Haber Detayı
Bir sos nasıl devrimlere, imparatorluklara ve Sovyet mutfağına yön verdi
Kremsi bir sosun adının Stalin, Fransız mutfağı ve Amerikan endüstrisiyle aynı cümlede geçmesi saçma mı geliyor? Rusya’nın vazgeçilmez mayonezi, aslında devrimlerin, ideolojilerin ve toplumsal belleğin tam merkezinde duruyor.
Kremsi dokusuyla masum bir sos gibi görünse de mayonezin hikayesi, modern tarihin en ilginç yemek-politika kesişimlerinden birine işaret ediyor.
Fransız aristokrasisinden Amerikan gıda endüstrisine, Stalin döneminin propagandasından Sovyet ev mutfağına kadar uzanan bu yolculuk, Rusya’nın bugün halen süren mayonez tutkusunu açıklıyor.Bugün Rusya’da kişi başı yıllık mayonez tüketimi 2,5 kiloyu buluyor.
Market raflarında Çarlık estetiğinden Sovyet retro tasarımına kadar en az 20 farklı çeşit görmek mümkün.
Ancak bu kültürel tutkunun kökeni, devrimden çok önceye, imparatorluk dönemine gidiyor.1917 öncesi Rusya’da halkın yüzde 80’i köylerde yaşıyordu.
Elit kesim ise Avrupa modasının etkisindeydi ve bu sofraların yıldızlarından biri, Moskova’daki Hermitage restoranının şefi Lucien Olivier’nin yarattığı ünlü Olivier salatasıydı.
Av eti, havyar ve gizemli bir sosla hazırlanan bu lüks tarif, şefin ölümüyle birlikte tarihe karıştı.Fakat 1930’larda, devrim sonrası Moskova’da aynı salatanın ucuz ve pratik bir versiyonu ortaya çıktı; patates, havuç, yumurta, turşu, bezelye… Ve elbette mayonez.
Bu değişim yalnızca bir tarif dönüşümü değildi; Sovyet mutfak kültürünü belirleyen derin bir kırılmaydı.Sovyet rejimi ilk yıllarında gıdaya yalnızca “yakıt” olarak bakıyordu.
Ancak Stalin döneminde bu yaklaşım değişti.
Devlet, modern yaşamın sembolü olarak mutfağı yeniden tasarlamak istedi ve bunun yolu endüstriyel gıdalardan geçiyordu.
Bu noktada devreye, Amerika’dan büyülenmiş şekilde dönen Sovyet yetkili Anastas Mikoyan girdi.
Mikoyan, hamburgerden dondurmaya, konserve gıdalardan mayoneze kadar pek çok yeniliği ülkeye taşıdı.Mayonez, Sovyet mutfağının yıldızına dönüştü; yüksek kalorili, ucuz, lezzet artırıcı ve kötü malzemeleri bile kurtarıcı bir mucize sos.
Onu yaygınlaştıran ise dönemin “mutfak incili” haline gelen Kniga o vkusnoy i zdorovoy pishche — 1939’dan itibaren milyonlarca tiraj yapan ünlü yemek kitabı oldu.Sovyetler’in son yıllarında yaşanan kıtlıkları da mayonezi bir sembol haline getirdi.
Bir kavanoz mayonez aynı zamanda bir ev eşyasıydı; saklama kabı, kalemlik, hatta hastanelere numune şişesi…1990’larda piyasa serbestleşince Rus halkı mayoneze biraz mesafe koydu; ancak çoğu kişi için halen çocukluğun, bayram sofralarının ve ev sıcaklığının tadı olmaya devam ediyor.Bugün mayonez Rusya’da toplumsal hafızanın, geçiş dönemlerinin ve mutfak kimliğinin özeti niteliğinde olarak kabul ediliyor.Odatv.com
