Haber Detayı
102 yıl önce Cumhuriyet nasıl ilan edildi? | Alelacele değil, planlı bir devrimdi
Akademisyen Prof. Dr. Meşkure Yılmaz, Cumhuriyetin ilanının alelacele alınmış bir karar olmadığını, Atatürkün bu fikri öğrencilik yıllarından itibaren geliştirdiğini söyledi. Yılmaz, 29 Ekim 1923teki sürecin planlı bir strateji olduğunu belirterek, Mustafa Kemal Paşa, zamanı doğru seçti, olası krizleri önceden öngördü. Cumhuriyet, bağımsızlık ve akılcılık temelleri üzerine kuruldu. dedi.
Cumhuriyetin ilanının 102. yılı dolayısıyla konuşan Akademisyen Prof.
Dr.
Meşkure Yılmaz, 29 Ekim 1923ün tesadüfen seçilmiş bir tarih olmadığını, Mustafa Kemal Atatürkün bu adımı uzun yıllar öncesinden planladığını söyledi.Yılmaz, Atatürkün Cumhuriyet fikrinin temellerini öğrencilik yıllarında attığını belirterek, Atatürk Manastır Askeri İdadisinde okurken 1897 Türk-Yunan Savaşı yaşandı.
Türkler kazansa da Batılı devletlerin müdahalesi sonucu Girite özerklik verildi.
Bu durum, askeri öğrenciler arasında büyük bir milliyetçi coşku yarattı.
Mustafa Kemal o dönemde Fransızcasını ilerletti, Voltaire ve Montesquieu gibi düşünürleri okudu, Cumhuriyet fikri de o yıllarda zihninde şekillendi. dedi.Atatürkün kuracağı Cumhuriyetin bağımsızlık ve akılcılık temelleri üzerine kurulduğunu vurgulayan Yılmaz, Kurtuluş Savaşı sürecinde atılan adımların da bu ideali güçlendirdiğini belirtti:Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919da Bandırma Vapuru ile İstanbuldan ayrıldı, Samsuna çıktı ve Amasya Genelgesinde Milleti yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır diyerek Cumhuriyetin ilk mesajını verdi.Yılmaz, 29 Ekim 1923teki süreci ise şöyle anlattı:Cumhuriyetin ilanı öncesinde Mecliste bir hükümet krizi yaşanıyordu.
Aslında bu, Mustafa Kemal Paşanın planladığı bir durumdu.
Arkadaşlarına bakanlık görevi kabul etmemelerini tembihlemişti.
Mecliste hükümet kurulamayınca çözüm için Mustafa Kemale başvuruldu.
O da Sorun bizde değil, uyguladığımız usulde diyerek anayasada değişiklik önerdi.
Böylece rejimin adı kondu.Cumhuriyetin ilanının aceleyle alınmış bir karar olmadığını vurgulayan Yılmaz, 29 Ekim akşamı saat 18.45-20.30 arasında 158 milletvekilinin oyuyla Cumhuriyet ilan edildi.
Bu, üzerinde yıllarca düşünülmüş, stratejik olarak hazırlanmış bir süreçti. 100 pare top atışıyla yeni devletin kuruluşu kutlandı. dedi.Yılmaz, Atatürkün ilan tarihini de bilinçli seçtiğini belirterek, O gün Rauf Orbay, Kazım Karabekir ve Ali Fuat Cebesoy Ankarada değildi.
Mustafa Kemal, olası itirazları önceden öngörerek doğru zamanı bekledi.
Bu da onun ne kadar büyük bir stratejist ve zamanlama ustası olduğunu gösterir. ifadelerini kullandı.Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Türkiyenin yönetim biçiminin resmen değiştiğini kaydeden Yılmaz, Yeni devletin adı kondu, Cumhurbaşkanı seçildi ve kabine sistemine geçildi.
Artık hükümetler daha güçlü kurulabiliyor, devletin işleyişinde süreklilik sağlanabiliyordu. dedi.Yılmaz sözlerini şöyle tamamladı:Cumhuriyet, bir anda ortaya çıkmış bir fikir değil; Mustafa Kemal Atatürkün gençlik yıllarından itibaren zihninde olgunlaştırdığı, milli mücadelenin her aşamasında temellerini attığı, planlı bir devrimdir.
İLGİLİ HABER Türkiye Toprağa İz, Kalbe Gurur: NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE!
