AYM: Bireysel Başvurular 1 Ekim 2025'ten İtibaren UYAP Avukat Portalı'nda

AYM: Bireysel Başvurular 1 Ekim 2025'ten İtibaren UYAP Avukat Portalı'nda Sempozyum ve katılımcılar Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Kadir Özkaya AYM Yüce Divan Salonu'nda düzenlenen "Bireysel Başvurunun 13.

Yıldönümü Kapsamında Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Kuralının Bireysel Başvuruya Etkisi" sempozyumunda konuştu.

Sempozyuma Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Danıştay Başkanı Zeki Yiğit, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener, yargı mensupları ve hukukçular katıldı.

Bireysel başvurunun 13 yıllık değerlendirmesi Açılış konuşmasında Özkaya, bireysel başvurunun fiilen uygulanmaya başlamasının ardından 13 yıl geçtiğini vurguladı ve bu mekanizmanın "ülkemizin hukuk düzeninde yapılan en önemli değişliklerden birisi" olduğuna dikkat çekti.

Özkaya, bireysel başvurunun kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı anayasal yargı denetimini başlattığını, 23 Eylül 2012'den itibaren herkesin Anayasa'da güvence altına alınmış hakları kapsamında AYM'ye başvurabileceğini belirtti.

Özkaya, bireysel başvurunun hukuk devleti ve demokrasi ilkelerinin pekişmesine hizmet ettiğini ve vatandaşları anayasal düzenin korunmasında aktif özne haline getirdiğini ifade etti.

Ayrıca bireylerin uluslararası başvuru yollarına gitmeden Türkiye'nin ulusal yargı düzeni içinde hak ihlallerini ileri sürebildiğini aktardı.

İstatistikler ve kazanımlar AYM'ye yapılan başvurulara ilişkin verileri paylaşan Özkaya, "Bugün geldiğimiz nokta itibarıyla Mahkememize bireysel başvuru sistemi içinde 13 yılda yaklaşık 700 bin başvuru yapılmış" dedi.

Özkaya, 2024 yılı için verilen rakamları da aktararak, "2024 yılında yıl içinde yapılan 70 bin başvuruya karşılık, mahkememiz yaklaşık 67 bin başvuruyu sonuçlandırmış, aynı yıl 5 bin 551 ihlal kararı vermiştir" açıklamasında bulundu.

Norm denetimi alanında da 2024'te yapılan 236 iptal ve itiraz davasına karşılık 233'ünü sonuçlandırdıklarını söyleyen Özkaya, 2025 itibarıyla da "yaklaşık 50 bin bireysel başvuruya karşılık 40 bin civarında başvurunun sonuçlandırıldığını" bildirdi.

Dijital dönüşüm: UYAP ve yapay zeka AYM'nin erişilebilirlik ve etkinliği artırmaya yönelik teknolojik adımlarına dikkat çeken Özkaya, şu müjdeyi verdi: "1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla bireysel başvuruların elektronik ortamda, UYAP Avukat Portalı üzerinden de yapılabilmesinin mümkün hale geldiği müjdesini sizlerle paylaşmak istiyorum." Özkaya, bu yeniliğin avukatların UYAP üzerinden başvuru yapabilmesini sağlayacağını, erişilebilirliği artıracağını ve başvuru süreçlerinin "daha hızlı, etkin ve şeffaf" yürütülmesine imkan tanıyacağını belirtti.

Ayrıca, "Bu uygulama aynı zamanda yapay zeka uygulamasının mahkememiz işlerinde kullanılabilmesinin temelini de oluşturacaktır." ifadesini kullandı.

Anayasal adalet, iptal kararlarının geriye yürümezliği ve küresel kaygılar Özkaya, AYM'nin iptal kararlarının geriye yürümezliği ilkesinin doğurduğu adaletsizlikleri azaltma gayreti içinde olduğunu belirterek, "Böylece hukuki güvenlik ve istikrar ilkeleri ile adaletin somut olayda gerçekleşmesi gerekliliği arasında bir denge kurmaya; bir başka söyleyişle, bireysel başvuru yoluyla iptal kararlarının geriye yürümemesi kuralının bireyler üzerindeki olumsuz etkilerini yumuşatarak, anayasal adaletin tesisine katkıda bulunmaya çalışmaktadır." dedi.

Konuşmasında uluslararası alandaki endişelere de yer veren Özkaya, geçmişteki tecrübelerin unutulmaması gerektiğini vurguladı ve dünyada son dönemde yaşanan gelişmelerin insan hakları, hukukun üstünlüğü ve temel değerler üzerinde ciddi tehditler oluşturduğunu söyledi.

Özkaya, "Günümüz itibarıyla temel hak ve özgürlükler dünya genelinde çok büyük bir risk altındadır." tespitini paylaştı.

Sonuç Özkaya, bireysel başvurunun Türk hukukunu dönüştürdüğünü, AYM'yi hak ve özgürlüklerin korunmasında merkezi bir konuma taşıdığını ve kurumun önümüzdeki dönemde de etkinliğin artırılması, erişilebilirliğin güçlendirilmesi ve adalet odaklı yaklaşımların geliştirilmesini temel hedef olarak sürdüreceğini ifade etti.