Haber Detayı
Alerji sanmıştı, gerçek çok farklı çıktı: ‘Tüm ailem etkilendi' | Herkes risk altında!
İngiltere’de yaşayan 54 yaşındaki Amanda Rushton, başlangıçta kol ve kalçasında beliren küçük şişliklerin alerjiye bağlı olduğunu düşündü. Ancak birkaç gün içinde dayanılmaz bir kaşıntı başladı ve durumun sandığından çok daha ciddi olduğu anlaşıldı. “Geceleri daha da kötüleşiyordu, sanki vücudum karıncalanıyormuş gibi hissediyordum” diyen Rushton, bir ay sonra doktorundan aldığı teşhisle adeta şoke oldu.
Amanda, hastanede yatan annesinden uyuz (scabies) hastalığını kaptığını öğrendiğini söylüyor.
Bu, insan cildinin altında yaşayan mikroskobik akar Sarcoptes scabiei’nin derinin altına girip yumurta bırakmasıyla tahrişe ve kaşıntıya yol açmasıyla gelişiyor.
Halk arasında genellikle hijyen eksikliğiyle ilişkilendirilse de uzmanlar “herkes risk altında” uyarısı yapıyor.
Amanda Rushton, “Temiz ve düzenliyim, yatak takımlarımı haftada bir yıkarım ve bunun başkalarının başına gelen bir şey olduğunu düşünürdüm” sözleriyle durumu özetliyor.
Ancak kollarında ve kalçasında “çılgınca kaşınan” küçük şişlikler belirmeye başlayınca durumun aslında çok daha karmaşık olduğunun farkına vardı.
Özellikle annesinin hastanede tedavi gördüğü süreçte yaşananlar ve daha sonra kendisinde de benzer belirtilerin ortaya çıkmasıyla, “Önemsemedim ama sonra durum daha da kötüleşti” diyor.
Amanda Rushton, aile hekimine başvurduğunda doktoru hemen uyuz teşhisi koydu.
Topikal böcek ilacı içeren permethrin krem reçete edildi.
Amanda losyonu kendisi ve çocuklarına uyguladı; yatak takımları, çarşaflar, koltuk örtüleri yoğun şekilde temizlendi.
Ancak “Gerçekten çok stresliydi.
Çamaşırhane gibiydi… Tam bir kâbustu.
Utanıyordum ve paranoyaktım” diyor.
Tedavilerden sonra kaşıntı geçse de örneğin 7 gün sonra küçük kırmızı lekeler ve kaşıntı geri döndü.
İkinci bir ilaç denendi; internetten benzil benzoat adlı alternatif bir uygulama da alınmak zorunda kaldı.
Amanda o süreci, “Yüreğim kelimenin tam anlamıyla sızladı… Deliriyordum” diye anlatıyor.
Birçok uzman, özellikle İngiltere başta olmak üzere Avrupa’da uyuz vakalarında artış olduğunu belirtiyor.
Royal College of General Practitioners (RCGP) verilerine göre, İngiltere genelinde genel uygulama hekimlerine başvuran uyuz vakaları son yılların beş yıllık ortalamasının üzerinde.
Ekim-Kasım aylarında vakalarda artış olmasının sebebi olarak da insanların kapalı mekanlarda daha fazla vakit geçirmesi gösteriliyor.
Ayrıca bu dönemde üniversiteye dönen öğrencilerin bulunduğu yurt gibi ortamlarda yakın temasa bağlı yayılması da etken.
Bu durum ülkemiz başta olmak üzere tüm Avrupa için de geçerli.
Dermatolog Susannah Fraser, şu bilgilerin altını çiziyor: “Ne kadar hijyenik olursanız olun, yakın temasla yayılıyor.
Akarın bir kişiden diğerine geçebilmesi için uzun süreli cilt temasına ihtiyacı var.” Belirtiler genellikle ilk enfeksiyondan 4‑6 hafta sonra ortaya çıkıyor.
En yoğun kaşıntı ve döküntüler özellikle parmak aralarında, bileklerde, uyluk‑kalça arasındaki bölgelerde, ayak tabanları ve genital bölgede görülüyor.
Bunun nedeni bu bölgelerdeki derinin daha ince ve yumuşak olması ve akarların yerleşmesi için uygun olması. 1- Kol kısımlarında, yanlarda, parmak aralarında, bileklerde “ani beliren şişlikler + yoğun kaşıntı” varsa uyuz ihtimali düşünülmeli.2- Özellikle yakın temasın olduğu ev, yurt, paylaşımlı yaşam alanlarında bu risk artıyor.3- Temizlik tek başına koruma sağlamayabilir.
Hijyen iyi olsa dahi temaasa geçmesi yeterli olabilir. 4- Teşhis koyulduysa tedaviye vakit kaybetmeden başlanmalı; tüm ev halkı ve temaslı kişiler değerlendirilip birlikte hareket edilmeli.5- Yatak‐çarşaf‐kılıf gibi eşyalar yüksek ısıda yıkanmalı, yıkanamayanlar birkaç gün torbada bekletilmeli.6- Sosyal damga hissi nedeniyle yardım aramak gecikebilir; belirtileri olanların utanmadan, erken dönemde yardım alması korunma açısından çok kritik.
Susannah Fraser, “Sorun şu ki, eğitimsiz bir göz için uyuzun tespiti zor olabilir; böcek ısırığı ya da spesifik olmayan bir şeye benzer, bu yüzden tedaviye başvurmayı geciktirebilir” diyerek uyarıyor.
Eğer uyuz tedavi edilmezse aylarca hatta yıllarca sürebilir.
Ayrıca ikincil enfeksiyonlara ya da egzama gibi altta yatan cilt rahatsızlıklarının kötüleşmesine yol açabilir.
Amanda Rushton’un yaşadıkları hem bireysel bir mücadele hikâyesi hem de toplum sağlığı açısından dikkat çekici bir örnek. “Hijyenliyim, sıhhatliyim ama yine de yakalandım” ifadesiyle tabu haline gelen bir durumla yüzleşmiş oldu.
Uzmanların da vurguladığı gibi, erteleme ya da görmezden gelme süreci enfeksiyonun yayılmasını kolaylaştırıyor.
Bu bağlamda, benzer belirtileri olan kişilerin tedavi arayışını ertelemeden başlatması önem taşıyor.Daily Mail’in “The medieval skin disease surging through Britain: My mother caught it in hospital, and then it spread to my whole family - even though we're super clean.
This is why everyone's at risk... and how you can protect yourself” başlıklı haberinden derlenmiştir.
