maalesef ölümcül sonuçlara yol açabildiğini hatırlattı.KİMLER DAHA FAZLA RİSK ALTINDA?Besin zehirlenmesi, tüketilen herhangi bir yiyecek veya içeceğin yol açtığı enfeksiyon veya intoksikasyon durumunu tanımlayan genel bir kavramdır.

Uzm.

Dr.

Yüksel, "Özellikle halk sağlığını yakından ilgilendiren ve yaz aylarında artan bu yaygın hastalık grubu, çoğu zaman hafif seyirli ve kısa sürelidir.

Ancak kış aylarında da zehirlenmeye yol açan besinler ve kişilerle ilişkili faktörlere bağlı olarak zaman zaman ağır seyredebilir, hatta ölümcül olabilir" şeklinde konuştu.Dr.

Yüksel, besin kaynaklı hastalıklara herkesin yakalanabileceğini, ancak bebekler, çocuklar, gebeler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin bu duruma karşı çok daha duyarlı olduğunu ifade etti.VÜCUDUN SAVUNMASI: KUSMA VE İSHALBesin zehirlenmelerinin en yaygın belirtileri mide bulantısı, kusma ve ishal olarak sıralanıyor.

Uzm.

Dr.

Yüksel, bu semptomların aslında "korkulacak düşmanlar değil, vücudun zehri dışarı atma yöntemleridir" sözleriyle vücudun savunma mekanizmasına dikkat çekti."İnsan vücudu kötü olan her şeyi atma üzerine kurulmuştur.

Zehirli bir besin tükettiğimizde vücudumuzdan atmak için midemiz bulanır, kusarız, bağırsaklar aktifleşir, ishal olur ve toksin vücuttan uzaklaştığı için genelde bir ile üç gün arasında tam iyileşme sağlanır" diyen Uzm.

Dr.

Yüksel, hastaları bilinçsiz ilaç kullanımına karşı uyardı:"Bu yüzden hastaların kesinlikle bulantı ve ishali önleyici ilaçları bilinçsizce kullanmamaları gerekir.

İshali durdurucu ilaçlar, gıda zehirlenmesine yol açan etkenin dışarı atılmasını geciktirebilir ve bakterinin bağırsakta çoğalarak daha ciddi sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir.

Ayrıca, ‘ishal ve kusmayı artıracak’ düşüncesiyle hiçbir şey yememek de yanlış bir davranıştır."Uzm.

Dr.

Yüksel, zehirlenmeye neden olan bakterileri, bulaşma yollarını ve vücutta oluşturdukları etkileri ayrıntılarıyla açıkladı:Çiğ Besinlerdeki Tehlike Salmonella: Salmonella türleri, kümes ve çiftlik hayvanlarının bağırsaklarında bulunur.

Çiğ veya iyi pişmemiş tavuk, et, yumurta, balık ve pastörize edilmemiş sütler üremek için uygun birer kaynaktır.

Özellikle sokak sütleri büyük risk taşır.

Kırık, çatlak ve dışkıyla kirlenmiş yumurtaların kesinlikle satın alınmaması gerekirken, yumurtanın sadece kullanılmadan hemen önce yıkanması gerekiyor.Ölümcül Konserve Zehri Clostridium Botulinum: En ciddi ve ölümcül besin zehirlenmesine yol açan bu bakteri, aynı zamanda bakteriler içinde en öldürücü ve etkili zehre (botulinum toksini) sahiptir.

Toprakta, kaynak ve deniz sularında bulunan bu bakteri, oksijensiz ortamda çoğaldığı için özellikle evde yapılan ve doğru hazırlanmamış konserve yiyecekler en büyük risk kaynağıdır.

Etkisi 2-3 güne kadar ortaya çıkabilir ve sinir sisteminde felç yaratarak solunumu engeller ve ölüme neden olur.

Konserve kutularının alt ve üst kapaklarının şişkin veya bombe yapmış olması, bu bakterilerin ürediğinin en önemli göstergesidir.Kıyma ve Kirli Sulardan Gelen E.

