Haber Detayı
Hiçbir belirti yoktu her şey bir anda oldu: Hareketsiz kaldı, konuşma yetisini kaybetti! Uzmanlar uyarıyor gençlerde artıyor…
Melissa Clayton, arkadaşlarıyla çıktığı tatilde aniden rahatsızlandı. Genç ve sağlıklı olmasına rağmen günlerce nedeni bulunamayan belirtiler yaşadı. Evine döndükten kısa bir süre sonra ise yatağında hareketsiz kaldı, konuşamaz hâle geldi. Doktorların koyduğu teşhis, sadece onun değil, birçok gencin farkında olmadan taşıdığı büyük bir riski ortaya çıkardı.
Londra’da halkla ilişkiler müdürü olarak çalışan 34 yaşındaki Melissa Clayton, arkadaşlarıyla Barbados’ta tatildeyken yaşadığı ani sağlık kriziyle hayatının şokunu yaşadı.
Genç ve sağlıklı olan Clayton, bir anda başlayan şiddetli mide ağrısı ve bulantı şikâyetleri sonrası hastaneye kaldırıldı.
İlk etapta Karayipler’de yaygın olarak görülen sivrisinek kaynaklı bir virüs olan dang humması şüphesiyle testlere tabi tutuldu ancak kan testleri temiz çıktı.
Taburcu edilmesine rağmen kendini iyi hissetmeyen Clayton, İngiltere’ye döndükten sonra da nedenini öğrenemedi.
Bir gün yatağında hareket edemeyip ve konuşamadığında hayatının en kritik dönemine girdi. “Hatırladığım son şey, sağlık görevlilerinin beni sedyeye kaldırmaya çalışmasıydı” diyen Clayton, o anda tek bir kasını bile oynatamadığını söyledi.
Hastaneye kaldırılan Clayton’a doktorlar, boynundaki bir kan pıhtısının tetiklemesi nedeniyle nöbet geçirdiğini açıkladı.
Acil ameliyata alınan Clayton’ın beyinciği alındı ve kısa bir süre konuşma yetisini geri kazandı.
Ancak 24 saat sonra durumu kötüleşti ve yapılan beyin taraması felç geçirdiğini ortaya koydu.
Sağlık ekipleri, kalbinde teşhis edilmemiş bir delik buldu ancak bunun pıhtıya yol açma ihtimali düşük görüldü.
Clayton ise yaşadıklarının, özellikle Barbados’a yaptığı gidiş-dönüş uçuşları nedeniyle oluşmuş olabileceğini düşündüğünü ifade etti.
Bu yaşananlar, ne kadar sağlıklı ve formda olursa olsun, gençlerin bile kan pıhtılaşması riskini ciddiye alması gerektiği uyarısını beraberinde getirdi.
Clayton, “Ne kadar formda ve sağlıklı olursanız olun, kan pıhtısı olduğunun farkında olmayabilirsiniz.
Bu yüzden garip ya da endişe verici belirtiler hissediyorsanız mutlaka kontrol yaptırmalısınız” dedi.
Felcin iki ana türü var: iskemik ve hemorajik.
İskemik felçler, beyne giden kan damarlarının tıkanmasıyla (çoğunlukla kan pıhtısı nedeniyle) oluşuyor ve tüm felçlerin yaklaşık yüzde 85’ini oluşturuyor.
Hemorajik felçler ise beyni besleyen zayıflamış bir damar patladığında ortaya çıkıyor.
Her iki türde de belirtiler benzer olsa da hızlı teşhis ve müdahale hayati önem taşıyor.
Melissa Clayton’ın uyarısı, İngiltere’de gençler arasında felç vakalarının keskin artış gösterdiği dönemde gündeme geliyor.
İngiltere’nin önde gelen kuruluşlarından Stroke Association verilerine göre, felç vakalarının yaklaşık dörtte biri çalışma çağındaki kişilerde görülüyor.
Bu da yılda yaklaşık 20 bin felç vakasının genç yetişkinlerde gerçekleştiği anlamına geliyor.
Türkiye’de paylaşılan bir rakam olmasa da ülkemizde gençlerde felç vakalarının arttığı uzmanlar tarafından söyleniyor.
Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar, son 10-20 yılda ileri yaş grubundaki felç vakalarının azaldığını ancak 55 yaş altındaki vakaların iki katına çıktığını belirtiyor.
