Güneş’te tarihi patlama! Bilim insanları uyardı: Jeomanyetik fırtına kapıda

Bu gelişmelerin ardından ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), 10 Kasım için G1 seviyesinde (hafif), 11 ve 12 Kasım için ise G2 düzeyinde (orta şiddette) jeomanyetik fırtına uyarısında bulundu.

Dünya'nın manyetik alanıyla etkileşime girmesi ve jeomanyetik fırtınaya neden olması bekleniyor.

AR4274 BÖLGESİNDEN ART ARDA GÜÇLÜ GÜNEŞ PATLAMALARI Güneş'in yüzeyinde yer alan AR4274 adlı aktif bölgede, 9 ve 10 Kasım tarihlerinde iki güçlü X sınıfı güneş patlaması meydana geldi.

Her iki patlama da Dünya yönüne doğru plazma bulutları fırlattı.

Bu tür devasa plazma salınımları koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılıyor.

GÜÇLÜ RADYO KESİNTİSİ VE CME ETKİSİ 9 Kasım'da gerçekleşen X1.7 şiddetindeki patlama, Türkiye saatiyle yaklaşık 09.30'da zirveye ulaştı.

Olay, R3 düzeyinde güçlü bir radyo kesintisine yol açarken, aynı zamanda Dünya'ya yönelen bir CME üretti.

Bilim insanlarına göre bu plazma bulutu 11-12 Kasım tarihleri arasında Dünya'nın manyetik alanını etkileyebilir.

NOAA'DAN JEOMANYETİK FIRTINA UYARISI Bu gelişmelerin ardından ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), Güneş kaynaklı etkiler nedeniyle jeomanyetik fırtına uyarısı yayımladı. 10 Kasım için: G1 (hafif) düzeyinde fırtına uyarısı 11-12 Kasım için: G2 (orta şiddetli) düzeyinde uyarı Bu tür fırtınalar, uydu iletişimini, GPS sistemlerini ve elektrik şebekelerini geçici olarak etkileyebilir.

Aynı zamanda kuzey ışıklarının normalden daha güney enlemlerde gözlenmesine neden olabilir.

İKİNCİ X SINIFI PATLAMA: 10 KASIM SABAHI 10 Kasım sabahı AR4274 bölgesinde bir X1.2 düzeyinde ikinci patlama daha tespit edildi.

Türkiye saatiyle 11.20'de zirveye ulaşan bu patlama da Dünya yönüne yeni bir CME gönderdi.

Şu anda en az iki CME'nin Dünya'ya doğru ilerlediği kesinleşmiş durumda: 7 Kasım'daki patlamadan kaynaklanan CME – 10 Kasım akşamı Dünya'yı hafifçe etkilemesi bekleniyor. 9 Kasım'daki X1.7 patlamasına bağlı CME – 11-12 Kasım civarında gezegene ulaşması öngörülüyor.

Uzmanlar, 10 Kasım'daki X1.2 patlamasından doğan üçüncü, muhtemelen daha büyük bir CME'nin de Dünya yönüne hareket ettiğini düşünüyor.

NASA GÖZLEMLERİ VE TAHMİN GÜNCELLEMELERİ NASA'nın SOHO ve STEREO uydularından gelen yeni görüntüler, bilim insanları tarafından inceleniyor.

CME'lerin hız ve yön analizleri tamamlandığında tahminlerin güncellenmesi bekleniyor.

İlk modellemelere göre, üçüncü CME'nin de 12 Kasım civarında Dünya'ya çarpma olasılığı bulunuyor.

X SINIFI GÜNEŞ PATLAMASI NEDİR?

Güneş patlamaları, Güneş'in manyetik alanında biriken enerjinin ani şekilde boşalmasıyla ortaya çıkan şiddetli radyasyon olaylarıdır.

Bu patlamalar sırasında uzaya yoğun radyasyon ve yüklü parçacıklar yayılır.

Eğer bu enerji Dünya'ya yönelirse, radyo iletişiminde kesintiler, navigasyon hataları ve uydu arızaları meydana gelebilir.

Patlamalar, güçlerine göre A, B, C, M ve X sınıflarına ayrılır.

En yüksek enerjiye sahip olan X sınıfı patlamalar, Güneş'in en güçlü olayları arasında yer alır. 'X' harfinin yanındaki sayı, patlamanın şiddetini belirtir; örneğin X2, X1'in iki katı enerji taşır.

ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE NELER BEKLENİYOR?

Bilim insanları, Güneş'teki bu yüksek enerjili aktivitenin önümüzdeki birkaç gün boyunca sürebileceğini belirtiyor.

Bu süreçte jeomanyetik fırtınalar, aurora (kuzey ışıkları) gibi etkileyici doğa olaylarını tetikleyebilir.

Özellikle yüksek ve orta enlemlerde yaşayanlar, gökyüzünde renkli ışık gösterileri izleme şansı bulabilir. (Fotoğraflar: AA, Takvim Foto Arşiv)