Cennet hurması tüketirken dikkat! Hastalıklara karşı kalkan oluyor ama mideniz delinebilir, bağırsaklarınız düğümlenebilir!

Cennet hurması, diğer adıyla Trabzon hurmasının şu an tam da mevsimi.

İçerdiği yüksek miktarda C vitamini, antioksidanlar ve lif vücudu hastalıklara karşı koruyor, sindirim sorunlarına iyi geliyor, kalp ve damar sağlığını destekliyor, kansızlığa iyi geliyor.

Ancak bu besleyici meyve tüketim hataları nedeniyle çok ciddi sağlık sorunlarına da neden olabiliyor.Peki nasıl oluyor da bu kadar sağlıklı bir meyve mide delinmesi, bağırsak düğümlenmesi gibi hayati tehlike taşıyan hastalıklara neden olabiliyor?

Gastroenteroloji Uzmanı Prof.

Dr.

Vedat Göral ile 8 soruda cennet hurması tüketiminde dikkat edilmesi gerekenleri konuştuk.

AŞIRI TÜKETİMİNDEN KAÇININ1.

Lif oranı oldukça yüksek bu meyvenin aşırı tüketimi, hangi sağlık sorunlarına yol açabilir?Vedat Göral: Hurma çok lezzetli ve oldukça yararlı bir meyvedir.

Hurma, birçok sağlık faydası olan çok yönlü bir meyvedir.

Vitamin, antioksidan ve lif içerirler.

Ölçülü olarak tüketildiğinde sağlığı iyileştirebilir.İnsanlar tek seferde çok fazla hurma yememeye dikkat etmelidir, çünkü aşırı miktarda hurma tüketmek olumsuz etkilere neden olabilir.

Fazla yendiği takdirde midede bezoar, alerjik reaksiyonlara neden olabilir.Bezoar, mide tıkanıklığına yol açabilen, sindirilmemiş, yumak halinde sert bir kitledir.

Büyük miktarlarda hurma tüketimi, bezoar oluşumuna neden olabilir.

Diospirobezoar olarak bilinen bir bezoar alt türü, hurmalara özgüdür, ancak nadirdir.Hurmalara karşı alerjik reaksiyonlar yaygın değildir, ancak ortaya çıkabilir.

Hafif alerji belirtileri arasında kaşıntılı cilt, burun akıntısı veya mide ağrısı sayılabilir.

Ancak, bazı kişilerde, hurma alerjisinin anafilaktik şoka yol açması da mümkündür.

AÇKEN TÜKETMEYİN2.

Bu meyvenin özellikle aç karna tüketilmesi riskli mi?Vedat Göral: Açlıkta, yüksek mide asidi seviyeleri, sindirim sisteminde bitkisel kaynaklı kitlelerin (bezoar) oluşma riskini artırabileceğinden, ayrıca hazımsızlık, karın ağrısı, şişkinlik hissine neden olacağından, aç karnına hurma yemekten kaçının.

Tüketiminizi günde bir veya iki orta boy hurma ile sınırlayın.

Mümkünse yemekten 1-2 saat sonra tüketin.

Gözden Kaçmasın Sakın dumanını solumayın!

Yanık tadın bedeli kanser mi?

Gıdaların yüksek sıcaklıkta pişirilmesiyle oluşan yanıklar neden tehlikeli?

Haberi görüntüle OLGUNLAŞMAMIŞ HURMALAR ÇOK DAHA RİSKLİ3.

Hurma, mide taşları (bezoar) oluşumunu nasıl tetikliyor?

Bağırsak delinmesi, ülser ve mide delinmelerine neden olur mu?Vedat Göral: İçeriğinde yüksek oranda “tanen” ve çözünmeyen lif (selüloz) bulunur.

Cennet hurması, tanen adı verilen doğal polifenollerden çok zengindir.

Mide asidiyle temas ettiğinde bu tanenler “yoğunlaşır ve pıhtılaşır”; bu kimyasal süreçte proteinlerle ve bitkisel liflerle birleşip yapışkan bir kitle oluşturur.

