Nereden Çıktı Bu Gıda Politikaları? - I

Gıda politikalarının neden her ulus devletin temel meselelerinden biri olduğunu birlikte anlayacağız.

Hep birlikte, gıda politikalarının ve gıda güvenliğinin nasıl ortaya çıktığına tanıklık edeceğiz.Gıda Sahtekarlığı: Sorunun KökleriGıda politikalarının temelinde yatan en önemli sorun, sermaye sahiplerinin bitmek bilmeyen kar hırsı.

M.Ö. 1750'de yazılan Hammurabi Kanunları’ndan bu yana, bizim de bugün mücadele ettiğimiz dert değişmemiş: Gıda sahtekarlığı.

Bu kadar eskiye gitmeyeceğiz ama şunu unutmamalıyız, neredeyse dünya 4000 yıldır bu sorunla uğraşıyor.1815 yılına, Britanya’ya gidelim.

O dönemde bazı çay tacirleri, alıç, geven, dişbudak, yaban eriği gibi bitkilerin yapraklarını toplayıp kurutarak ve işlemden geçirerek çaya benzetiyordu.

Kullanılmış çayları da bu sahte yaprakların arasına katıyorlardı.

İşin en tehlikeli kısmı ise renklendirmeydi.

Dutch pembesi, Prusya mavisi ve özellikle bakır tuzları gibi zehirli maddelerle bu yaprakların rengini yeşile çeviriyorlardı.

Sonra da bunları gerçek çayla karıştırıp halka satıyorlardı.O dönemde, bu sahtekarlığı ortaya çıkaracak bilimsel bir yöntem henüz yoktu.

Doğal olarak, bir gıda denetim sistemi de mevcut değildi.

Peki, bu durum nasıl ortaya çıktı?

Bu sağlıksız üretimi yapan yerlerde çalışan Thomas Jones ve John Bagster adlı emekçilerin itiraflarıyla.

İki işçi, dikenli çalıların toplanma ve boyanma sürecini anlattı.

Ürettikleri sahte çayları 1817'de Edward Palmer’ın dükkanına teslim ettiklerini söylediler.

Polis, anlatılan yerlerde sahte çayları buldu.Tanıklar, belgeler ve fiziksel deliller, gıda politikalarının temellerini atacak sürecin önünü açtı. 1818 yılında Londra’da en az 11 kişi sahte çay satmak suçlamasıyla tutuklandı. 1820 yılında kimyager Friedrich Accum, “Gıdalarda Sahtekârlık ve Mutfak Zehirlenmesi Üzerine Bir İnceleme” adlı kitabını yayımladı.

Accum, kitabında sadece o sahte çay ticaretini anlatmakla kalmadı.

Turşu ve şekerlemelerde rengi canlı göstermek için bakır ve kurşun gibi ağır metallerin, ekmekte hamuru daha beyaz göstermek için alüminyum kullanıldığını da ortaya koydu.

Üstelik bunları nasıl yaptıklarını ve nasıl tespit edilebileceğini de gösterdi.Gıda Biliminin Doğuşu: Accum ve Hassall’ın Mirası1851-1854 yılları arasında, bu kez kimyager Arthur Hill Hassall, dünyanın en önemli tıp dergilerinden The Lancet'te "Sağlık Komisyonu Raporları" başlığıyla bir makale dizisi yayınladı.

Londra ve Londra gibi büyük kentlerden alınan binlerce gıda ve içecek örneğini mikroskobik ve kimyasal yöntemlerle analiz etti.

Hangi üründe hangi sahtekarlık yapılıyor, kim satıyor, açık açık yazdı.

Çayda sahtekarlık devam ediyordu.

Accum’un yıllar önce yazdığı gibi, turşuya ve şekerlemelere bakır ve kurşun tuzları, ekmeğe alüminyum katıldığı teyit edildi.

Üstelik yeni şeyler de ortaya çıktı.

Süte su ve kireç ya da tebeşir katılıyordu.

Kahveye öğütülmüş hindiba, bibere kırmızı kurşun ve tuğla tozu karıştırılıyordu.Bu makaleler toplumda büyük bir öfkeye yol açtı.

Kamuoyu baskısı arttı.

İngiliz Parlamentosu’na, gıda sahtekârlığının çok yaygınlaştığı ve bunu incelemek için kimya biliminin kullanılmasını öneren bir teklif sunuldu. 1855’te Parlamento bünyesinde gıda, içecek ve ilaçlardaki bu sahtekarlığı soruşturmak için Avam Kamarası Seçici Komitesi kuruldu.Seçici Komite çalışmalarının ardından 1860’ta Gıda ve İçecek Sahteciliğine İlişkin Kanun yayınlandı.

Bu kanun zayıf kaldı.

Uygulamada ve analiz altyapısında ciddi eksiklikler vardı, bu yüzden hileciler işlerine devam etti. 1872’de Gıda ve İlaç Satışı için bir yönetmelik yayınladı.

O da etkili olamadı.Asıl değişim 1875’te geldi.

Gıda ve İlaç Satış Kanunu’yla nihayet yerel ve ulusal otoritelere numune alma, analiz yapma yetkisi verildi.

Gıda denetçileri istihdam edildi ve caydırıcı cezalar getirildi.Tabii ki, bu kadar kolay olmadı.

Amerika’da da gıda politikaları ve gıda güvenliğinin kaderini değiştirecek inanılmaz olaylar yaşandı.