IMF'den küresel kriz uyarısı: 'Kemerleri bağlayın...'

Yapay zeka yat ırımlarına ilişkin uyarılar art arda gelmeye devam ediyor.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva ’nın “ Kemerleri bağlayın, AI ç ılgınlığı dot-com kabusu gibi bitebilir ” s özleri, küresel piyasalarda tedirginli ği artırdı.

Soru artık daha y üksek sesle soruluyor “ Yapay zeka hisseleri balon mu? ” “TÜM DÜNYA PİYASALARI ALTÜST OLUR” Georgieva’n ın ç ıkışı, The Economist’in kapak analizinde dile getirilen k üresel risk senaryosunu yeniden gündeme ta şıdı.

Uyarının ger çekle şmesi halinde, d ünya piyasalar ını sarsacak bir dalga etkisinin oluşabileceği belirtiliyor.

Ge çen ay Washington’da düzenlenen IMF –D ünya Bankas ı toplantılarında da hava aynı şekilde gergindi.

Zirve boyunca şu soru öne ç ıktı; “ Yapay zeka yatırımlarındaki ivme, ger çek bir dönü ş ümü mü yoksa yeni bir balonu mu i şaret ediyor? ” Uzmanlara g öre önümüzdeki aylarda aç ıklanacak veriler tabloyu daha g örünür hale getirecek. “KEMERLERİ BAĞLAYIN, BELİRSİZLİK YENİ NORMAL” IMF Başkanı Georgieva, yaptığı son konuşmada ekonomik risklere dair sert bir uyarıda bulunmuştu, “ Kemerleri bağlayın, belirsizlik yeni normal ve burada kalmaya devam edecek. ” IMF’in D ünya Ekonomik Görünüm güncellemesinde de AI yat ırımlarındaki hızlı artışın “ keskin bir piyasa d üzeltmesi ” yaratabilece ği a ç ık ça ifade edilmi şti.

IMF, piyasalarda yaşanan coşkunun bir anda tersine d önebilece ğini vurguluyor.

Bu değerlendirmeler, bir çok ekonomist taraf ından 2000’lerin başındaki dot-com s ürecine benzetiliyor.

Nasdaq’ ın kısa s ürede yükselip, ard ından yaşanan sert çökü şle k üresel resesyonu tetikledi ği hatırlatılıyor.

Bug ün AI için benzer ko şulların giderek belirginleştiği yorumları yapılıyor.

IMF RAPORU NE SÖYLÜYOR?

Fonun son güncellemesinde büyüme tahminlerinde a şağı y önlü düzeltme yap ıldı.

B üyümenin büyük ölçüde yapay zeka yat ırımlarına dayandığı aktarılıyor.

Veri merkezlerinden çip üretimine uzanan geni ş yatırım dalgası, özellikle ABD borsas ında teknoloji ağırlığını tarihi seviyelere taşıdı.

OpenAI gibi şirketlerin ulaştığı dev boyutlu değerlemeler ise balon tartışmalarını k örüklüyor.

IMF Ba şekonomisti Pierre-Olivier Gourinchas’ın Reuters’a yaptığı değerlendirme dikkat çekiciydi: Bu dot-com benzeri bir balon.

De ğerlemeler şişti, ama verimlilik artışı yok.

Patlarsa d üzeltme kaç ınılmaz.

ABD’de enflasyonun beklentilerin üzerinde seyretmesi, yat ırım coşkusunun fiyatlar üzerindeki bask ısını artırıyor.

AI HİSSELERİNDE RİSK NEDEN BU KADAR YÜKSEK?

Uluslararas ı ekonomistler, piyasaların 5 aşamalı bir balon d öngüsünün üçüncü evresine girdi ğini belirtiyor.

Yatırımların agresif bi çimde artt ığı, şirketlerin birbirlerinin hisselerini toplayarak şişkinlik yarattığı bir d önemden geçildi ği ifade ediliyor.

Araştırmalara g öre de ğerlemeler k ârl ılıktan tamamen kopmuş durumda.

