Haber Detayı
Karaman ekmeklerinin üzerindeki İsa tasviri arkeoloji dünyasını şaşırttı
Ermenek’teki Topraktepe kazılarında MS 7–8. yüzyıla tarihlenen beş karbonlaşmış ekmek gün ışığına çıkarıldı. Bir ekmek üzerindeki İsa betimi ve Grekçe adak yazıtı bilim dünyasında heyecan yarattı.
Karaman’ın Ermenek ilçesinde bulunan Topraktepe Antik Kenti’nde yürütülen kazılar, Anadolu arkeolojisine son yılların en çarpıcı buluntularından birini kazandırdı.
Kazı ekibi, MS 7–8. yüzyıla tarihlenen beş adet karbonlaşmış ekmek ortaya çıkardı.
Arpa unundan hazırlanmış bu ekmekler, yalnızca iyi korunmuş olmalarıyla değil, üzerlerindeki benzersiz dini ve sembolik işaretlerle de dikkat çekiyor.Buluntular arasında özellikle bir örnek, bilim dünyasında şimdiden tartışmaları alevlendirmiş durumda.
Ekmeklerden birinin yüzeyinde İsa’nın “Ekici/Çiftçi İsa” olarak betimlendiği nadir bir ikonografi tespit edildi.
Bu tasvir, bilinen Pantokrator kalıplarından farklı olarak tarımsal bir bağlamı işaret ediyor.
Uzmanlar, bu temsilin dönemin dindarlığında bereket, emek ve rızık temalarının öne çıktığını düşündürüyor.İsa figürünün yanında yer alan Grekçe yazıtta ise, epigrafik incelemelere göre “Kutsanmış İsa’ya şükranlarımızla” ifadesi bulunuyor.
Böyle bir yazıtın doğrudan bir ekmeğin üzerine işlenmiş olması, buluntuyu Anadolu Hristiyanlık tarihi açısından benzersiz bir konuma yerleştiriyor.Diğer dört ekmeğin üzerinde ise Malta Haçı biçiminde baskılar tespit edildi.
Bu damgalar, erken Hıristiyanlık döneminde ayinlerde kullanılan prosphora/komünyon ekmeği ile doğrudan ilişkilendiriliyor.
Kazı ekibi, damgaların litürjik kullanım ihtimalini güçlü bir şekilde desteklediğini belirtiyor.Ekmeklerin günümüze kadar ulaşmasını sağlayan şey ise büyük olasılıkla bir yangın ya da yüksek ısı etkisiyle gerçekleşen karbonlaşma.
Organik gıdaların bu şekilde kömürleşmesi, hem formun hem de bezeme detaylarının olağanüstü iyi korunmasını sağlıyor.
Topraktepe’den çıkan örneklerde hamurun şekli ve damgaların sınırları halen oldukça net.Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Karaman Müzesi başkanlığında sürdürülüyor.
Topraktepe/Eirenopolis, Geç Antik Çağ ve Erken Orta Çağ’a uzanan tabakalarıyla bölgenin kırsal üretim düzeni ile kilise-kent yapısını bir arada inceleme fırsatı sunuyor.Bu buluntu, son yıllarda Anadolu’nun farklı noktalarında ortaya çıkan tahıl ve fırıncılık verilerine yeni bir halka ekliyor.
Çatalhöyük’te 8.600 yıllık ekmek, Küllüoba’da 5.000 yıllık unlu kalıntılar ve Tavşanlı Höyük’teki tarım ürünleri… Topraktepe’nin ikonografik ekmekleri ise bu zinciri Erken Orta Çağ dünyasından bir örnekle tamamlıyor.Arkeologlara göre, 1.300 yıllık bu ekmekler, inanç, üretim ve gündelik yaşamın kesiştiği bir kültürel kod taşıyor.
Buluntuların detaylı analizi önümüzdeki aylarda yeni bilgiler ortaya koyabilir.Kaynak: ArkeofiliOdatv.com
