Ahlak hapsedilebilir mi?

Ge çen Pazar günü, iki k ıdemli Cumhuriyet k ö şe yazarı, Mine Kırıkkanat ile Z ülâl Kalkandelen “Ahlak” üzerine yazm ışlardı.

D ün de Bar ış Terkoğlu bu sorunun yarattığı sıkıntıları özetlemi şti.

Ben de yazmakta olduğum yeni bir kitap dolayısıyla, “Ahlak” kavramı üzerinde birtak ım Felsefi ve Toplumbilimsel (Sosyolojik) irdelemeler yapmaktayım.

T ürkiye’de ya şanan sorunları bu üç yazar arkada şım ciddi bi çimde irdelemi şlerdi.

Ben bu yazıda bazı genel bilgileri anımsatmakla ve bu bilgiler bağlamında d ünyada olup bitenlerin evrensel ve felsefi çeli şkilerini özetlemekle yetinece ğim. *** Genel Ahlak, her toplumun, insanlığın bulunduğu üretim biçiminden de etkilenerek üretti ği “Genel Kurallardır”.

Bu kurallar, bireye, doğduğu andan itibaren ailesi ve sonradan arkadaşları, kitle iletişim ara çlar ı, okulu ve işi tarafından aktarılan, ö ğretilen kimlikler ve ilkelerdir.

Her ailenin, her aşiretin, her dinin, her mezhebin, her imparatorluğun, her ulusun, her ırkın, her demokratik devletin, kendi kimliği ve Ahlakı vardır.

Elbette ça ğımız bir Bilişim Ça ğı olarak b ütün bu kimliklerin e şitliğine ve b ütün Ahlaki kurallar ın da “insanlık yararına” olmalarına destek vermektedir.

Ama her toplum, her ülke, ça ğına ve ça ğının değerlerine, b ütün öteki toplum ve ülkelerle ayn ı d üzeyde ayak uydurmaz, uyduramaz.

Kimileri teknolojik olarak daha ileri gider, kimileri daha geri kal ır; ileri gidenler geri kalanları s ömürür.

Birinci evrensel çeli şki burada yatıyor: 1) Ça ğımızın Genel Ahlakı, bu “eşit kimlikler” kuralı ile “s ömürü” ili şkisinin egemenliği arasındaki çeli şki i çinde bocalamaktad ır.

Bu çeli şki ikinci bir evrensel çeli şkiye yol a çmaktad ır: 2) Ülkelerindeki Genel Ahlak kurallar ını anayasalar ve yasalar aracılığıyla koyan ve koruyan, okullar ve mahkemeler aracılığıyla bunları ö ğreten ve zorla uygulatan bazı siyasal iktidarlar, kimi zaman kendi oligarşik özel ç ıkarlarını, “insanlık” ve “toplum” ç ıkarlarının önüne koyuyorlar.

İşte zaman, o toplum ve o devlet, önce “Anomi” sonra “Anar şi” i çine dü ş üyor ve sonra o toplum da o devlet de Yugoslavya gibi çöküyor! *** Meslek Ahlak ı herhangi bir mesleği icra etmek i çin gerekli olan e ğitim ve uygulama koşullarının b ütünüdür.

İnsan yaşamının temel alanlarını ilgilendiren mimarlık ve m ühendislik, doktorluk ve hem şirelik, yargı çl ık, savcılık ve avukatlık gibi mesleklerin, “Genel Ahlak” kurallarına ek olarak “ Özel Meslek Kurallar ı” da vardır ve bunları uygulamayan o mesleği yapamaz. 3) İşte tam bu noktada bir siyasal iktidar, insanlığın Genel Ahlak’ına uygun olmayan bir yapıyı baskı ile oluşturmaya çal ıştığında, Meslek Ahlakları ile kendisi arasında da ka ç ınılmaz bir üçüncü evrensel çeli şki yaratır.

Elbette bundan da en çok yukar ıda saydığım, mimarlar, m ühendisler, doktorlar hem şireler, yargı çlar, savc ılar, avukatlar gibi, inşaat, sağlık ve hukuk gibi temel sekt örlerdeki mesleklerin mensuplar ı etkilenir. *** Buraya kadar aktardığım bilgiler bağlamda D ünya’da olup bitenleri ş öyle özetlemek olanakl ı diye d ü ş ünüyorum: Genel Ahlak’a ve Meslek Ahlak ı’na uygun olarak g örevlerini yapmaya çal ışan bazı politikacılar ve bazı meslek mensupları, Genel Ahlaka ve Meslek Ahlakı’na uygun olan bi çimde davranmayan ba şka bazı politikacılar ve meslek mensupları tarafından hapse atılmaktadırlar!

Ama bu uygulamalar hem Genel Ahlak’a hem de Meslek Ahlakı’na aykırıdır...

Mutlaka sonu çsuz kalacakt ır: Çünkü Ahlak hapsedilemez!

Üstelik Siyaset de hapsedilemez!