Haber Detayı
Piyasada tekelleşme alarmı: Türkiye’de et ithalatının yarısı tek bir yabancı şirketin elinde!
Türkiye'de et fiyatlarındaki sert artış, Et ve Süt Kurumu'nu rekor seviyede ithalata yöneltti; ancak alım ve satış süreçlerindeki şeffaflık tartışma konusu oldu. Yapılan incelemeler, devasa ithalatın büyük çoğunluğunun tek bir yabancı şirketten temin edildiğini ve piyasaya dağıtımın ise birkaç büyük market zincirinin kontrolünde olduğunu gösteriyor. Yerli üretimdeki düşüşün derinleşmesiyle bu durum, et piyasasında ciddi bir yoğunlaşma krizi yaratıyor.
T ürkiye’de son y ıllarda et fiyatlarında yaşanan sert artış, et ithalatını rekor seviyelere taşıdı.
Et ve S üt Kurumu (ESK) özellikle 2023’ten itibaren yo ğun bi çimde ithalata yönelirken, al ım ve satış s üreçlerinin şeffaf olmaması tartışmaları b üyütüyor.
Yapılan incelemeye g öre, 2023’ten bu yana Avrupa’dan gerçekle ştirilen en b üyük et ithalat ı s özle şmeleri ile ESK’nın İstanbul’daki kombinası üzerinden da ğıtım yaptığı şirketler netleşti.
Son üç y ılda ithal edilen 93 bin ton etin yarısının tek bir şirketten alındığı, piyasaya sunulan ithal etin ise b üyük oranda 5-6 şirketin kontrol ünde oldu ğu g örülüyor.
İTHAL ETİN YARISI TEK ŞİRKETTEN Halk TV’den Bahad ır Özgür’ün kö şe yazısında yer alan verilere göre Avrupa’dan yapılan ithalat Polonya, Macaristan, Romanya, İtalya, Fransa, Bel çika ve Ukrayna’daki toplam 9 şirket üzerinden yürütülüyor. 2023 –2025 d öneminde bu şirketlerden alınan et miktarı 92 bin 700 tona ulaştı; ödenen tutar ise 20,8 milyar lira oldu.
Bu dönemde ithal edilen etin 47 bin 900 tonu, yani yüzde 51 ’i, Polonya merkezli Polonia Beef’ten temin edildi.
Şirkete ödenen ücret 10,4 milyar lira olarak kaydedildi.
İkinci sırada 23 bin tonla Fransız Groupe Bigard bulunuyor.
İTHAL ETİN PİYASAYA DAĞITIMI ESK’nın İstanbul’daki kombinadan yapılan satışlar, ithal etin yarısından fazlasının yalnızca 5-6 şirket üzerinden piyasaya ula ştığını g österiyor.
ESK, bu etleri maliyetine yak ın bir fiyatla özellikle geni ş dağıtım ağına sahip market zincirlerine veriyor.
Ancak denetim s üreçlerinin ne kadar i şlediği tartışma konusu olmaya devam ediyor. 2023’ten bu yana dağıtılan 93 bin ton ithal etin 14,1 bin tonu Happy Center’ın sahibi Altun Gıda’ya satıldı.
Onu 11,6 bin tonla Tarım Kredi Et Ürünleri A Ş. izledi.
Üçüncü büyük al ıcı 6,8 bin tonla Kim Marketler’in sahibi Ersan Alışveriş Hizmetleri AŞ. oldu.
Onur Marketler’i b ünyesinde bar ındıran Özcan Al ışveriş Hizmetleri AŞ. 6,7 bin tonla d ördüncü s ırada yer alırken, Anpa Gross 4,2 bin tonluk payıyla beşinci sırada bulunuyor.
Ardından Altunlar Gıda ve Bicen Mağazacılık geliyor.
Bu şirketler toplam dağıtımın y üzde 54 ’ünü olu ştururken, geri kalan 427 firmanın payı y üzde 46 ’da kald ı.
KRİZ DERİNLEŞİYOR T ürkiye’nin k ırmızı et üretimi 2024 y ılında y üzde 11,7 dü ş ü ş g österdi. 2025’te daha büyük bir gerileme bekleniyor.
Yerli üretimdeki çözülme nedeniyle ithalat ın genişlemesi ka ç ınılmaz hale gelirken, bu durum ithalatı şirketler i çin daha kârl ı bir alan haline getiriyor.
