Ayakkabı, saraciye ve oyuncakta Çin’e ‘posta’ yasağı

Nurdoğan A.

ERGÜNTürkiye, e-ticaret kanalıyla yapılan mikro ithalatta ye­ni bir döneme girdi.

Özel­likle Çin başta olmak üzere Uzak­doğu’dan sipariş edilen ayakkabı, saraciye ve oyuncak ürünlerinin Türkiye pazarına girişine kısıt­lama getirildi.

Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde incelenen 182 üründen 148’inin ürün güvenliği kriterlerini kar­şılamadığı tespit edildi.Bu ge­lişmenin ardından özellikle e-ti­caret siteleri üzerinden kontrol­süzce gelen ayakkabı, oyuncak ve çanta ile bavul gibi saraciye ürün­lerinin, posta veya hızlı kargo yo­luyla “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında ülke­ye girişi kısıtlandı.

Kararın gerek­çesi olarak, ürünlerde yasal sınır­ların 7-8 kat üzerinde zararlı kim­yasalların bulunması gösterildi.Yüksek miktarda toksik maddesi bulunduTicaret Bakanlığa bağlı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü ile Tüketicinin Ko­runması Genel Müdürlüğü tara­fından yürütülen geniş kapsamlı denetimlerde, özellikle e-ticaret platformlarında satılan ürünler mercek altına alındı.

Açıklanan verilere göre, incelenen 148 ürü­nün güvenlik kriterlerini karşıla­madığı ve mevzuata aykırı olduğu tespit edildi.

Bu durum, incelenen gruplarda uygunsuz ürün oranı­nın yüzde 81’e ulaştığını gösterdi.Tespit edilen uygunsuzlukların başında, ayakkabılar, oyuncak­lar ve çantalar gibi günlük hayat­ta sıkça kullanılan ürünlerde ya­sal sınırların çok üzerinde fitalat, kurşun, kadmiyum ve PAHs (Poli­siklik Aromatik Hidrokarbonlar) gibi toksik maddelerin bulunma­sı geliyor.

Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, insan ve ka­mu sağlığının korunması ile tüke­ticilerin güvenli ürünlere erişimi­nin temini amacıyla bu kısıtlama­nın uygulamaya alındığı belirtildi.

Yeni düzenleme, 20 Ekim 2025 tarihli itibarıyla yürürlüğe girdi.

Sektör temsilcileri de Ticaret Ba­kanlığı'nın karanı memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.“Haksız rekabet yerli üreticiyi zora soktu”İstanbul Deri ve Deri Mamul­leri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca, Ticaret Bakanlığı’nın kararını memnuniyetle karşıla­dıklarını belirterek, “Bakanlığı­mıza sektörümüz adına teşek­kür ediyoruz” dedi.

Türkiye’ye posta veya hızlı kargo taşımacı­lığı ile giren saraciye ve ayakka­bı ürünlerinin haksız rekabet ile yerli üreticileri zora soktuğunu ifade eden Karaca, şöyle devam etti: “Ancak bu kararın alınma­sının arkasında öncelikle insanı­mızın sağlığının korunması kay­gısı var.Daha önce bu konularda tespit ettiğimiz sıkıntıları Bakan­lığımızın ilgili birimlerine aktar­mış, konuyu kendileriyle işbirliği içerisinde değerlendirmiştik.

Ba­kanlığımız ile tam bir uyum içeri­sinde yürüttüğümüz çalışmalar bugüne kadar sektörümüze ve ül­kemize çok değerli katkılar sağla­dı.

Bu kararın da bu yönde atılmış önemli bir adım olduğunu değer­lendiriyor, sektörümüze ve ülke­mize hayırlı olmasını diliyorum.”“Ayakkabıda 8 kat ‘kanserojen’ riski durdurulacak”İthal ürünlere karşı en fazla mücadele eden sektörlerden bi­ri olan ayakkabıda, yeni düzenle­me sektörü memnun etti.

Türki­ye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, ka­rarın hem sektördeki haksız re­kabetin önlenmesi hem de tüke­tici sağlığının korunması adına atılmış ‘önemli bir adım’ olduğu­nu vurguladı.

