Haber Detayı
Güneş’te peş peşe patlamalar! Jeomanyetik fırtına kapıda: Dünya’ya doğru dev enerji dalgası yaklaşıyor
Güneş bu hafta adeta enerji patlamalarıyla sarsıldı. Bilim insanlarının olağanüstü aktivite olarak tanımladığı süreçte, AR4274 adlı aktif bölgede art arda güçlü X sınıfı patlamalar meydana geldi. 9 Kasım’da gerçekleşen X1.7 düzeyindeki ilk patlama, Türkiye saatiyle 09.30 civarında zirveye ulaştı ve R3 seviyesinde radyo iletişim kesintisine neden oldu. Bu patlamadan fırlayan plazma bulutu, yani koronal kütle atımı CME, doğrudan Dünya yönüne ilerliyor.
Ertesi sabah, aynı bölgeden bir X1.2 sınıfı patlama daha tespit edildi.
Uzmanlar, bu ikinci olayın da Dünya'ya doğru yeni bir CME gönderdiğini doğruladı.
NASA ve NOAA yetkilileri, son birkaç gün içinde uzaya yayılan en az üç ayrı CME'nin hareket halinde olduğunu belirtiyor.
Fırtına Kapıda: NOAA'dan Resmi Uyarı ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), 10 Kasım için G1 (hafif), 11-12 Kasım için ise G2 (orta düzey) jeomanyetik fırtına uyarısı yayımladı.
Bu tür fırtınalar, genellikle elektrik şebekelerinde kısa süreli voltaj dalgalanmalarına, uydu sistemlerinde sinyal kesintilerine ve yüksek frekanslı haberleşmede bozulmalara neden olabiliyor.
Ancak bu fırtınaların yalnızca olumsuz etkileri yok.
Güneş'ten gelen yüklü parçacıklar, atmosferin üst katmanlarına çarparak kutup ışıklarını (aurora) daha güney enlemlere kadar taşıyabilir.
Önümüzdeki günlerde Avrupa'nın kuzeyi, Kanada ve ABD'nin kuzey eyaletlerinde göz kamaştırıcı aurora gösterileri bekleniyor.
UZMANLAR: 'EN AZ İKİ CME DÜNYA'YA YÖNELMİŞ DURUMDA' Gözlemler, şu anda Dünya'ya doğru ilerleyen en az iki büyük plazma bulutu bulunduğunu gösteriyor.
İlk bulut, 7 Kasım'da gerçekleşen patlamadan kaynaklanıyor ve bu akşam saatlerinde gezegenimizin manyetik alanını hafifçe 'sıyırması' bekleniyor.
İkinci CME ise 9 Kasım'daki güçlü X1.7 patlamasından doğdu ve 11-12 Kasım civarında Dünya'ya ulaşacağı tahmin ediliyor.
NASA'nın SOHO ve STEREO uydularından elde edilen veriler, 10 Kasım'daki X1.2 patlamasının da üçüncü bir CME'ye yol açtığını ve bu kütlenin 12 Kasım civarında Dünya'yı etkileyebileceğini öne sürüyor.
Henüz bu son atımın tam yönü ve hızı doğrulanmadı ancak modeller, gezegenimizle çarpışma olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor.
X Sınıfı Patlamalar Neden Tehlikeli?
Güneş patlamaları, Güneş'in manyetik alanında biriken enerjinin ani şekilde boşalmasıyla ortaya çıkan devasa enerji salımlarıdır.
Bu patlamalar sırasında uzaya yüksek miktarda radyasyon ve yüklü parçacık fırlatılır.
Eğer bu parçacıklar Dünya'ya yönelirse, özellikle uydular, GPS sistemleri ve uzun menzilli radyo iletişimi etkilenebilir.
X sınıfı patlamalar, Güneş patlamaları ölçeğinin en üst basamağını oluşturur.
Harfin yanındaki sayı, patlamanın gücünü belirler; örneğin X2, X1'in iki katı enerjiye karşılık gelir.
Son günlerde gözlenen X1.7 ve X1.2 düzeyindeki patlamalar, orta-yüksek şiddetli olaylar arasında yer alıyor.
X sınıfı patlamalar, Güneş patlamaları ölçeğinin en üst basamağını oluşturur.
Harfin yanındaki sayı, patlamanın gücünü belirler; örneğin X2, X1'in iki katı enerjiye karşılık gelir.
Son günlerde gözlenen X1.7 ve X1.2 düzeyindeki patlamalar, orta-yüksek şiddetli olaylar arasında yer alıyor.
ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE NELER OLABİLİR?
Uzmanlara göre Güneş'in bu aktif dönemi birkaç gün daha sürebilir.
Eğer AR4274 bölgesinde yeni patlamalar meydana gelirse, bu olaylar birbirine eklenerek 'fırtına zinciri' etkisi yaratabilir.
Bu durum, Dünya manyetik alanında dalgalanmalara, radyo iletişiminde geçici kararmalara ve kutup ışıklarının daha geniş bölgelerde görülmesine neden olabilir.
Bilim insanları, bu tür olayların Güneş'in 11 yıllık döngüsünün en hareketli dönemine girildiğini de işaret ettiğini söylüyor.
Yani gökyüzü bu günlerde sadece haberlerde değil, çıplak gözle de izlenmeye değer bir sahne sunabilir.