Bu kitle, mide boşalması yavaş olan kişilerde (örneğin diyabetiklerde veya mide ameliyatı geçirenlerde) sindirim sisteminde ilerleyemez ve giderek taşlaşır.Olgunlaşmamış cennet hurmasında yüksek oranda çözünmeyen tanen (özellikle shibuol) bulunur.Bu tanenler mide asidi (HCl) ile temas ettiğinde polimerleşir yani kimyasal olarak birleşip yapışkan bir reçine oluşturur.

Cennet hurması çözünmeyen selüloz ve pektin bakımından çok zengindir.

Bu lifler mide sıvısında şişer ama çözünmez.Eğer tanenle birleşirse, jelatinimsi bir ağ oluştururi tıpkı epoksi reçine gibi katılaşır.

Bu da bezoarın çekirdeğini oluşturur.Bu jel benzeri madde, mide içinde liflerle ve diğer besin artıklarıyla birleşir → zamanla sert, elastik olmayan bir kitleye dönüşür.Bu kitle mide kaslarının hareketiyle parçalanamaz hale gelir → mide çıkışında takılı kalır → bezoar (mide taşı) oluşur.Olgunlaşmamış (buruk) cennet hurması çok daha risklidir.

Olgunlaşmamış meyvede çözünmeyen tanen miktarı çok yüksektir.

Bu nedenle “ağzı buruşturan” tat, aynı zamanda mide içinde pıhtılaşma eğiliminin bir göstergesidir.

Bu tanen, mide asidiyle birleştiğinde, fitobezoar adı verilen mide taşını başlatır.

Başlıca komplikasyonları:Ülser oluşumu:Bezoar mide duvarına mekanik sürtünme ve basınç uygular.

Bu etki zamanla mide mukozasında erozyon ve ülser gelişimine neden olur.

Ülser derinleşirse kanama (hematemez, siyah dışkı) görülebilir.Mide delinmesi (gastroperforasyon)Eğer ülser ilerler veya bezoar çok sert/keskin yapıdaysa, mide duvarında nekroz (ölüm) ve delinme gelişebilir.

Bu durumda mide içeriği karın boşluğuna sızar → peritonit (karın zarı iltihabı) ortaya çıkar.Belirtiler: aniden başlayan şiddetli karın ağrısı, sert karın, ateş, kusma.Bu tablo hayati tehlike taşır ve acil cerrahi gerektirir.Bağırsak tıkanması (ileus) veya delinmesiBüyük fitobezoarlar mideyi geçip ince bağırsağa ilerleyebilir.Özellikle ileum (ince bağırsağın son kısmı) dar olduğu için burada tıkanıklık olur.Basınç uzun sürerse bağırsak duvarı kan akımını kaybedip zayıflar, sonunda delinme (perforasyon) gelişebilir.Bu da bağırsak içeriğinin karına sızması ve sepsis (kan zehirlenmesi) riski doğurur.

Gözden Kaçmasın Gerçek esmer mi boyalı mı?

Gıda sahtekârları ekmeğimize de göz dikti!

Karaciğere ekstra yük bindiriyor Haberi görüntüle 4.

Cennet hurmasının lif oranı yüksek olduğu için sindirim sistemine etkisi nedir?Vedat Göral: 100 gram olgun cennet hurmasında ortalama 3–4 gram diyet lifi bulunur.Lifin büyük kısmı çözünmeyen lif (selüloz, hemiselüloz, lignin), küçük kısmı ise çözünür lif (pektin) formundadır.

Bu nedenle hem bağırsak hareketlerini düzenler, hem de tokluk sağlar.

Sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri (özellikle olgun hurmada)Bağırsak sağlığını destekler Lif, özellikle pektin gibi çözünür lifler, bağırsak florasındaki yararlı bakterileri (ör.

Lactobacillus, Bifidobacterium) besler.

Bu da prebiyotik etki oluşturur.Kabızlığı önler.

Lif, su çekerek dışkı hacmini artırır ve bağırsak hareketlerini hızlandırır.

Bu sayede düzenli dışkılama sağlanır.Kolesterol ve kan şekeri dengesini sağlar.