Coli: İnsan ve hayvan bağırsaklarında yaygın olarak bulunan bu bakteri, hayvansal yiyeceklerle bulaşır.

Hızla ürediği besinler; çiğ ve iyi pişmemiş kıyma, pastörize edilmemiş sütler, dışkı ile kontamine olmuş kaynak suları ve kirli sularla sulanmış, iyi yıkanmamış sebze ve meyvelerdir.Hijyen Eksikliği Bakterisi Staphylococcus Aureus: Bu bakteri, doğal olarak insanların burnunda, boğazında ve derisinde bulunur; çıban, sivilce gibi iltihaplı yaralarda mevcuttur.

Temel bulaşma kaynağı, besinle uğraşan kişilerdir.

Süt ürünleri, salatalar, kremalı pastalar, tatlılar, çiğ et ve kümes hayvanı etleri kolayca ürer.

Önemli bir nokta şudur ki; staphylococcus aureus tarafından üretilen toksinler normal pişirme ile yok edilemez.Pirinç ve Makarnadaki Gizli Tehlike Bacillus Cereus: Sıklıkla toprak ve birçok bitkide bulunan bu bakteri, özellikle pirinç, makarna, kremalar ve sütlü pudinglerde hızla üreyebilir.

Zehirlenmenin ana kaynağı genellikle pişmiş pirinç içeren yiyeceklerin uygun olmayan şekilde soğutulup tekrar ısıtılmasıdır.Soğuğa Dayanıklı Bakteri Listeria Monocytogenes: Çevrede yaygın bulunan bu bakteri oldukça dayanıklıdır ve donma derecesine yakın sıcaklıklarda bile üreyebilir.

Bulaşmanın büyük kısmı çiğ et, tavuk, dondurulmuş besinler, peynir ve krema kaynaklıdır.Deniz Ürünleri ve Vibrio Türleri: Çoğunlukla deniz suyunda bulunan Vibrio parahaemolyticus, deniz suyunun ısındığı yaz aylarında yayılım gösterir.

Gastroenterit, özellikle kabuklu deniz ürünleri olmak üzere az pişmiş deniz ürünlerinin tüketilmesinden sonra görülür.

Kirli sularda yaşayan midyelerde de Vibrio, Salmonella, E. coli gibi bakteriler bulunabilir.NE ZAMAN ACİL SERVİSE GİDİLMELİ?Uzm.

Dr.

Yüksel, besin zehirlenmesi belirtilerinin genellikle aniden başladığını ve kontamine olmuş besinler tüketildikten sonra 30 dakika ile 72 saat arasında ortaya çıkabildiğini belirtti.Hastalıklı dönemin genelde 1-3 gün sürdüğünü, ancak bir haftaya kadar uzayabileceğini ekledi.

Hastaların yüzde 90'ı basit mide-bağırsak sistemi semptomları ile gelir.Ancak Uzm.

Dr.

Yüksel, vakit kaybetmeden acil servise başvurulması gereken hayati durumları şöyle sıraladı:Nörolojik Belirtiler: Eğer gastrointestinal sistem semptomlarının yanı sıra, bilinç bulanıklığı, çift görme, baş ağrısı, nöbet gibi nörolojik semptomlar varsa.Solunum Sıkıntısı: İshal ve kusmanın ötesinde nefes darlığı veya solunum güçlüğü çekiliyorsa.

Bu, toksinin sadece mide-bağırsak sistemini değil, diğer hayati sistemleri de etkilediğini gösterir.Süre ve Şiddet: Kanlı ishal varsa, ishal ile birlikte boyun sertliği ve ateş görülüyorsa veya zehirlenme belirtileri iki günden fazla devam ediyorsa.Botulizm Şüphesi: Konserve tüketiminin ardından gelişen, ilerleyici kas güçsüzlüğü ve nörolojik semptomlarda mutlaka hekime konserve ürün tüketildiği söylenmelidir.

Bu belirtilerin zirai ilaç zehirlenmesi ile karışabileceği için, herhangi bir zirai ilaç ile temas öyküsü varsa mutlaka hekime bildirilmelidir.