Geceleri nasıl uyuduğunuz gündüz kim olduğunuzu belirliyor! Yeni araştırma 5 farklı uyku profilini açıkladı

Tek bir uykusuz gecenin bile sizi yorgun, dalgın ve odaklanamayan biri haline getirebildiğini hissetmişsinizdir.

Yeni yayımlanan bir çalışma, uykunun çok daha derin ve karmaşık bir rol üstlendiğini ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, 22 ila 36 yaş arasındaki sağlıklı bireylerde beyin bağlantıları, uyku özellikleri ve psikososyal veriler üzerinden beş farklı uyku profili belirledi.

İşte 5 farklı uyku profili ve özellikleri...

Uyku Biyopsikososyal Profil Nedir?

Yeni araştırmada tanımlanan uyku-biyopsikososyal profiller, sadece uyku süresi veya kalitesini değil, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörleri birlikte ele alıyor.

Örneğin güvenli bir uyku ortamı, stres düzeyi, psikolojik durum ve sosyal çevre bu profillerin içinde yer alıyor.

NBC News makalesine göre, uyku üzerine yapılan bilimsel çalışmaların büyük çoğunluğu, genellikle uyku apnesi ile bilişsel gerileme arasındaki ilişki, uykusuzluğun kalp sağlığı üzerindeki etkileri ya da bireylerin gece kuşu mu yoksa sabah insanı mı olduğuna odaklanıyor.

Montreal Concordia Üniversitesi araştırmacılarının gerçekleştirdiği yeni çalışma, uykuyu çok daha geniş bir çerçeveden ele alarak konunun kapsamını derinleştirdi.

Concordia Uygulamalı Yapay Zeka Enstitüsü Makine Öğrenimi Projeleri Yöneticisi ve araştırmanın ortak yazarı Valeria Kebets, konuya dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı: 'İnsanlar uykularına önem vermeli.

Bu durum, günlük yaşamlarındaki her şeyi etkiliyor.' 770 Kişinin Uyku Verileri İncelendi Uyku profillerini ortaya koymak için araştırmacılar, 22 ile 36 yaş arasındaki 770 sağlıklı genç yetişkinin uyku verilerini detaylı biçimde analiz etti.

Elde edilen sonuçlar, katılımcıların herhangi bir psikiyatrik rahatsızlık -örneğin bipolar bozukluk- tanısı taşımadığını doğruladı.

Bu değerli veriler, beyin bağlantılarını inceleyen geniş kapsamlı bir kaynak olan Human Connectome Project veritabanından alındı.

Katılımcıların son bir ay içindeki uyku alışkanlıkları ise Pittsburgh Uyku Kalitesi Endeksi (PSQI) aracılığıyla ölçüldü.

Her birey fonksiyonel MRI taramasından geçerek beyin aktivitelerinin haritası çıkarıldı.

Çalışmanın ortak yazarı Valeria Kebets, elde edilen bulguların çok boyutluluğuna dikkat çekerek şunları vurguladı: 'Uykunun tüm bu farklı yönlerine, tüm farklı boyutlarına bakmak önemlidir, çünkü bunlar farklı sonuçlarla ilişkilidir ve ayrıca farklı müdahalelerle iyileştirilebilirler' Araştırma ekibi daha sonra bilişsel performans, madde kullanımı, demografik veriler ve kişilik özellikleri gibi 118 farklı biyopsikososyal ölçütü de değerlendirdi.

Kebets, bireylerin zaman içinde birden fazla uyku profiline dahil olabileceğini belirterek, uyku alışkanlıklarının sabit olmadığını ifade etti.

Örneğin, yoğun iş stresi ya da duygusal yorgunluk dönemlerinde, kişinin uyku kalitesinde geçici değişimler yaşanabileceğini söyledi. 'Bunlar hepimizin belli bir dereceye kadar gösterdiği profiller' diyen Kebets, uykunun kişiden kişiye değişen dinamik bir süreç olduğunu vurguladı.

Araştırmacılar, geniş analizler sonucunda iki genel ve üç özel olmak üzere toplam beş farklı uyku profili tanımladı.

Beş Farklı Uyku Profili ve Özellikleri Kötü Uyku ve Ruh Sağlığı Uykuya dalma süresi uzar, memnuniyet azalır, sık uyanma ve uyku şikayetleri artar.

Gündüz uykusuzluk, stres, öfke, korku gibi duygular öne çıkar.

Depresyon, anksiyete ve içe dönüklük gibi ruhsal semptomlarla bağlantılıdır.

Michigan Üniversitesi Tıp Fakültesi Davranışsal Uyku Tıbbı Programı Direktörü Dr.

J.

Todd Arnedt, çalışmada yer almasa da konuyla ilgili şu ifadeyi kullandı: 'Kötü uyku, kötü ruh sağlığına neden olur; zayıf ruh sağlığı da uykuyu olumsuz etkiler.' Uyku Dayanıklılığı ve Ruh Sağlığı Araştırmada belirlenen ikinci uyku profiline sahip bireylerin, genellikle üzüntü, kaygı ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) benzeri odaklanma problemleri yaşadıkları tespit edildi.

Bu gruptaki kişilerde ayrıca düşük vicdanlılık düzeyi dikkat çeken bir diğer kişilik özelliği olarak öne çıktı.

Bu bireyler gündüz yorgunluk, dalgınlık veya uykuya bağlı performans sorunları yaşamalarına rağmen, kendilerini 'uyku problemi olmayan' kişiler olarak tanımladılar.

Bilim insanları bu duruma 'uyku direnci' (sleep resilience) adını verdi.

Uyku Yardımcıları ve Sosyalleşme Üçüncü uyku profili, daha rahat bir gece uykusu elde etmek için hipnotik ya da uyku ilacı kullanan bireyleri temsil ediyor.

Bu gruptaki kişiler, arkadaşlık ilişkileri ve duygusal destek açısından daha yüksek bir sosyal tatmin düzeyine sahip olduklarını ifade etti.

Reddedilme hissi ve dikkat sorunlarının diğer gruplara göre daha az görüldüğü belirtildi.

Bu profilin bir diğer özelliği ise duygusal farkındalıkta ve başkalarının hislerini tanıma becerisinde zayıflık olarak dikkat çekiyor.

Geçmiş olayları canlı biçimde hatırlamayı sağlayan görsel epizodik bellek performansı da bu grupta daha düşük seviyede gözlemlendi.

Uyku Süresi ve Bilişsel Performans Araştırmada, geceleri altı ila yedi saatten az uyuyan bireylerin genel olarak daha az uyumlu ve daha agresif davranışlar sergiledikleri belirlendi.

Yetersiz uyku, bilişsel performans üzerinde olumsuz etkiler yarattı.

Özellikle duygusal işlemleme ve problem çözme gibi alanlarda, akıcı zeka gerektiren görevlerde bu kişilerin doğruluk oranlarının daha düşük olduğu gözlemlendi.

Uyku Bozuklukları, Bilişsel İşlev ve Ruh Sağlığı Beşinci uyku profili, ağrı, nefes alma güçlüğü, sık idrara çıkma, vücut ısısında dengesizlik ve gece boyunca sık uyanma gibi belirtilerle karakterize ediliyor.

Bu gruptaki bireylerde madde kullanımı eğilimi, düşünce bozuklukları ve kaygı temelli ruhsal sorunlar daha sık görülüyor.

Dil işleme ve davranış kontrolü gibi bilişsel alanlarda da performans düşüklüğü ile saldırgan tutumların daha belirgin olduğu tespit edildi.