Haber Detayı
Birleşik Arap Emirlikleri’nden Sudan itirafı!
El-Faşir’deki katliamlar ve başarısız Sudan politikası nedeniyle eleştirilerin odağındaki Birleşik Arap Emirlikleri BAE, dört yıl aradan sonra ilk kez hatalarını kabul etti.
Ülkenin üst düzey diplomatı Anwar Gargash, 'Sivilleri deviren generallere yaptırım uygulamamak büyük bir hataydı.' diyerek Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Sudan'daki politikalarının yanlış olduğunu itiraf etti. 'Sivil hükümeti devirmemeliydik' Bahreyn'de pazar günü konuşan Gargash, 2021'de ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) birlikte düzenlediği darbeye atıfla, 'Bugün iç savaş yürüten iki generalin sivil hükümeti devirmesine izin vererek hata yaptık.
O zaman buna darbe demedik, oysa demeliydik.' ifadelerini kullandı.
Bu açıklama, BAE'nin bugüne kadar izlediği çizgide dikkat çekici bir geri dönüşe işaret ediyor.
Zira Abu Dabi yönetimi, 2019'daki halk ayaklanmasının ardından oluşan sivil demokratik geçiş sürecini desteklemek yerine ordu içindeki isyancı grupları güçlendiren adımlar atmıştı.
BAE ve Suudi Arabistan'dan 3 milyar dolarlık kredi 2019 boyunca BAE ve Suudi Arabistan, 'istikrarlı geçiş' gerekçesiyle orduyu ön plana çıkarırken, HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalo'nun (Hemedti) ekonomik politikaları yönetmesi gerektiği fikrini de teşvik etti.
İki ülke, darbenin ardından geçici askeri yönetime 3 milyar dolarlık kredi sözü verdi.
Ancak yılın ilerleyen dönemlerinde sivil kanat güç kazanınca, bu kredinin geri kalan ödemeleri donduruldu.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Jonas Horner, 'Eğer Körfez ülkeleri o parayı askere değil sivillere vermiş olsaydı, Sudan'ın kaderi çok farklı olabilirdi.' değerlendirmesinde bulundu.
BAE'nin gizli silah desteği The Guardian'ın aktardığına göre dört yıl sonra gelen itiraf, BAE'nin HDK'ye verdiği desteğin artık uluslararası alanda yük oluşturduğunu gösteriyor.
Birleşmiş Milletler raporları, bağımsız uzmanlar ve gazeteciler, Abu Dabi'nin HDK'yi gizlice silahlandırdığına dair çok sayıda kanıt ortaya koydu.
Eski ABD Başkanı Joe Biden yönetimi de ocak ayında HDK lideri Dagalo ve ona finansman sağlayan BAE merkezli yedi şirkete yaptırım uygulayarak, sorumluluğun açık şekilde BAE'ye ait olduğunu vurgulamıştı.
BAE ise suçlamaları reddediyor ve 'İslamcı gruplar ile solcu STK'ların yürüttüğü dezenformasyon kampanyasının hedefindeyiz' açıklamasını yapıyor. 'Taraf değil, arabulucuyuz' iddiası BAE Dışişleri Bakanı Lana Nusseibeh, ülkesinin savaşın sponsoru değil, tarafsız bir arabulucu olduğunu savunarak, '2019'daki halk devrimiyle başlayan sivil ve radikal unsurlardan arınmış yönetime dönüş istiyoruz' dedi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (Human Rights Watch) İngiltere Direktörü Yasmine Ahmed ise BAE'nin samimiyetinin ancak BM'nin silah ambargosunu denetleyen uzmanlarla aktif işbirliği yapması halinde anlaşılabileceğini söyledi.
Altın, tarım ve limanlar: BAE'nin Sudan ilgisinin arka planı The Guardian'ın iddiasına göre BAE'nin Sudan'a ilgisi sadece siyasi değil, ekonomik nedenlere de dayanıyor.
Körfez ülkeleri uzun yıllardır Sudan'ın zengin tarım arazileri, hayvancılık potansiyeli ve altın rezervlerinden faydalanmak istiyor.
BAE'ye ait bankalar, Sudan'ın en büyük ticari kuruluşu olan Hartum Bankası'nda önemli hisselere sahip.
Ayrıca Sudan'ın altın ihracatının yüzde 97'si BAE'ye gidiyor. 2024'te bu ihracattan 1,5 milyar dolar gelir elde edildi.
Ancak resmi rakamların dışında, yaklaşık 13,4 milyar dolar değerinde altının yasa dışı yollarla BAE'ye kaçırıldığı tahmin ediliyor.
Bu kaçak ticaretin merkezinde, HDK lideri Hemedti'nin ailesine ait Algunade şirketi bulunuyor.
ABD'den 'Quad' baskısı: Kalıcı ateşkes ve sivil geçiş planı ABD, Sudan'daki iç savaşın durdurulması için BAE ve Mısır'ın (orduya destek veren ülke) birlikte hareket etmesini istiyor.
Açıklamada dikkat çeken bir ifade de şuydu: 'Sudan'ın geleceği, savaşan taraflarca değil, kapsayıcı bir geçiş süreciyle Sudan halkı tarafından belirlenmelidir.' BAE'nin derdi Müslüman Kardeşler Aynı metinde, BAE'nin çıkarlarını koruyan bir madde de yer aldı: 'Sudan'ın geleceği, Müslüman Kardeşler gibi şiddet yanlısı aşırıcı gruplar tarafından belirlenemez.' BAE için tehlikeli bir dönüm noktası El-Faşir'deki katliamların ardından artan uluslararası baskı, BAE'yi Sudan'daki politikasını yeniden gözden geçirmeye zorluyor.
ABD'li eski Sudan özel temsilcisi danışmanı Cameron Hudson'un sözleriyle: 'Öncelikle kimlerin bu savaşı yönlendirdiği konusunda asgari bir uzlaşma sağlanmadıkça, çözüm mümkün görünmüyor.'