İthalat rakamları­na işaret ederek sorunun boyutu­na dikkat çeken İçten, şu verileri paylaştı:“Ayakkabı ithalatı 2022’de 43 milyon çift iken, 2024’te 76 mil­yon çifte ulaştı.

Geçen yıl it­hal edilen ayakkabıların yüzde 10’unun yani yaklaşık 8 milyon çifti Çin merkezli e-ticaret site­leri üzerinden ülkeye kontrolsüz­ce girdi.”Bu ürünlerin neden olduğu sağlık risklerine de dikkat çeken İçten, “TASD olarak yaptırdığı­mız testlerde söz konusu ürün­lerin yarıdan fazlasında fitalat, kurşun, nikel ve kadmiyum gibi kanserojen maddelerin, yasal sı­nır değerlerin en az 7-8 kat üze­rinde olduğunu gördük.

Bu ürün­ler, firmalarımız için büyük bir haksız rekabete yol açmanın ya­nı sıra tüketici sağlığını da tehdit ediyordu” dedi.

Sektörün bir di­ğer büyük sorunu olan kayıt dışı üretime de değinen Berke İçten, piyasada ‘çakma’ diye tabir edi­len ve yüzde 40’a ulaşan kayıt dı­şı üretimin, devlete yılda 1 milyar dolarlık vergi ve prim geliri kay­betmesine neden olduğunu be­lirtti.

İçten, yeni dönemde bu ka­yıt dışı üretimle mücadelenin da­ha etkili bir şekilde devam etmesi gerektiğini dile getirdi."Eşit koşulda rekabet istiyoruz"Hızlı kargo ile e-ithalata sınır­lama getirilmesini tüketici sağ­lığı ve güvenliği için önemli bir adım olarak yorumlayan Birleş­miş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel ise “Düşük gümrük vergisiyle ülkemize ürün satışı yapan e-ticaret platform­ları nedeniyle ülkemizde tüm pe­rakende ticaret büyük bir haksız rekabetle karşı karşıya kalıyordu.

Adet satışlarının daraldığı, mar­kaların indirimlerle ayakta kala­bildiği bir süreçte bu durum mağ­duriyeti daha da artırıyordu.

Biz rekabetten kaçmıyoruz.

Sadece eşit koşullarda rekabet etmek is­tiyoruz.

Gerekli test aşamaların­dan geçirilerek getirilen, vergisi ödenip buradaki antrepolardan dağıtımı yapılan ürünler ülke­mizde elbette her platformda sa­tılabilir” açıklaması yaptı.“Oyuncakta ‘zehirli’ ürün girişine bariyer olacak”Ağırlıklı olarak ithal ürünlerin pazara hakim olduğu Türkiye oyuncak sektöründeki oyuncuların şikayetlerinden biri de kontrolsüzce piyasaya giren ‘zehirli’ oyuncaklardı.

Bu nedenle Ticaret Bakanlığı’nın oyuncak ürünlerinin, posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” ile Türkiye’ye girişini engellemesi, sektörde ‘olumlu’ karşılandı.

Temu gibi siteler üzerinden e-ticaret yoluyla gelen güvensiz ürünlerin, hem pazar hacmini hem de haksız rekabeti etkileyen önemli bir sorun olduğunu söyleyen Türkiye Oyuncakçılar Derneği (TOYDER) Başkanı Raşit Akar, “Bizim de ithalatçı üyelerimiz var.Onlar ürün getirirken gümrüklerde çok sıkı denetimlere tabi tutuluyor, yüksek maliyetlerle test raporları alıyorlar.

Ama online sitelerden yapılan alışverişlerde denetim yok.

Bunlar mikro ithalat yoluyla iç piyasaya giriyor.

Bu ürünlerin çocuk sağlığı üzerinde nasıl bir etki yarattığı bilinmiyor” diye konuştu.

Yeni düzenleme ile denetimsiz mikro ithalatın önüne geçileceğini ve haksız rekabetin önleneceğini ifade eden Akar, “Dernek olarak talebimiz bu yöndeydi.

Bu kadar hızlı karşılık bulduğu için oldukça memnunuz” ifadelerini kullandı.