Nasdaq ve “ Muhteşem Yedili ” olarak adlandırılan teknoloji devleri i çin spekülatif balon göstergeleri güçleniyor.

Buna kar şın şirketlerin b üyük ço ğunluğu h âlâ reel anlamda bir getiri üretemiyor.

IMF, AI yat ırımlarının ABD ekonomisinde yaratacağı katkının dot-com d önemindeki düzeyin belirgin biçimde alt ında kaldığını vurguluyor.

KÜRESEL ZİNCİRLEME RİSK Balon tart ışmasının yalnızca ABD ile sınırlı olmadığı ifade ediliyor.

Avrupa’daki emeklilik fonları, Japonya ve Brezilya merkez bankaları dahil çok say ıda kurumun AI hisselerine yoğun bi çimde yönelmi ş olması, riskin yayılma ihtimalini b üyütüyor.

İngiltere Merkez Bankası, olası bir “ keskin piyasa d üzeltmesi ”nin küresel büyümeyi h ızla aşağı çekebilece ği uyarısını yaptı.

ABD’nin Çin’e yönelik gümrük tehditleri, ticaret sava şlarının daha da derinleşebileceğine işaret ediyor.

IMF, bu t ür bir gerilimin küresel ekonomik ç ıktıyı d ü ş ürebilece ğini aktarıyor. “EN ÇOK GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ETKİLENİR” Georgieva’n ın “ Kemerleri bağlayın… ” uyarısının ger çekle şmesi halinde, en sert etkinin gelişmekte olan ülkelerde görülece ği belirtiliyor.

Bu senaryoda emeklilik fonlarının zarar g örece ği, kamu b ütçelerinde büyük aç ıklar oluşabileceği, üretimin aksayabilece ği öngörülüyor. “YAPAY ZEKA BALON MU?” TARTIŞMASI GENİŞLİYOR D ünya Bankas ı, AI yatırımlarını “ end üstriyel balon ” olarak tan ımlarken; JPMorgan ve Goldman Sachs gibi b üyük bankalar da piyasalara “ düzeltme geliyor ” uyar ısında bulunuyor.

Ekonomistler, bug ün ya şanacak olası bir çökü ş ün s ıradan olmayacağını belirtiyor.

ABD ekonomisinin g üçlü duru şu, sarsıntının etkisini daha sert hale getirebilir.

Üretimin dijitalle ştiği bir d önemde ya şanacak kriz, sadece hisse piyasalarını değil, ger çek üretim süreçlerini de vurabilir.

Düzenleyici kurumlar, AI yat ırımlarına y önelik denetimleri s ıkılaştırırken; AB, veri gizliliği kurallarını g üçlendiriyor.

IMF, “ Balon semptomlar ını izleyin: Hızlı fiyat artışı, aşırı iyimserlik ” diyerek karar alıcılara uyarıda bulunuyor.

Merkez bankalarının olası bir senaryo karşısında m üdahale kapasitesi tart ışılıyor.

Fed, ECB ve BoE’nin likidite sağlayabileceği ifade edilse de IMF, bunun yeterli olmayabileceğini belirtiyor.

Uzmanlar yatırımcıya da net uyarılar yapıyor, Portf öyleri çe şitlendirmek, altın ve emtia gibi geleneksel varlıklara y önelmek ve a şırı iyimserlikten ka ç ınmak.

DEVRİM Mİ, FELAKET Mİ?

Jeff Bezos’un “ Balon patlasa da faydalı olur, verimlilik artar ” yorumu tartışmaların y önünü de ğiştirmiyor.

IMF de uzun vadede AI’ın g üçlü bir verimlilik dalgas ı yaratabileceğini kabul ediyor.

Ancak kısa vadede sert bir d üzeltme halinde i şsizliğin sı çrayabilece ği, özellikle dü ş ük ve orta gelirli ülkelerin ciddi darbeler alabilece ği ifade ediliyor.

IMF’in genel öngörüsü, yapay zekân ın b üyük ekonomilere avantaj sa ğlayacağı, d ü ş ük gelirli ülkelerin ise yar ışta geride kalacağı y önünde.