Bu artışın nedenlerini daha iyi anlamak için başlatılan Ulusal Genç İnme Çalışması, yüksek tansiyon, sigara, obezite gibi geleneksel risklerin yanı sıra stres, kötü ruh sağlığı, uzun çalışma saatleri ve ağız sağlığı gibi yeni ortaya çıkan faktörleri de araştırıyor.
Felcin erken teşhisi, hastaların uzun vadede ciddi sakatlıklar yaşamaması için büyük önem taşıyor.
Ancak felcin uyarı işaretleri her zaman kolay fark edilmeyebiliyor.
Profesör Debbie Lowe, “Felçlerin yaklaşık yüzde 20’si beynin arka kısmını etkiler.
Bu bölgeler beyincik, beyin sapı ve görme, hafıza ve konuşmayı etkileyen lobları içerir.
Bu tür felçler baş dönmesi, konuşma güçlüğü ve görme bozukluğu gibi semptomlar yaratır ve bunlar standart hızl’ kontrol listesiyle tespit edilemeyebilir” diye açıklıyor.
Felcin en yaygın belirtilerini özetleyen hızlı yöntemi yüz güçsüzlüğü, kol güçsüzlüğü ve konuşma sorunlarını kapsıyor.
Profesör Lowe, “Hem halkın hem de sağlık çalışanlarının daha az yaygın belirtileri de bilmesi çok önemli” ifadelerini kullandı.
Bu belirtiler arasında ani hafıza kaybı veya kafa karışıklığı, denge kaybı, mide bulantısı, kusma, nöbetler, ani davranış değişiklikleri ve şiddetli baş ağrısı bulunuyor.
İskemik felçlerde erken müdahale ile kan pıhtısını çözen ilaçlar kullanılabiliyor ancak bu tedavi genellikle semptomların başlamasından sonraki ilk dört saat içinde uygulanabiliyor.Bu nedenle erken tanı ve acil müdahale hastanın hayatını ve iyileşme şansını doğrudan etkiliyor.
Kan akışı hızla sağlanamadığında beyin hücreleri ölerek kalıcı hasarlara yol açıyor ve hastalar uzun süreli rehabilitasyon ve bakım ihtiyacı duyuyor.
Melissa Clayton, ikinci ameliyatında kafatasının bir kısmı alınarak beynindeki şişlik azaltıldıktan sonra suni komaya alındı.
Uyandığında kendisini başlangıç noktasında bulduğunu anlatan Clayton, “Hareket edemiyordum ve düzgün düşünemiyordum” dedi.
Ardından başka bir operasyon geçirdi ve uzun, zorlu bir iyileşme sürecine girdi.
Yedi ay boyunca hastanede sürekli tıbbi gözetim altında kaldı.
Rehabilitasyon sürecinde yürümeyi, konuşmayı ve yemek yemeyi yeniden öğrenmek zorunda kalan Clayton, fiziksel zorlukların yanı sıra can sıkıntısıyla da mücadele etti.
Clayton, “Şanslıydım, çok sayıda ziyaretçim vardı.
Ailem her gün gelip bana kitap okurdu.
Ama en zor olan monotonluktu” dedi.
Konuşma terapisi sırasında yeni hayal kırıklıklarıyla karşılaştığını da söyleyen Clayton, “Doğum Günün Kutlu Olsun” şarkısını söyleyerek tekrar konuşmayı öğrenmek zorunda kaldığını ve bunun “sinir bozucu derecede zor” olduğunu anlattı.
Londra’daki Royal London Hastanesi’nde üç ay kaldıktan sonra Hackney’deki Homerton Hastanesi Bölgesel Nörolojik Rehabilitasyon Ünitesi’ne transfer edildi ve burada ciddi ilerleme kaydetti.
Bir süre tekerlekli sandalye kullandıktan sonra yürümeye, püre yiyeceklerden yumuşak çiğneme gıdalarına geçti.
Yavaş yavaş işine geri dönmeye başladı ve iyileşme sürecinde yanında köpeğiyle birlikte yeni bir hayata hazırlanıyor.Daily Mail'in 'I was just 34 and in perfect health when a massive stroke left me unable to walk or talk.
All young people need to know about these easy-to-dismiss symptoms' başlıklı haberinden derlenmiştir.