Çözünür lifler (pektin) sindirimde glikoz emilimini yavaşlatır, böylece kan şekeri ani yükselmez.

Aynı zamanda kolesterolün safra yoluyla atılımını artırır.Lifin olumsuz etkileri — özellikle olgunlaşmamış veya aşırı miktarda hurmadaBurada denge çok önemlidir.

Cennet hurmasının lifleri normal lifli meyvelerden farklıdır, çünkü yanında yüksek tanen ve çözünmeyen selüloz taşır.

Bu kombinasyon, bazı durumlarda ciddi sindirim sorunlarına yol açabilir:Bezoar (mide taşı) oluşumuOlgunlaşmamış hurmada bol miktarda tanen (şiddetli büzücü madde) bulunur.

Bu tanenler mide asidiyle birleşip çözünmeyen kompleksler oluşturur.

Lifli yapıyla birleştiğinde fitobezoar (bitkisel mide taşı) meydana gelir.Bu taş, özellikle mide boşalması yavaş kişilerde (gastroparezi, diyabet, mide ameliyatı sonrası) mide çıkışında birikip ülser, tıkanma veya delinme gibi komplikasyonlara yol açabilir.Gaz, şişkinlik ve hazımsızlıkÇok fazla lif (özellikle çözünmeyen lif) tüketimi, özellikle yeterince su alınmazsa, bağırsakta gaz ve distansiyon (şişkinlik) yapabilir.

Bu etki özellikle hassas bağırsak sendromu (IBS) olan kişilerde belirgindir.Bağırsak tıkanıklığı riski (nadir ama ciddi)Büyük miktarda olgunlaşmamış hurma veya hurma kabuğu tüketimi, özellikle yetersiz çiğneme veya az su içilmesi durumunda bağırsakta kitleleşmeye yol açabilir.

Bu da tıkanma veya nadiren bağırsak delinmesi riskini doğurabilir.5.

Cennet hurması yerken neye dikkat edelim?

Çekirdeklerini mi çıkartalım, kabuğunu mu soyalım?

Nasıl tüketirsek riski sıfırlamış oluruz?Vedat Göral: Olgunlaşmamış cennet hurması tüketmek risklidir çünkü ham hurmada yüksek miktarda tanen (özellikle shibuol adlı bir tür) bulunur.Tanen, ağzı buruşturur, çok acı bir tat verir.

Mide asidiyle birleştiğinde “bezoar” (katı topak) oluşturabilir.

Bu topak mide veya bağırsakta tıkanıklık yapabilir (nadir ama ciddi bir durumdur).Risk özellikle, çok miktarda ham hurma yenirse, boş mideye yenirse, mide hareketliliği az olan kişilerde (örneğin diyabet, mide ameliyatı geçirmiş kişilerde) yüksektir.Olgun hurmayı nasıl tanırız?Tam olgun hurma:Yumuşacık olur (neredeyse ezilecek kıvamda),Rengi koyu turuncuya döner,Kabuğu parlak ve ince görünür,Tatlıdır, ağızda burukluk hissi vermez.Olgunlaşmamış hurma ise:Serttir,Açık turuncudur,Ağza alındığında dil ve diş etlerini “buruşturur”.

Olgunlaşmayı hızlandırmak içinOda sıcaklığında birkaç gün bekletin.Yanına elma veya muz koyarsanız (etilen gazı salgılarlar), olgunlaşma hızlanır.Veya buzdolabının dışında poşet içinde 1–2 gün bekletin.

Gözden Kaçmasın SAHTE BAL DOSYASI | Arı görmeden üretilenler bile var!

Evde yapılan ateş, su ya da kağıt testleri doğru sonuç verir mi?

Haberi görüntüle 6.

Hurma gibi riskli olan diğer meyveler ve etkenler nelerdir?

Vedat Göral: Bezoar yapan gıdalar ve meyveler arasında en bilineni cennet hurmasıdır.

Hurmanın haricinde diğer riskli gıdaları şöyle sıralayabiliriz:Nar (özellikle nar çekirdekleri)Çekirdekler sindirilemez.

