Haber Detayı
Kristallerin düzen oyunu: Kar taneleri gerçekten eşsiz mi?
Kış denince akla ilk düşen imgelerden biri, avuç içinde eriyen narin bir kar tanesidir. Yıllardır her bir kar tanesinin tamamen benzersiz olduğu söylenir, hatta bu fikir romantik bir gerçeklik gibi benimsenmiştir. Ancak bilim dünyası, bu mitin düşündüğümüz kadar sağlam olmadığını ortaya koyuyor. Kar tanelerinin karmaşık geometrisine dair merak edilen tüm detaylar haberimizin devamında…
Gökyüzünden süzülen her taneciğin ayrı bir kimliği olduğu fikri kulağa büyüleyici geliyor.
Ama atmosferin karmaşık yapısı, kar tanelerinin sandığımız kadar “tek ve özel” olmayabileceğini gösteriyor.
Doğa bazen kendini tekrar edebilir ve ortaya şaşırtıcı benzerlikler çıkabilir.
Bu ilginç oluşumların ardındaki süreci sizin için derledik… KAR TANESİNİN DOĞUŞU Bir kar tanesinin yolculuğu, gökyüzünün yükseklerinde su buharının mikroskobik bir toz ya da polen taneciğine tutunmasıyla başlıyor.
Bu küçük çekirdek, sıcaklık ve nem koşullarına göre kristal yüzeyler oluşturarak büyüyor.
Her aşamada çevresel faktörler değiştiği için kristalin şekli de değişiyor.
Popüler inanışın temeli burada yatıyor: Atmosferdeki her küçük oynamanın kar tanesine farklı bir imza bıraktığı düşünülüyor.
EŞSİZLİK Mİ YOKSA OLASI EŞLER Mİ?
Bilim insanları, kar tanelerinin moleküler düzeyde benzer olsa da makroskobik biçimlerde farklı göründüğünü vurguluyor.
Ancak “tamamen eşsiz” fikri düşünüldüğü kadar kesin değil.
Aynı sıcaklık, nem, hava akımı ve büyüme süresi bir araya geldiğinde benzer hatta birebir aynı geometrinin oluşması teorik olarak mümkün.
Pratikte bu koşulların aynı anda tekrar etmesi aşırı düşük ihtimal, ama neredeyse imkânsız değil.
Modern görüntüleme teknikleri, iki kar tanesinin şaşırtıcı derecede benzer yapılara sahip olabileceğini gösteriyor.
KAR TANELERİNİN GEOMETRİK DİSİPLİNİ Altıgen yapı, kar tanelerinin kimyasal doğasının bir sonucu.
Su molekülleri belirli bir düzenle donduğu için kristaller çoğunlukla altı kollu simetri gösteriyor.
Bu altı kollu yapının içinde gelişen minik kollar, büyüme sırasında sürekli değişen koşullara cevap veriyor.
Bu yüzden aynı çekirdekten iki kol birbirinin aynısı olabiliyor, fakat tüm kolları yüzde yüz simetrik iki farklı kar tanesiyle karşılaşmak yine de düşük ihtimal.
MİTOLOJİDEN BİLİME “Asla birbirine benzemeyen kar taneleri” fikri yıllardır kültürel anlatıların ve romantik kış imgelerinin bir parçası.
Fakat bilimsel gözle bakıldığında bu iddia bir efsaneden ibaret.
Asıl ilginç olan, eşsiz olup olmamaları değil; doğanın böylesine titiz bir matematikle milyonlarca şekli üretebilmesi.
Kaynak: How Stuff Works, BBC, Science Explorer