Fazla miktarda yutulursa, özellikle mide motilitesi zayıf kişilerde bezoar yapabilir.Karayemiş (taflan) ve çekirdekli meyvelerKarayemiş, zeytin, kiraz, erik çekirdekleri sindirilemez.

Bütün halde yutulursa bağırsak tıkanıklığına veya bezoara yol açabilir.Yüksek lifli, sindirimi zor gıdalarAşağıdakiler çiğ veya çok fazla tüketilirse mide çıkışında birikebilir:Kereviz sapıBalkabağı lifiPırasa, ıspanak sapıPortakal lifi (özellikle beyaz kısmı)Havuç, pancar gibi lifli sebzelerÖzellikle mide küçültme ameliyatı (gastrik bypass) geçirmiş kişilerde bunlar büyük risk oluşturur. 7- Cennet hurmasının zarar verdiği nasıl anlaşılır?

Vedat Göral: Belirtiler genellikle yavaş yavaş gelişir.

Aşağıdaki tablo, olası belirtileri ve anlamlarını gösteriyor:Üst karın ağrısı veya dolgunluk hissi: Bezoar mide çıkışını tıkamaya başlamış olabilirBulantı ve kusma: Mide dolup boşalamadığı için içerik yukarı kaçarHazımsızlık, erken doyma: Katı madde sindirimi bozulmuşturİştahsızlık ve kilo kaybı: Uzun süren tıkanıklık besin emilimini azaltırHalsizlik: Az beslenme ve sıvı kaybı sonucu olurKötü ağız kokusu (halitozis): Midede gıda birikimi ve çürüme belirtisidirKabızlık veya dışkıda azalma: Bağırsak geçişi yavaşlamış olabilirKarında şişlik, geğirme, gaz: Mide içeriği boşalamadığı için fermentasyon oluşur Gözden Kaçmasın Kapağından kavanozuna her detayı hayati!

Buzlukta dondurulur mu?

Üstüne koyulan zeytinyağ salçayı korur mu?

Küflenirse atılmalı mı?

Haberi görüntüle 8.

Hangi yaş grupları veya sağlık durumu olan bireyler cennet hurmasını daha dikkatli tüketmeli?Diyabet hastalarıNeden: Cennet hurması yüksek doğal şeker (fruktoz ve glikoz) içerir.Risk: Kan şekerinde ani yükselmelere yol açabilir.Öneri: Porsiyon kontrolü yapın (örneğin günde yarım adet).Tok karnına, protein veya lifle birlikte tüketmek kan şekeri dengesini korur.Fazla kilolu veya insülin direnci olan bireylerNeden: Glisemik yükü orta-yüksek aralıktadır.Risk: Sık tüketim kilo artışı ve insülin direncinin ilerlemesine katkıda bulunabilir.Öneri: Haftada birkaç kez, ölçülü şekilde tüketilmesi uygundur.Yaşlı bireylerNeden: Olgunlaşmamış cennet hurması yüksek tanen (büzücü madde) içerir.Risk: Bu durum kabızlık ve bağırsak tıkanıklığı (bezoar) riskini artırabilir.Öneri:Yalnızca iyice olgunlaşmış, yumuşak hurmalar tercih edilmeli.

Günlük su tüketimi yeterli olmalı.Küçük çocuklarNeden: Lif ve tanen içeriği yüksek, boğulma veya sindirim zorluğu yaratabilir.Öneri: 2 yaş altına önerilmez.

Daha büyük çocuklarda püre hâlinde, olgun meyveden küçük miktarlarda verilebilir.Bağırsak tıkanıklığı veya mide ameliyatı geçirmiş bireylerNeden: Tıkanma riski artırabilir (özellikle olgunlaşmamış meyve).Öneri: Doktor veya diyetisyen onayı olmadan tüketilmemelidir.Düşük tansiyonu olan bireylerNeden: Cennet hurması, özellikle aşırı tüketildiğinde, kan basıncını düşürebilir.Öneri: Düşük tansiyon sorunu olanlar kontrollü tüketmelidir.